του Άκη Γαβριηλίδη

Γνωστός ποινικολόγος, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή για άλλο ποινικολόγο, μέχρι τώρα λιγότερο γνωστό αλλά ήδη γνωστότερο λόγω διαφόρων ανδροπρεπών κατορθωμάτων του, ισχυρίστηκε μεταξύ άλλων ότι ο εν λόγω συνάδελφός του «ήταν υποχρεωτικό» να αφεθεί ελεύθερος μετά την απολογία του για τον ξυλοδαρμό της συζύγου του, αιτιολόγησε δε τον ισχυρισμό του αυτόν ως εξής:

Μου ετέθη υπόψιν μου και η δικογραφία και η ιατροδικαστική έκθεση και είδα ότι (…) νομικά ήταν υπερβολική η ποινική δίωξη που ασκήθηκε. Ήταν προκατειλημμένο αυτό που έγινε εις βάρος του· σε κάθε περίπτωση έπρεπε να ασκηθεί ποινική δίωξη για το αδίκημα της επικίνδυνης σωματικής βλάβης, το οποίο τιμωρείται μέχρι πέντε χρόνια φυλάκιση, όμως συγχρόνως συμπαρασύρει και το αδίκημα της ενδοοικογενειακής βίας, το οποίο αυτομάτως υποβαθμίζεται από κακούργημα σε πλημμέλημα, γιατί και αυτό, όπως έχει χαρακτηριστεί με την ποινική δίωξη, είναι κακούργημα. Και έτσι, ο κύριος Λύτρας, παρεπέμφθη στην κυρία ανακρίτρια –σε κορυφαία ανακρίτρια, να το τονίσω, και σε κορυφαίο εισαγγελέα, που γνωμοδοτούν κάθε μέρα σε δεκάδες υποθέσεις-, με δύο κακουργήματα. Εδώ λοιπόν στην προκειμένη περίπτωση αν ήταν το αδίκημα επικίνδυνη σωματική βλάβη, θα είχαμε το ίδιο για το αδίκημα της ενδοοικογενειακής βίας, τα οποία, και τα δύο αδικήματα, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν προσωρινή κράτηση.

Οι τοποθετήσεις αυτές παρουσιάζουν εμφανή λογικά άλματα. Πριν πάμε σε αυτά, όμως, υπάρχει και ένα ερώτημα δεοντολογικής τάξεως. Στην ίδια συζήτηση, ο γνωστός ποινικολόγος διευκρίνισε ότι δεν είναι συνήγορος υπεράσπισης του λιγότερο γνωστού. Εν τοιαύτη περιπτώσει, όμως, υπό ποία ιδιότητα του ετέθη υπόψη η δικογραφία και η ιατροδικαστική έκθεση, και ποιος του την έθεσε; Είναι αυτό σύννομο και σύμφωνο με τις διατάξεις του κώδικα δικηγόρων;

Τέλος πάντων, αυτά ας τα δει ο Δικηγορικός Σύλλογος. Αυτό που κυρίως θέλω να επισημάνω εγώ είναι ότι, σε πείσμα των αυτοεπαίνων του Κ. για την «πληρότητα σκέψης» που υποτίθεται ότι τον διακρίνει, οι ισχυρισμοί του διαψεύδουν ο ένας τον άλλον. Οι συλλογισμοί του περί εσφαλμένης ποινικής υπαγωγής των πράξεων διαψεύδουν από μόνοι τους τη μονολεκτική του απόφανση ότι «ήταν υποχρεωτική» η απόφαση περί μη προσωρινής κράτησης του κατηγορουμένου, η οποία έτσι εμφανίζεται ως απλό wishful thinking. Ή μάλλον, wishful non thinking.

Σε όλο αυτό το λογύδριο, ο Κούγιας παραδέχεται ότι και οι δύο πράξεις στη δικογραφία έχουν χαρακτηριστεί κακουργήματα, και παραπονείται ακριβώς για το γεγονός αυτό. Την ίδια στιγμή, όμως, συμπεριφέρεται σαν η επιθυμία του να είναι ήδη πραγματικότητα, εφόσον στηρίζει την «υποχρεωτικότητα» της μη κράτησης στην υπόθεση ότι πρόκειται για πλημμελήματα! Η οποία, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, είναι μη πραγματική. Η ανακρίτρια, καλώς ή (κατά τη γνώμη του Κούγια) κακώς, απήγγειλε κατηγορίες για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη.

Το να αλλάζεις τις προκείμενες ενός συλλογισμού με εκείνες που σε βολεύουν εσένα, είναι σαν να μετακινείς τα δοκάρια για να μπαίνει πάντα μέσα το σουτ. Μια θεμιτή διατύπωση θα ήταν: «η απελευθέρωση θα ήταν υποχρεωτική εάν στη δικογραφία οι πράξεις είχαν χαρακτηριστεί πλημμελήμματα». Όχι όμως ότι είναι ήδη τώρα.

Παρεμπιπτόντως: διερωτάται κανείς ποιον ακριβώς κατηγορεί για «προκατάληψη» ο Κούγιας, ποιος έκανε «αυτό που έγινε εις βάρος» του Λύτρα. Διαβεβαιώνει ότι την άποψή του αυτήν «την συμμερίζονται όλοι οι συνάδελφοί του, τουλάχιστον όσοι ξέρουν από ποινικό δίκαιο». Εν τοιαύτη περιπτώσει, εφόσον η ανακριτική αρχή έκρινε διαφορετικά, σε αυτήν προφανώς δρα κάποιος/-α που δεν ξέρει από ποινικό δίκαιο. Ποιος όμως; Όχι η ανακρίτρια, ούτε ο εισαγγελέας, τους οποίους εξυμνεί ο Κούγιας. Κάποιος άλλος. Αλλά ποιος; Οι αστυνομικοί; Και έστω, αφού αυτός ο άλλος έκανε εσφαλμένη νομική κρίση, γιατί οι «κορυφαίοι» δεν την απέρριψαν και δεν την διόρθωσαν ώστε να προβούν στον φερόμενο ως ορθό χαρακτηρισμό;

Πάντως, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου έκανε παραγγελία για επίσπευση της ανάκρισης, και σε αυτήν επίσης χαρακτηρίζει την υπόθεση «κακουργηματικής ενδοοικογενειακής βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης». Φαίνεται ότι πολλοί/-ές «ανίδεοι περί το ποινικό δίκαιο» και «προκατειλημμένοι» έχουν παρεισφρήσει στην ελληνική δικαιοσύνη.

Ο χαρακτηρισμός όμως των πράξεων είναι η μία μόνο αιτιολόγηση για το «υποχρεωτικότητα» της απελευθέρωσης. Η άλλη είναι ότι, όπως είπε πάντα ο Κούγιας, «για να κρατηθεί κάποιος προσωρινά, θα πρέπει να είναι είτε ύποπτος φυγής είτε να μπορεί να δυσχεράνει το έργο της ανακρίσεως».

Πολύ σωστά. Αυτό ισχύει. Γι’ αυτό ακριβώς λοιπόν ο Λύτρας πρέπει να κρατηθεί προσωρινά. Αφού όχι απλώς «μπορεί», αλλά –σύμφωνα με την κατάθεση του θύματος, την οποία δεν έχουμε κανέναν λόγο να μην πιστέψουμε- ήδη επιχείρησε να δυσχεράνει το έργο της ανακρίσεως. Όχι μόνο αυτό, αλλά και το έργο της αποθεραπείας της συζύγου του, αμέσως μετά την πράξη του.

Παραθέτω αποσπάσματα από την κατάθεση αυτή, η οποία μου ετέθη υπόψη μου –όπως και υπόψη παντός ενδιαφερομένου. Οι υπογραμμίσεις δικές μου.

Άρχισε να τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και σε μικρή απόσταση σε ένα απόμερο μέρος δεξιά του δρόμου που είχε χώρο σταμάτησε το αυτοκίνητο και με χτύπησε στο πρόσωπο έχοντας τα χέρια του σε γροθιά. Σημειωτέον ότι όλη αυτή την ώρα μου είχε πάρει το κινητό. Η πόρτα ήταν κλειδωμένη. Ούρλιαζα βοήθεια και τον παρακαλούσα να σταματήσει, ενώ το πρόσωπό μου ήταν γεμάτο αίματα και τα κατάπινα και ένιωθα ότι πνίγομαι.

Κάποια στιγμή ένιωθα ότι χάνω τις αισθήσεις μου. Προφανώς με είδε σε αυτή την κατάσταση και σταμάτησε. Τον παρακαλούσα να με πάει σε κάποιο νοσοκομείο και να μου δώσει το κινητό μου προκειμένου να ειδοποιήσω την αδερφή μου ή κάποιον δικό μου. Ο ίδιος δεν ανταποκρινόταν σε τίποτα από όλα αυτά παρότι του έλεγα ότι θα πεθάνω γιατί αιμορραγούσα πάρα πολύ! Ακόμα και τα ρούχα μου είχαν γεμίσει αίματα. Με οδήγησε στο σπίτι. (…) Όταν ανέβηκα στο δωμάτιο προκειμένου να πάρω το κουμπί πανικού που είναι συνδεδεμένο με τον συναγερμό και χτυπάει κατευθείαν στην αστυνομία με πρόλαβε και το πήρε αυτός και συνέχιζε να κρατάει το κινητό μου.

Εδώ, και στη συνέχεια της κατάθεσης η οποία έχει δημοσιευθεί στον κυβερνοχώρο, γίνεται σαφές ότι ο μετρίως γνωστός ποινικολόγος με τα «αντρικά χαρακτηριστικά» τέλεσε κάμποσα ακόμα αδικήματα, όπως π.χ. παράνομη κατακράτηση. Επιπλέον, όμως, το γεγονός ότι το θύμα είχε στη διάθεσή του κουμπί πανικού, φαίνεται να διαψεύδει πανηγυρικά τον ισχυρισμό ότι «ήταν η πρώτη φορά» και ότι μέχρι τώρα ο δράστης «δεν είχε δώσει δικαιώματα». Διότι το κουμπί πανικού, ακριβώς, δίνεται σε όποιαν έχει ήδη υποστεί ενδοοικογενειακή βία, ώστε να έχει μία δυνατότητα να αποτρέψει την επανάληψή της.

Οι δικηγόροι μπορούν να πουλάνε τρέλα και να λένε διάφορες απιθανότητες για να προκαλέσουν, να εντυπωσιάσουν ή ποιος ξέρει για ποιον άλλο λόγο. Εμείς όμως έχουμε δικαίωμα, και υποχρέωση, να μην ψαρώνουμε και να υποβάλλουμε τα λεγόμενά τους σε στοιχειώδη λογικό και πραγματικό έλεγχο. Τότε συνήθως προκύπτει πόσο σαθρά είναι τα λεγόμενά τους, καθώς και η εικόνα σοβαρότητας και αμεροληψίας που θέλουν να πουλήσουν.