του Δημήτρη Δημούλη

Το κοινωνικό χρέος

Επισημαίνει ο Bruno Théret[1] ότι τα αστικά κράτη συγκροτούνται και νομιμοποιούνται ως οφειλέτες του λαού τους. Οφείλουν παροχές για ικανοποίηση των αναγκών του λαού. Πρόκειται για το κοινωνικό χρέος. Χρέος πρωταρχικό, διηνεκές (άρα απροσδιόριστου ύψους) και αμοιβαίο (ο λαός χρωστάει στον ίδιο το λαό με βάση κανόνες αναδιανεμητικής δικαιοσύνης).

Αντιθέτως, το “κυριαρχικό” ή κρατικό χρέος είναι παροδικό (συγκεκριμένου ύψους), με φορείς που δεν συμμετέχουν στη συγκρότηση του κράτους, είναι αποκλειστικά δανειστές και αποσταθεροποιούν το κράτος αφού αφαιρούν πόρους. Πολύ συχνά οι δανειστές είναι εγχώρια νομικά πρόσωπα. Ωστόσο δεν συμπεριφέρονται ως μέλη της εν λόγω κοινωνίας, αλλά ως ατομικοί κερδοσκόποι (με την κυριολεκτική σημασία του όρου).

Τι έκαναν οι κυβερνήσεις των Μνημονίων και ήδη κάνει η κυβέρνηση Τσίπρα; Εξυπηρετούν με απόλυτη προτεραιότητα το Συνέχεια →

του Ντέιβιντ Γκρέιμπερ[1]

Παλιά, στη δεκαετία του 1930, ο Χένρι Φορντ φέρεται να είπε ότι είναι καλό πράγμα που οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν γνωρίζουν πώς λειτουργεί πραγματικά ο τραπεζικός τομέας, διότι αν ήξεραν, «θα γινόταν επανάσταση πριν φτάσει το πρωί». Την περασμένη εβδομάδα, κάτι εντυπωσιακό συνέβη. Η Τράπεζα της Αγγλίας άφησε το τζίνι να βγει απ’ το μπουκάλι. Σε ένα έγγραφο με τίτλο «Money Creation in the Modern Economy» [Η δημιουργία χρήματος στη σύγχρονη οικονομία], που συνέγραψαν από κοινού τρεις οικονομολόγοι από τη Διεύθυνση Νομισματικής Ανάλυσης της Τράπεζας, παραδέχτηκε απερίφραστα πως πιο κοινές παραδοχές για το πώς λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα είναι απλούστατα λάθος, και ότι «λαϊκιστικές», ετερόδοξες θέσεις σαν αυτές που συνδέουμε συνήθως με ομάδες όπως η Occupy Wall Street είναι σωστές. Με τον τρόπο αυτό, πραγματικά πέταξαν όλες τις θεωρητικές βάσεις της λιτότητας έξω από το παράθυρο.

Για να σχηματίσετε μια ιδέα για το πόσο ριζοσπαστική είναι η νέα θέση της Τράπεζας, σκεφτείτε τη συμβατική άποψη, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί τη βάση κάθε σοβαρής συζήτησης περί δημόσιων Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε λέει στο γερμανικό ραδιόφωνο ότι «λυπάται για τους Έλληνες διότι η κυβέρνησή τους φέρεται ανεύθυνα».

Η δήλωση ασφαλώς είναι προβληματική από άποψη διπλωματικού πρωτοκόλλου αλλά και ουσιαστικής ευγένειας. Εδώ ωστόσο θα επικεντρωθώ σε ένα άλλο σημείο της: την αρκετά ασυνήθιστη επίκληση ενός πάθους (και μάλιστα του κατεξοχήν θλιβερού πάθους -της λύπης) προκειμένου να μιλήσουμε για την πολιτική.

Η επίκληση αυτή βέβαια είναι ρητορική: ο κ. υπουργός δεν θέλει να μας γνωστοποιήσει τη συναισθηματική του κατάσταση, αλλά να απευθύνει μια υπόδειξη προς τους κακούς μαθητές ώστε να επανέλθουν αμέσως στον ορθό δρόμο.

Ακριβώς αυτό όμως δείχνει πόσο ανήμπορος είναι, και πόσο δεν έχει πάρει χαμπάρι για τη φάση αυτή της σύγκρουσης και για την τακτική του αντιπάλου που έχει απέναντί του.

Αυτή η ακατανοησία αντικατοπτρίζεται και στην φημολογούμενη επιδίωξη της γερμανικής κυβέρνησης να αποπέμψει τον Γιάνη Βαρουφάκη από τις διαπραγματεύσεις επειδή «δημιουργεί σύγχυση στο Συνέχεια →

του Δημήτρη Δημούλη

«Είμαστε κάθε λέξη από το Σύνταγμα αυτής της χώρας. Σε αυτό το Συνταγμα ορκιστήκαμε, αυτό το Σύνταγμα θα υπηρετήσουμε (…) δικαιώνοντας τα οράματα, τις αξίες, τους αγώνες, τις θυσίες του ελληνικού λαού». Αυτό είπε ο Πρωθυπουργός στη Βουλή στις 8-2-2015. Και «σχεδόν» δάκρυσε, όπως έγραψε σύσσωμος ο Τύπος.

Δεν έχω ψυχαναλυτικές αρμοδιότητες για να σχολιάσω αυτή τη δήλωση ταυτότητας. Αλλά φαντάζομαι ότι οι ειδικοί θα έβγαζαν σημαντικά συμεράσματα τόσο από την εν λόγω αναφορά όσο και από τον εν γένει ευτελισμό τον ορισμών ταυτότητας (τον Ιανουάριο «είμαστε Charlie», τον Φεβρουάριο «Σύνταγμα»).

Εδώ θα σχολιάσουμε, με πιο πεζό τρόπο, τη διαβεβαίωση ότι «εμείς» είμαστε κάθε λέξη του Συντάγματος του 1975 και ότι το Σύνταγμα αυτό εκφράζει τις «αξίες» του λαού. Προφανώς το «εμείς» αναφέρεται σε όλους τους οπαδούς και ψηφοφόρους του Σύριζα, άρα και στον υπογράφοντα που αισθάνεται την ανάγκη να εξηγήσει γιατί ένας αριστερός δεν μπορεί να «είναι» Σύνταγμα.

Προσοχή. Ο Πρωθυπουργός δεν είπε ότι ο Σύριζα «είναι» το πνεύμα, οι αρχές, οι αξίες του Συντάγματος. Τέτοιες αφηρημενες δηλώσεις προσφέρονται για ρητορικές Συνέχεια →