του Δημήτρη Δημούλη

Θα διατυπώσουμε ορισμένα ερωτήματα που θα καθοδηγήσουν την έρευνά μας για τις εθνικές μειονότητες στο ελληνικό δίκαιο.

Πρόβλημα 1. Έλληνας πολίτης, ομιλητής σε δημόσια συγκέντρωση, δηλώνει: α) «Είμαι Τούρκος γιατί ομιλώ τουρκικά όπως και οι γονείς μου και ανετράφην με βάση τις αξίες του τουρκικού πολιτισμού, πράγμα για το οποίο είμαι υπερήφανος», β) «είμαι μέλος της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα», γ) «η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα καταπιέζεται».

Πρόβλημα 2. Έλληνες πολίτες ιδρύουν σωματείο με επωνυμία «Προοδευτική Ένωση Τούρκων» και σκοπό τη μελέτη, προαγωγή και διάδοση του τουρκικού πολιτισμού καθώς και την ελληνοτουρκική φιλία.

Πρόβλημα 3. Η Βουλή (των Ελλήνων) ψηφίζει νόμο που ποινικοποιεί τις αναφορές σε ύπαρξη τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα.

Πώς πρέπει να κριθούν αυτά τα συμβάντα από συνταγματικής πλευράς; Οι απαντήσεις δείχνουν πώς ορίζει το ελληνικό δίκαιο την εθνική μειονότητα, ήτοι ποια νομική σημασία της αποδίδει.

Eίναι συνταγματικά δικαιολογήσιμο να απαγορευθεί το σωματείο «Τουρκική Ένωση Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Προς το τέλος τού Surveiller et punir, ο Φουκώ εκτοξεύει μία εκρηκτικών συνεπειών κριτική διατύπωση συνολικά προς τις λεγόμενες επιστήμες του ανθρώπου, υπονοώντας ότι αυτές είναι «γέννημα της φυλακής».

Δύο δεκαετίες αργότερα, ο Αγκάμπεν ήρθε να συμπληρώσει/ διορθώσει την ανάλυση του Φουκώ με τη θέση ότι το κύριο παράδειγμα της νεωτερικής εξουσίας δεν είναι τόσο η φυλακή, όσο το στρατόπεδο.

Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της θέσης, όσο και αν δεν το ακολούθησε ο ίδιος ο Αγκάμπεν, ήταν ότι άνοιξε τη βιοπολιτική γραμμή ανάλυσης προς μια αποικιακή διάσταση· διότι το στρατόπεδο επινοήθηκε ως εργαλείο πρώτα στις αποικίες (περίπου ταυτόχρονα στην Κούβα και στη Νότια Αφρική στο γύρισμα από τον 19ο στον 20ό αιώνα) και αργότερα μεταφέρθηκε στις μητροπόλεις.

Οι μετααποικιακές σπουδές, ήδη πριν από την παρέμβαση του Αγκάμπεν, είχαν αναδείξει –και συνεχίζουν να αναδεικνύουν και να τεκμηριώνουν- το βασικό πόρισμα που συνάγεται από αυτή τη μετατόπιση: ότι η αποικιοκρατία, μεταξύ άλλων πραγμάτων, είναι πάντοτε και μία παραγωγή γνώσης, μία ανάπτυξη λόγων. Λόγων για τον άνθρωπο. Δηλαδή είχε πάντοτε την ανθρωπολογία της: συνοδευόταν από μία ταξινόμηση και μελέτη των πληθυσμιακών ομάδων, των διαφορών τους, των χαρακτηριστικών και των κατάλληλων χαρακτηρισμών τους …

Όποιος έχει όλα αυτά υπόψη του, δεν θα δυσκολευθεί καθόλου να βρει τον κατάλληλο χαρακτηρισμό για το έγγραφο που πρόσφατα έγινε γνωστό ότι απέστειλε το Τμήμα Ασφάλειας Κομοτηνής προς το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, με το οποίο Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πριν από κανένα χρόνο, είχα δημοσιεύσει εδώ ένα σημείωμα σχετικό με το ποίημα «Πρωινό άστρο», το οποίο είχε γράψει ο Γιάννης Ρίτσος ως τρυφερό νανούρισμα με αφορμή τη γέννηση της κόρης του και το οποίο έκτοτε έχει γνωρίσει αρκετές μελοποιήσεις και χρήσεις σε σχολικές γιορτές και σε παιδαγωγικά υλικά που διανέμει το υπουργείο παιδείας. Στο σημείωμά μου είχα υποστηρίξει ότι εγώ σε αυτό το ποίημα δεν βρίσκω τίποτε που να μπορεί να κάνει ένα παιδί να χαρεί, αντιθέτως βρίσκω πράγματα που μπορούν να το πλακώσουν και να το συντρίψουν συναισθηματικά.

Το σημείωμα εκείνο υπήρξε μέχρι και σήμερα το πιο επιτυχημένο από άποψη επισκεψιμότητας σε αυτό το μπλογκ, αλλά ταυτόχρονα και εκείνο που προκάλεσε τις περισσότερες και τις βιαιότερες επιθέσεις. Και τι δεν μου σούρανε. Οι επικρίσεις άρχιζαν από το ότι είμαι αναίσθητος και ιερόσυλος επειδή παρεμβαίνω στον ακατάλυτο δεσμό γονιού και παιδιού, και έφταναν μέχρι το ότι είμαι φιλελεύθερος, πράκτορας του Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τα τελευταία χρόνια, ο Κορνήλιος Καστοριάδης χαίρει ιδιαίτερης φήμης και αναγνώρισης στην Ελλάδα, τόσο όσο ποτέ άλλοτε και πουθενά αλλού.

Ισχυρίζομαι ότι η δημοτικότητα αυτή οφείλεται στο ότι ο συγκεκριμένος στοχαστής μπορεί να διαβαστεί, και πράγματι διαβάζεται, κατά δύο τρόπους, είτε εναλλακτικά είτε σωρευτικά, που και οι δύο καλύπτουν αντίστοιχες έντονες ανάγκες και μια ισχυρή ζήτηση στο εσωτερικό της αγοράς των ιδεών: την ανάγκη να πειστούμε ότι το ελληνικό έθνος είναι κάτι απόλυτα ξεχωριστό, ιδιαίτερο (και φυσικά ανώτερο) σε σχέση με τα άλλα, αφενός, αλλά και αφετέρου ότι αυτή η ιδιαιτερότητα όχι μόνο δεν το απομακρύνει από την «πολιτισμένη Δύση», αλλά ακριβώς αυτή είναι που το κάνει να αποτελεί ουσιώδες τμήμα της –και μάλιστα το ουσιωδέστερο, αυτό που κάνει την Ευρώπη να είναι αυτό που Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Η ταινία του Άκι Καουρισμάκι «Η Άλλη Όψη της Ελπίδας» αφηγείται την ιστορία ενός Σύριου πρόσφυγα που ζητά πολιτικό άσυλο στη Φινλανδία. Σε μια σκηνή, ο ήρωας, καταθέτοντας ενώπιον της αρμόδιας υπαλλήλου, εξηγεί μεταξύ άλλων πώς έφτασε στο Ελσίνκι· αναφέρει λοιπόν τη γνωστή μας διαδρομή τού «βαλκανικού διαδρόμου». Στους ελληνικούς υποτίτλους, ο θεατής διαβάζει: «από την Τουρκία διασχίσαμε το Αιγαίο, φτάσαμε στην Ελλάδα και μετά περάσαμε στα Σκόπια …».

Όποιος όμως έχει ανοιχτά τα αυτιά του, αντιλαμβάνεται ότι λέξη «Σκόπια» δεν ακούγεται στους διαλόγους. Αντιθέτως, πολύ καθαρά και ευδιάκριτα ακούγεται η λέξη Μακεδονία. Επιπλέον, μολονότι δεν γνωρίζω αραβικά, θεωρώ σχεδόν σίγουρο ότι πριν από τη λέξη Συνέχεια →