του Άκη Γαβριηλίδη

Στο βιβλίο του Νίκου Γιαννόπουλου με τον κάπως αδέξιο και αξιοπερίεργο τίτλο Ω, λε φιλαλάκο. Μια ιστορία για το κίνημα, τη ζωηρή άκρα Αριστερά και τους ανθρώπους της (Κουκκίδα, Αθήνα 2019) μπορεί κανείς να βρει την καλύτερη καθόσον γνωρίζω έκθεση, στην ελληνική γλώσσα τουλάχιστον, για το τι σημαίνει να κάνεις πολιτική minoritaire με την έννοια των Ντελέζ-Γκουατταρί. Μια έννοια που θα μπορούσε να αποδοθεί ως ήσσων ή μειονοτική πολιτική, υπό τον όρο όμως να μην γίνει επ’ ουδενί λόγω αντιληπτή ως «μειοψηφική» ή «ελιτίστικη» πολιτική, πολιτική υπέρ των λίγων, ούτε ως πολιτική υπέρ των μειονοτήτων.

Το βιβλίο –και, φυσικά, η ίδια η δράση- του Γιαννόπουλου αποτελούν μία πραγματική δεξαμενή παραδειγμάτων για το πώς μπορεί κανείς να επιφέρει αποτελέσματα, να Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το παρακάτω αποτελεί το κείμενο του λήμματος Λεξικό Μπαμπινιώτη στον συλλογικό τόμο Λεξικό λογοκρισίας στην Ελλάδα. Καχεκτική δημοκρατία, δικτατορία, μεταπολίτευση, που βγήκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 2018 σε επιμέλεια Πηνελόπης Πετσίνη και Δημήτρη Χριστόπουλου

Το 1998, ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης, ο άνθρωπος ο οποίος από τα τέλη του 20ού αιώνα έχει κατορθώσει το όνομά του να θεωρείται για το ευρύ κοινό ως περίπου συνώνυμο της ιδιότητας του γλωσσολόγου, εξέδωσε ένα Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας.

Η έκδοση προβλήθηκε εκτενώς από τον τύπο και χαιρετίσθηκε ως σημαντικό γεγονός από την κοινή γνώμη της Ελλάδας. Όχι όμως ολόκληρη: στο βόρειο μέρος της χώρας εμφανίστηκαν απρόσμενες αντιδράσεις και ενστάσεις. Πολλοί άνθρωποι δυσανασχέτησαν επειδή σε κάποια λήμματα, και ιδίως στα λήμματα Βούλγαρος και Πόντιος, μετά την κυριολεκτική απόδοση, αναφερόταν ως «καταχρηστική/ υβριστική» και Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το παρακάτω αποτελεί το κείμενο του λήμματος Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο στον συλλογικό τόμο Λεξικό λογοκρισίας στην Ελλάδα. Καχεκτική δημοκρατία, δικτατορία, μεταπολίτευση, που βγήκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 2018 σε επιμέλεια Πηνελόπης Πετσίνη και Δημήτρη Χριστόπουλου

Επί δημοκρατικής κυβέρνησης Καραμανλή, η προληπτική λογοκρισία συνέχιζε να λειτουργεί κανονικά και επισήμως (αν και επί της ουσίας με χαλαρότερα κριτήρια). Κάθε δίσκος ή βιβλίο που επρόκειτο να κυκλοφορήσει, έπρεπε προηγουμένως να υποβληθεί στην αρμόδια υπηρεσία και να πάρει τη σχετική έγκριση.

Το 1978, στην υπηρεσία αυτή υποβλήθηκε μεταξύ άλλων ο δίσκος Η ρεζέρβα του Διονύση Σαββόπουλου, από τον οποίο, κατόπιν εξέτασης, κρίθηκαν απορριπτέοι ένας στίχος στην ολότητά του και δύο λέξεις από τον αμέσως προηγούμενο. Οι στίχοι αυτοί περιέχονταν στο Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο, ένα τραγούδι με θέμα την πραγματική ιστορία του Νίκου Κοεμτζή, καταδικασμένου τότε σε ισόβια κάθειρξη για τρεις ανθρωποκτονίες (μεταξύ των οποίων και δύο αστυνομικών).

Μέχρι τότε, η συνήθης πρακτική των καλλιτεχνών σε τέτοιες περιπτώσεις ήταν να Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στο «Εντευκτήριο» αρ. 39 δημοσιεύτηκε μελέτη του Τάκη Καγιαλή με τίτλο «Μοντερνισμός και πρωτοπορία. Η πολιτική ταυτότητα του ‘ελληνικού υπερρεαλισμού’». Την κεντρική θέση της μελέτης προσωπικά τη βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και γόνιμη, σε βαθμό που με έκανε να αναρωτηθώ μήπως θα ήταν δυνατό να δοκιμαστεί και σε ένα νέο αντικείμενο, εκτός του αρχικού της πεδίου. Στο παρόν λοιπόν κείμενο, όπως δηλώνει και ο τίτλος του, θα επιχειρήσω να προεκτείνω και να εφαρμόσω, στο μέτρο του δυνατού, ορισμένες από τις παρατηρήσεις του Καγιαλή στη στιχουργική παραγωγή του (αρχικώς) ποιητή Νίκου Γκάτσου.

1. Το «ύψιστο δίλημμα» και η επιλογή του Γκάτσου

Στην όλη συζήτηση περί των σχέσεων μοντερνισμού και πρωτοπορίας, περί του αν Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Όπως έχω πει πολλές φορές, και γράψει τουλάχιστον μία, ο Γιάννης Σπανός είναι ένας από τους αγαπημένους μου συνθέτες. Τα τραγούδια του, ιδίως τα πρώτα (τα ελληνικά, βέβαια, όχι τα γαλλόφωνα), τα άκουγα από έφηβος και τα γνωρίζω τα περισσότερα απέξω. Ωστόσο, μόλις πρόσφατα, ακούγοντας τυχαία στο ραδιόφωνο μια εκπομπή αφιερωμένη σε αυτόν, συνειδητοποίησα για πρώτη φορά κάτι που βρήκα αρκετά αιφνιδιαστικό και με ξένισε που δεν το είχα προσέξει προηγουμένως, ούτε εγώ ούτε –εξ όσων γνωρίζω- κανείς άλλος. Αυτό είναι ότι το πρώιμο αυτό έργο του, και ιδίως οι τρεις «Ανθολογίες» του, κυριαρχούνται από ένα μόνιμο θέμα το οποίο τις κατατρύχει ως έμμονη ιδέα: το θέμα της απώλειας ενός παιδιού. Ή, συχνά, περισσοτέρων. H απώλεια Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στο «Μερικοί το προτιμούν καυτό» του Μπίλλυ Ουάιλντερ, στην σεκάνς όπου συνεδριάζουν οι Ιταλοαμερικανοί μαφιόζοι μεταμφιεσμένοι σε … «Φίλους της ιταλικής όπερας», ο αρχινονός απευθύνεται επιτιμητικά στον «Σπατς» Koλόμπο, επισημαίνοντάς του ότι άφησε δύο μάρτυρες της σφαγής του Αγίου Βαλεντίνου να ξεφύγουν ζωντανοί, πράγμα που «δεν είναι καλό για τις δημόσιες σχέσεις» της οργάνωσης. Αυτός, ψιλοενοχλημένος, απαντά: «Μην ανησυχείς γι’ αυτούς τους δύο, πες ότι είναι κιόλας νεκροί. Μόλις σήμερα το πρωί παραλίγο να τους έπιανα». Και ο «Μικρός Βοναπάρτης» του απαντά: «Δηλαδή, θες να πεις ότι τους άφησες να ξεφύγουν δυο φορές;».

Oι πρόσφατοι λεονταρισμοί του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ότι «ξανανοίγει τον φάκελο ΜΑΡΦΙΝ», που πλημμύρισαν τις τελευταίες μέρες τα μέσα ενημέρωσης και δικτύωσης, παρουσιάζουν ορισμένα κοινά με την ανωτέρω λεκτική

Συνέχεια →