του Άκη Γαβριηλίδη

Εδώ και χρόνια, κυκλοφορεί στον ελληνόφωνο κυβερνοχώρο ένα κείμενο, με ελαφρές παραλλαγές και προσθαφαιρέσεις από τον εκάστοτε αναδημοσιευτή, το οποίο, με την επίκληση κάποιων ασαφών (ή ασαφώς μεταφρασμένων) αποσπασμάτων ομιλίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και μίας «έρευνας Τούρκου ιστορικού στα οθωμανικά αρχεία», υποστηρίζει ότι η εθνοτική καταγωγή του Τούρκου πρωθυπουργού είναι «λαζική», άρα ποντιακή, άρα ελληνική.

Την είδηση (;) αυτή έχουν αναπαράγει και ποντιακά μέσα, όπως π.χ. το σάιτ trapezounta.gr που φιλοξενείται στο Pontos news, υπό την ενότητα «Ποντιακά νέα».

Η κίνηση αυτή είναι αξιοπερίεργη όσον αφορά ειδικά τη χρήση αυτών των τριών όρων ως συνώνυμων. Διότι κατά τα λοιπά ο λεγόμενος «οργανωμένος ποντιακός χώρος» αρνείται διαρρήδην ότι οι Πόντιοι είναι Λαζοί, και μάλιστα με τη χρήση πολύ φορτισμένων εκφράσεων[1].

Η αντίθεση είναι οξύτατη: απ’ τη μια, οι ποντιακές οργανώσεις από το 68 κήρυτταν τους Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πού είναι τώρα οι Μακεδονομάχοι; διερωτώνται πικρόχολα σε αρκετά κοινωνικά ή μη μέσα διάφοροι σχολιαστές, συνήθως προσκείμενοι στην αξιωματική αντιπολίτευση. Γιατί δεν βγαίνουν στους δρόμους να διατρανώσουν τον πατριωτισμό τους και την αταλάντευτη υποστήριξη των εθνικών δικαίων, τώρα που αυτά απειλούνται από τον «Σουλτάνο Ερντογάν»;

Το ότι υπάρχει διαφορετική αντίδραση στις δύο περιπτώσεις, (ή μάλλον, στη μία περίπτωση υπήρξε αντίδραση ενώ στην άλλη όχι), είναι ορθό. Δεν είμαι όμως σίγουρος τι θέλουμε να πετύχουμε όταν το επισημαίνουμε. Όπως έλεγα πρόσφατα, δεν είναι πολύ καλή ιδέα να εγκαλούμε κάποιον για ασυνέπεια, όταν το ενδεχόμενο να φανεί συνεπής θα μας ήταν απεχθές.

Ακόμα περισσότερο, όμως, είναι λάθος ερμηνευτικά να αποδίδουμε αυτή τη διαφορά σε καθαρά εκλογικές υστεροβουλίες, δηλαδή να θεωρούμε ότι ο αρχικός θόρυβος γινόταν Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στα τουρκικά, για τη νεωτερική έννοια του έθνους χρησιμοποιείται ο όρος ulus. Το έθνος κράτος είναι ulus devlet.

Από την άλλη, ο όρος «εθνικισμός» έχει αποδοθεί ως milliyetçilik. To milliyet αντιστοιχεί ας πούμε στο «Γένος». Επίσης, είναι όνομα γνωστής καθημερινής εφημερίδας.

Παράλληλα, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μία άλλη μορφή του ίδιου όρου, το millet, κυρίως με την ιστορική έννοια που είχε στην όψιμη Οθωμανική Αυτοκρατορία, της εθνοτικο-θρηκευτικής κοινότητας.

Φυσικά, στην πράξη, όπως πάντα, υπάρχουν επικαλύψεις και «ανακριβείς» χρήσεις.

Τόσο όμως οι ανακριβείς, όσο και οι ακριβείς (όπως και οι αντίστοιχες στα ελληνικά, ίσως και στις άλλες γλώσσες των Βαλκανίων), μαρτυρούν την αναντιστοιχία και τη δυσκολία Συνέχεια →