της Τζούντιθ Μπάτλερ

Τον Ιούνιο, το ουγγρικό κοινοβούλιο ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία την κατάργηση κάθε διδασκαλίας που σχετίζεται με την «ομοφυλοφιλία και την αλλαγή φύλου» από τα δημόσια σχολεία, συσχετίζοντας τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ και τη σχετική εκπαίδευση με την παιδεραστία και την ολοκληρωτική πολιτιστική πολιτική. Τέλη Μαΐου, Δανοί βουλευτές ενέκριναν ένα ψήφισμα κατά του «υπερβολικού ακτιβισμού» σε ακαδημαϊκά ερευνητικά περιβάλλοντα, περιλαμβάνοντας τις σπουδές φύλου, τις θεωρίες περί φυλής, τις μετααποικιακές και μεταναστευτικές σπουδές στη λίστα των ενόχων. Τον Δεκέμβριο του 2020, το ανώτατο δικαστήριο της Ρουμανίας απέρριψε έναν νόμο που θα απαγόρευε τη διδασκαλία των «θεωριών έμφυλης ταυτότητας», αλλά η συζήτηση εκεί μαίνεται. Στην Πολωνία, τρανσφοβικοί που θέλουν να καθαρίσουν την Πολωνία από τις διαβρωτικές πολιτιστικές επιρροές των ΗΠΑ και της Αγγλίας κήρυξαν μια σειρά από χώρους «ελεύθερους από τρανς άτομα». Η Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μετά από κάθε νέο επεισόδιο έμφυλης βίας από τα πολλά που αποκαλύπτονται τον τελευταίο καιρό, ακολουθεί τουλάχιστον ένα σημείωμα/ τοποθέτηση στα ΜΚΔ από κάποιον άντρα που κάνει την αυτοκριτική του και ελεεινολογεί το γένος των ανδρών συνολικά, ενοχοποιώντας το για αυτά τα φαινόμενα, και που κερδίζει τα χειροκροτήματα και την επιδοκιμασία του κοινού.

Θεωρώ ότι παρόμοιες πρακτικές δημόσιας εξομολόγησης, πέρα από το να καταγράφουν στον δημόσιο χώρο μία παραδοχή της ύπαρξης του προβλήματος, δεν προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο σε κανέναν, ενώ αντιθέτως με το περιεχόμενό τους συχνά δημιουργούν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνουν.

Θα προσπαθήσω παρακάτω να εξηγήσω τι είδους προβλήματα παίρνοντας ως παράδειγμα μια ανάρτηση που δημοσίευσε πρόσφατα ο (άγνωστός μου) Μανόλης Μαυραντωνάκης με αφορμή την υπόθεση πολλαπλών βιασμών και μαστροπείας εις βάρος μιας 12χρονης (πιθανότατα και όταν ήταν ακόμα νεότερη) από εκατοντάδες δράστες. Η ανάρτηση, που αρέστηκε και κοινοποιήθηκε από Συνέχεια →

της Μπαρμπαρά Κασσέν

Το άλφα και το ωμέγα της ελληνικής ως γλώσσας-και-ως σκέψης, ως σκέψης-σε-γλώσσα, μπορούμε επαρκώς να το κατανοήσουμε και να το αποδώσουμε με τον όρο λόγος[1]. Ο λόγος δηλώνει την επιλογή, τη συλλογή, την δέσμη που συνομαδώνει: τη συσχέτιση και τη σχέση μεταξύ των σχέσεων, με την αναλογία, τη συμμετρία, ως ακρογωνιαίο λίθο των λίθων. Η λέξη λέει μαζί και δένει, σε ένα αδιαμφισβήτητο συν-ανήκειν, (μαγικό σαν μια ταχυδακτυλουργία ή μία επιτέλεση), την ομιλία και τη σκέψη, αλλά το κάνει υπό τη μορφή μιας ενικής γλώσσας που μιλά και σκέφτεται τον εαυτό της ως οικουμενική, ήτοι της ελληνικής γλώσσας. Μπορούμε να εντυπωσιαστούμε ως φιλόσοφοι. «Η ελληνική γλώσσα και μόνο αυτή είναι λόγος», λέει ο Χάιντεγγερ: το προνόμιο της ελληνικής έγκειται στο ότι, «στην ελληνική λέξη ακουσμένη από ένα ελληνικό αυτί, βρισκόμαστε άμεσα παρουσία του ίδιου του πράγματος»· οπότε, προσθέτει, δεν έγκειται σε μια εξωγενή επένδυση της γλώσσας από τη φιλοσοφία, αλλά στην ίδια στη γλώσσα, η οποία φιλοσοφεί «ήδη ως γλώσσα και ως σχηματισμός γλώσσας». Μπορούμε επίσης να παραμείνουμε δύσπιστοι ως ιστορικοί: οι [αρχαίοι] Έλληνες, λέει ο Αρνάλντο Μομιλιάνο, είναι «υπερήφανα μονόγλωσσοι», και έτσι η πολυσημία του όρου λόγος μπορεί να τους Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τις τελευταίες μέρες, διάβασα το βιβλίο  του Νίκου Βαφέα Από τον λιποτάκτη στον αντάρτη. Η «στάσις των ανυποτάκτων» στη Δυτική Κρήτη (1921-1922) (Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2022). Πρόκειται για ένα βιβλίο πολύ σημαντικό στο οποίο ελπίζω να αφιερώσω σύντομα αυτοτελές σημείωμα.

Η σημασία του αυτή έγκειται στο ότι φέρνει στο φως ένα τελείως άγνωστο περιστατικό από τον ελληνικό μεσοπόλεμο –ή μάλλον, ακριβώς, όχι ένα μόνο, αλλά πολλά τα οποία συνδέονται μεταξύ τους και για τα οποία οι περισσότεροι (ή τουλάχιστον εγώ) δεν είχαμε ποτέ ακούσει, ή αν είχαμε ακούσει δεν τα είχαμε ιδιαίτερα προσέξει ή συνδέσει μεταξύ τους. Έτσι, αποτελεί ακόμα έναν κρίκο σε μια αλυσίδα ιστορικών ερευνών που δημοσιεύονται τα τελευταία χρόνια για την περίοδο αυτή οι οποίες, χωρίς υπερβολή, θεωρώ ότι μας οδηγούν να πρέπει να ξανασκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ιστορία του ελληνικού κράτους.

Αυτά όμως θα τα πούμε αναλυτικότερα αλλού. Ένα από αυτά τα αγνοημένα γεγονότα, που μας ενδιαφέρει σήμερα, είναι και το ότι το διάστημα 1920-22, δηλαδή το διάστημα κατά το οποίο ο ελληνικός στρατός ήλεγχε το βιλαέτι της Σμύρνης και διεξήγαγε επιχειρήσεις σε άλλα βιλαέτια με σκοπό … (με σκοπό τι άραγε; Να φτάσει στην Κόκκινη Μηλιά;), υπήρχε και δρούσε μία ομάδα ονόματι Εθνική Άμυνα Κωνσταντινουπόλεως, βασισμένη στο επιτυχημένο προηγούμενο της ομώνυμής της της Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τις δεκαετίες του 60 και του 70 ήταν πολύ της μόδας ο όρος «εθνικές κινηματογραφίες». Στο πλαίσιο τότε της αποαποικιοποίησης και των κινημάτων αλληλεγγύης στον λεγόμενο «Τρίτο Κόσμο», ως «εθνικοί» νοούνταν συνήθως όσοι κινηματογράφοι (θεωρούνταν ότι) αντιστέκονται στην «πολιτισμική ισοπέδωση» και στα «ξενόφερτα μοντέλα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού» και αντλούσαν υλικό και θέματα από τις εκάστοτε τοπικές παραδόσεις, λαϊκές ή/ και λόγιες, για να εκφράσουν αυθεντικά τον «εθνικό χαρακτήρα».

Το ίδιο ακριβώς διάστημα, στην Ιταλία, και δευτερευόντως σε άλλες χώρες, άνθισε το φαινόμενο το οποίο κωδικοποιήθηκε με την ονομασία «ουέστερν-σπαγγέτι». Η οποία –όπως συχνά συμβαίνει- χρησιμοποιήθηκε στην αρχή ειρωνικά από τους επικριτές του φαινομένου, αλλά στη συνέχεια υιοθετήθηκε παιγνιωδώς από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους, δηλ. τους παραγωγούς και τους καταναλωτές των σχετικών ταινιών, και σήμερα κατέληξε να χρησιμοποιείται ως ουδέτερος περιγραφικός όρος.

To ουέστερν-σπαγγέτι υπήρξε η ακριβής άρνηση και αντιστροφή του προτάγματος του εθνικού κινηματογράφου. Αντί να αντιστέκεται στα «χολλυγουντιανά πρότυπα», τα υιοθέτησε πρόσχαρα και Συνέχεια →