Ελληνική κρίση,Οικονομία,αποικιοκρατία

Η αποικιακή προέλευση του ελληνικού μνημονίου

του Τζέιμι Μάρτιν

 not-merkels-colony

Όταν, πριν δύο εβδομάδες, δημοσιεύθηκαν στον τύπο οι σκληροί όροι του νέου «προγράμματος διάσωσης» για την Ελλάδα, πολλοί διερωτήθηκαν εάν η χώρα μπορεί ακόμα να θεωρείται κυρίαρχο κράτος. Ο όρος «αποικία χρέους», τον οποίο χρησιμοποιούσε από καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ και οι υποστηρικτές του, άρχισε ξαφνικά να εμφανίζεται παντού στον τύπο. Ακόμη και οι Financial Times χρησιμοποίησαν αυτοκρατορικού τύπου ορολογία: «μια διάσωση με όρους σαν αυτούς που καθορίστηκαν στις Βρυξέλλες», έγραψαν σε ένα εντιτόριαλ της 13ης Ιουλίου, «κινδυνεύει να μετατρέψει τη σχέση με την Ελλάδα σε σχέση αποικιακού επικυρίαρχου προς τον υποτελή του».

Διατυπώσεις όπως αυτές οδήγησαν σε ιστορικές συγκρίσεις. Ως ένας δυνατός παραλληλισμός αναφέρθηκε η Αίγυπτος των τελών του δέκατου ένατου αιώνα. Το 1876, καθώς η υπερχρεωμένη Αίγυπτος βρισκόταν κοντά στην πτώχευση, ο Χεδίβης Ισμαήλ Πασάς συμφώνησε να δημιουργηθεί μια διεθνής επιτροπή, στελεχωμένη από Ευρωπαίους, που να έχει εποπτεία του αιγυπτιακού προϋπολογισμού και έλεγχο επί ορισμένων πηγών δημόσιων εσόδων, με σκοπό να εξασφαλίσει την έγκαιρη εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους. Η ρύθμιση αυτή άνοιξε μια νέα και παρατεταμένη περίοδο έντονης ευρωπαϊκής επέμβασης στην Αίγυπτο –η Caisse de la Dette Publique καταργήθηκε μόλις το 1940.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, η σύγκριση με την Αίγυπτο του δέκατου ένατου αιώνα εξυπηρετεί μια πολεμική χρήση κυρίως ως μεταφορά: οι ηγέτες της ευρωζώνης δεν πρέπει να αντιμετωπίζουν την Ελλάδα σαν να ήταν ημι-αποικιακό έδαφος. Αλλά εδώ λειτουργεί κάτι περισσότερο, που δεν είναι απλώς μεταφορά –τουλάχιστον ιστορικά μιλώντας. Όπως έχουν δείξει πρόσφατες έρευνες στη διεθνή Συνέχεια

Κλασσικό
Μετακίνηση,αναρχισμός,ανθρωπολογία,κράτος

H τέχνη τού να μην κυβερνάσαι

του James C. Scott

Μόνο το νεωτερικό κράτος, τόσο στην αποικιακή όσο και στην ανεξάρτητη εκδοχή του, είχε τις δυνατότητες να πραγματοποιήσει ένα σχέδιο κυριαρχίας που ήταν μακρινό όνειρο για τον προ- αποικιακό πρόγονό του: να καθυποτάξει τους μη κρατικούς χώρους και λαούς. Το σχέδιο αυτό, στην ευρύτερή του έννοια, συνιστά την τελευταία μεγάλη κίνηση περίφραξης στη νοτιοανατολική Ασία. Επιδιώχθηκε σταθερά –έστω αδέξια και με πισωγυρίσματα- σε όλο τον προηγούμενο αιώνα τουλάχιστον. Οι κυβερνήσεις, αποικιακές ή ανεξάρτητες, κομμουνιστικές ή νεοφιλελεύθερες, λαϊκιστικές ή αυταρχικές, το ασπάστηκαν πλήρως. Η ξεροκέφαλη επιδίωξη του σκοπού αυτού από καθεστώτα κατά τα λοιπά τόσο διαφορετικά δείχνει ότι τέτοια σχέδια διοικητικής, οικονομικής και πολιτισμικής τυποποίησης είναι ενσωματωμένα στην ίδια την αρχιτεκτονική τού νεωτερικού κράτους.

Από την οπτική του κρατικού κέντρου, αυτή η κίνηση περίφραξης είναι, εν μέρει, μια προσπάθεια να εντάξει και να νομισματοποιήσει τους λαούς, τις γαίες και τους πόρους της περιφέρειας ούτως ώστε να τους κάνει, για να χρησιμοποιήσουμε τον γαλλικό όρο, rentable[1] –μετρήσιμους συντελεστές στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν και στο εξωτερικό ισοζύγιο. Στην πραγματικότητα, οι λαοί της περιφέρειας ήταν ανέκαθεν οικονομικά συνδεδεμένοι με τα πεδινά και με το παγκόσμιο εμπόριο. Παρόλα αυτά, η προσπάθεια πλήρους ενσωμάτωσής τους παρουσιάστηκε υπό τον πολιτιστικό μανδύα της ανάπτυξης, της οικονομικής προόδου, του αλφαβητισμού και της κοινωνικής ένταξης. Στην πράξη, σήμανε κάτι άλλο. Ο Συνέχεια

Κλασσικό
Ελληνική κρίση,Πολιτική

Ο «αντιευρωπαϊσμός» και το φάντασμα του Κύρκου

του Άκη Γαβριηλίδη

 

Είναι γενική διαπίστωση ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου υπήρξε μία στρατηγική ήττα για το χώρο του «ακραίου κέντρου», δηλαδή για τον πολιτικό και ιδεολογικό χώρο του αντι-αντιμνημονίου. Όπως προκύπτει από αρκετές αναρτήσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα σε αυτό εδώ το μπλογκ, με τον όρο αυτό νοούμε ένα σύνολο από εκπροσώπους των υποτιθέμενων ακαδημαϊκών ή/ και δημοσιογραφικών «ελίτ» που άρχισε να συγκροτεί την ενότητά του την περίοδο των Αγανακτισμένων μέσα από την κριτική της «βίας» και του «ανορθολογισμού» που υποτίθεται ότι χαρακτήριζαν τις κινητοποιήσεις της ελληνικής κοινωνίας, (και την ίδια την ελληνική κοινωνία συνολικά), και εν συνεχεία μέσα από την αντιπολίτευση προς τον ΣΥΡΙΖΑ ήδη πριν αυτός γίνει κυβέρνηση.

Ισχυρίζομαι ότι η αποτυχία αυτή δεν είναι μόνο πολιτική, αλλά και αναλυτική. Αυτό που αποδείχθηκε ανεπαρκές δεν είναι μόνο μία τακτική, αλλά τα ίδια τα εργαλεία μέσα από τα οποία ο χώρος αυτός σκεφτόταν και οργάνωνε την πραγματικότητα στο μυαλό του.

Αυτό θα μπορούσαμε να το εκφράσουμε και ως εξής: τη στιγμή που κατηγορούσαν τους αντιπάλους τους (τους «αντιευρωπαϊστές», όπως τους ονόμαζαν) για «δογματικές αγκυλώσεις» και «εμμονές», οι ακροκεντρώοι δημοσιολογούντες ασκούσαν οι ίδιοι πολιτική με βάση μόνο την ιδεολογία, και μάλιστα μια υπερ-ιδεολογικοποιημένη και εξιδανικευμένη εκδοχή για το τι είναι η «Ευρώπη».

Στο σημείο αυτό, είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι μεγάλο μέρος των ακροκεντρώων-ευρωπαϊστών, στα νιάτα τους, τις δεκαετίες του 70 και του 80, υπήρξαν μέλη τού ΚΚΕ Εσωτερικού. Ένα Συνέχεια

Κλασσικό
Ελληνική κρίση,Πολιτική,Χρέος

Η ευκαιρία τού «ΟΧΙ». Για μια κριτική της δημοκρατίας του χρέους

 της συλλογικότητας connessioniprecarie

Πόσα «όχι» μπορούν να ειπωθούν σε μια Κυριακή; Τι είδους ευκαιρία προσφέρει το ελληνικό δημοψήφισμα ενάντια το τελεσίγραφο των ευρωπαϊκών θεσμών; Το δημοψήφισμα ήταν μια αναγκαστική επιλογή, διότι τους τελευταίους μήνες, ενάντια στην αξίωση της Ελλάδας να ξεφύγει από την τυραννία του χρέους, παγιώθηκε μια πραγματική και ξεκάθαρη εξέγερση υπέρ της δουλείας. Οι ευρωπαϊκές ελίτ –θεσμικές, οικονομικές και μιντιακές, συντηρητικές και σοσιαλιστικές- συνασπίστηκαν για να αποδείξουν ότι μια τέτοια αξίωση είναι τεχνικά ανέφικτη, αλλά πάνω απ’ όλα πολιτικά απαράδεκτη. Όσοι υφίστανται το χρέος θα πρέπει να κάτσουν στη θέση τους και να αποδεχθούν τους όρους μισθού και εισοδήματος που τους επιβάλλουν οι νεκραναστημένοι «φυσικοί νόμοι» του καπιταλισμού. Οι εβδομάδες πριν από την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος σημαδεύονται από την ολοένα και πιο κατάφωρη και χυδαία προσπάθεια απονομιμοποίησης των ισχυρισμών που τολμούσε η ελληνική κυβέρνηση να θέτει προς διαπραγμάτευση. Ο ευρωπαϊκός και παγκόσμιος χαρακτήρας του ελληνικού δημοψηφίσματος δεν συνίσταται στη σύγκρουση ανάμεσα στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά την προσπάθεια να δοθεί ένα συνολικό μάθημα σε όσους πιστεύουν ότι μπορούν να αντιταχθούν στην τυραννία της χρηματοοικονομίας. Αυτό που παίζεται σήμερα δεν είναι κάποια Συνέχεια

Κλασσικό
Πολιτική

Τρεις ψήφοι για το ΟΧΙ (συναισθηματικοπολιτικά επιχειρήματα)

Σοράγια Λουνάρντι – Δημήτρης Δημούλης

 

 

  1. Όχι στην εξαθλίωση. Από το τέλος των πολέμων της δεκαετίας του 1940, η κατάσταση του ελληνικού λαού ποτέ δεν ήταν χειρότερη απο πλευράς εισοδήματος και κρατικής στήριξης των αδύναμων. Ενόσω οι αξιότιμοι δανειστές προτείνουν να συνεχιστούν τα ίδια μέτρα σε πιο επώδυνη μορφή, η απάντηση πρέπει να είναι δαγκωτό ΟΧΙ από όσους υποφέρουν με αυτά τα μέτρα, αλλά και από όσους γνωρίζουν το νόημα της λέξης «αλληλεγγύη». Όχι από όσους βλέπουν πως η μόνη επιχείρηση που ανθεί στην Αθήνα είναι οι μεταποιήσεις-επιδιορθώσεις ρούχων.

 

  1. Όχι στη σκανδαλώδη ταξικότητα. Οι δανειστές απορρίπτουν τις πολιτικές αναδιανομής με φορολόγηση των καπιταλιστών. Πρέπει να πούμε Όχι σε αυτή την απροκάλυπτα ταξική επιλογή που δυστυχώς αποδέχτηκε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με την ως τώρα αδράνειά της.

 

  1. Όχι στην εξοργιστική χειραγώγηση από τα μήντια και από τα κόμματα της δομικής διαπλοκής. Εκατομμύρια Ελλήνων ετοιμάζονται να ψηφίσουν Ναι, καίτοι θεωρούν ότι η πρόταση των δανειστών είναι απαράδεκτη. Απαντούν δηλαδή ναί σε άλλα ερωτήματα και σε έωλα διλήμματα: Ναι ή όχι στο Ευρώ; Ναι ή όχι στην Ευρώπη;. Ναι ή όχι σε ένα πιάτο φαί που θα μας στείλει η νέα Ούνρα και μετά θα πληρώσουμε με πανωτόκια; Ψηφίζουμε Όχι στην αυτοαντίφαση υπό το κράτος του φόβου, Όχι στο να στρέψουμε εναντίον μας το μαχαίρι που μας προτείνουν οι δανειστές γιατί μας απειλούν με καταστροφή εάν δεν ψηφίσουμε όπως επιθυμεί η αστική τάξη.

 

1 + 2 + 3 = Όχι στο Ναι!

 

Κλασσικό
Πολιτική

Γιατί ψηφίζω ΟΧΙ (a rational choice argument)

 του Άκη Γαβριηλίδη

Όταν κανείς έχει μπροστά του ένα δίλημμα, μπορεί να προσανατολιστεί τι θα επιλέξει μεταξύ άλλων με βάση δύο στοιχεία: α) το περιεχόμενο κάθε επιλογής, β) τις συνέπειές τους.

Όσον αφορά το πρώτο:

Η επιλογή που μας ζητείται να εγκρίνουμε ή να απορρίψουμε συνίσταται σε ένα σύνολο οικονομικών μέτρων.

Η εφαρμογή των μέτρων αυτών είναι απολύτως ανορθολογική από κάθε άποψη. Και συγκεκριμένα, τόσο από άποψη ηθικοπολιτική όσο και από άποψη πρακτικής-τεχνικής αποτελεσματικότητας:

α) Τα μέτρα αυτά δεν αποτελούν επιλογή της ελληνικής κοινωνίας, δεν αντιστοιχούν σε κάποια αυτοτελή πολιτική επιθυμία που να γεννήθηκε στο εσωτερικό της. Αποτελούν προϊόν έξωθεν αποικιοκρατικής επιβολής.

β) Τα μέτρα αυτά είναι τελείως ακατάλληλα για την επίτευξη του δεδηλωμένου στόχου τους, δηλ. της αποπληρωμής του χρέους. Διότι δεν συμβάλλουν να παραχθεί πλούτος, ώστε ένα μέρος του να μεταβιβασθεί εν συνεχεία στους δανειστές προς εξόφληση, αλλά αντιθέτως παράγουν φτώχεια. Αυτό έχει υπέρ-επαρκώς αποδειχθεί από την πενταετή ήδη εφαρμογή μέτρων που βασίζονται στην ίδια Συνέχεια

Κλασσικό
Πολιτική

Μια σύνοψη της κατάστασης πριν το δημοψήφισμα

του Αντώνη Γαζάκη

Να δούμε λίγο πού είμαστε χωρίς πολλά πολιτικά σχόλια:
1.Πριν μια εβδομάδα η κυβέρνηση καταθέτει στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μια πρόταση γεμάτη υφεσιακά μέτρα που σίγουρα δεν αρέσει στους περισσότερους στη χώρα.
2. Οι δανειστές κάνουν ρελάνς με μια πρόταση ακόμη χειρότερη λέγοντας «the game is over» και «take it or leave it».
3. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι αυτή την πρόταση δεν μπορεί να τη δεχτεί.
4. Η κυβέρνηση ζητά από το λαό να εγκρίνει ή όχι την, κατά γενική ομολογία, καταστροφική πρόταση των δανειστών.
5. Οι Ευρωπαίοι και η αντιπολίτευση λένε αρχικά ότι η καταφυγή στο δημοψήφισμα είναι απαράδεκτη και στη συνέχεια υποστηρίζουν ότι η μόνη λύση είναι η υπερψήφιση της πρότασης των δανειστών.
6. Για τους Ευρωπαίους και την αντιπολίτευση η καταψήφιση της πρότασης των δανειστών ισοδυναμεί, μέσω ενός νεφελώδους συλλογισμού, με έξοδο από τη Ευρωζώνη, ακόμη και από την ΕΕ.
7. Η κυβέρνηση θεωρεί ότι θα επέλθει συμφωνία, είτε πριν είτε μετά το δημοψήφισμα, γιατί υποστηρίζει ότι δεν συμφέρει στην ΕΕ η ελληνική έξοδος.
8. Την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι απειλούν/εκλιπαρούν τους Έλληνες να ψηφίσουν ΝΑΙ στις προτάσεις άγριας λιτότητας των δανειστών (δηλαδή να τις εγκρίνουν).

Είναι φανερό ότι όποιοι/ες ψηφίσουν το ΟΧΙ στην πρόταση των δανειστών θα το κάνουν κυρίως επειδή πιστεύουν ότι ισχύει το 2., ότι δηλαδή η πρόταση των δανειστών είναι μια πρόταση άγριας λιτότητας που διατυπώθηκε με προσβλητικό τρόπο, με ένα μέρος τους να προσβλέπει στο 7., ενώ κάποιοι άλλοι επιθυμούν την έξοδο ή τους αφήνει αδιάφορους λόγω του ότι δεν έχουν πια τίποτα άλλο να χάσουν.

Από την άλλη, όσοι/ες υποστηρίζουν το ΝΑΙ είτε ευνοούνται ξεκάθαρα από τις προτάσεις των δανειστών είτε θίγονται από αυτές, αλλά εξωθούνται σε μια θετική ψήφο επειδή φοβούνται, δικαιολογημένα ή όχι, το 6. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορούν να παρακάμψουν το γεγονός ότι θα εγκρίνουν ένα πακέτο πολύ συγκεκριμένων προτάσεων που σε περίπτωση επικράτησης του ΝΑΙ θα υπογραφούν αμέσως.

mauro-dagkoto1

Κλασσικό