του Γιώργου Κεραμιδιώτη

Στην ιστορία του κινηματογράφου υπάρχουν ταινίες που άλλαξαν την αντίληψή μας για τα θεμέλια της κινηματογραφικής τέχνης, δηλαδή του χώρου και του χρόνου.

Η ταινία «ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΙΗΝ» του Όρσον Γουέλς εισάγει το βάθος πεδίου, το πλάνο-σεκάνς, κι ένα νέο-εξπρεσσιονισμό στην εικόνα. Ο Πολίτης Καίην (πρωταγωνιστής) είναι ήδη νεκρός και η ιστορία του εξιστορείται από τη σκοπιά ενός νεκρού.

Η «ΠΑΪΣΑ» του Ροσελίνι (μαζί με την ταινία του Βισκόντι «ΟΣΕΣΣΙΟΝΕ») εγκαινιάζουν το νεορεαλισμό προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο νεορεαλισμό, ο πρωταγωνιστής δεν μπορεί να αντιδράσει στο πρόβλημα του κόσμου όπως συνέβαινε στον κλασικό κινηματογράφο (δράση – αντίδραση). Η καταστροφή λόγω του πολέμου είναι τόσο μεγάλη ώστε το μόνο που του απομένει είναι να περιπλανάται σε μια ζοφερή καθημερινότητα. Ο Νεορεαλισμός ως κινηματογράφος της συνείδησης αντιμετωπίζει το πλάνο ως εικόνα–γεγονός. Το δε σενάριο συγκροτείται απο μπλοκς πραγματικότητας.

Ο πρωταγωνιστής συνεχίζει να περιπλανάται και στην πρώτη ταινία του Γκοντάρ «ΜΕ ΚΟΜΜΕΝΗ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ» (Νουβέλ Βαγκ), σ’ έναν κόσμο όμως που βρίθει από εικόνες κλισέ και που δυστυχώς τις φέρνει και εντός του. Είναι η περίοδος της ταχείας ανοικοδόμησης της μεταπολεμικής Ευρώπης. Ο Γκοντάρ απαντά στο πρόβλημα του κόσμου με τις εικόνες του κόσμου, κάνοντας κριτική στις εικόνες. Αυτό δεν είχε γίνει μέχρι τότε στον κινηματογράφο. Ερωτά τι είναι μια εικόνα κλισέ; μπορεί να ανοιχτεί στο αυθεντικό;

Αν ο Φελίνι έφερε στον κινηματογράφο καινούργιες εικόνες όπως εκείνες των παιδικών αθώων χρόνων, ο Γκοντάρ πλουτίζει τον κινηματογράφο με εικόνες – σκέψεις, κείμενα, ποιήματα και στοχάζεται την σχέση εικόνας – ήχου. Με τι άλλο θα μπορούσε να επιτεθεί στον κόσμο των εικόνων – κλισέ για να τις διαρρήξει;

Με την τελευταία του ταινία «ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ», φαίνεται ότι ο Γκοντάρ οδηγεί τον κινηματογράφο αλλού, σ’ ένα αλλού που Συνέχεια →

 του Άκη Γαβριηλίδη

Τουλάχιστον από τη δεκαετία του 40 και μετά, η ελληνική δεξιά ήταν φανερό ότι στερούνταν ένα όραμα. Είναι πολλοί και πολλές αυτές που έχουν διαπιστώσει, άλλοτε με ικανοποίηση, άλλοτε με πίκρα, άλλοτε με διάφορους συνδυασμούς συναισθημάτων, ότι στην Ελλάδα «η δεξιά ανέλαβε τη διαχείριση του κράτους και η αριστερά την ηθική υπεροχή και τη ρομαντική αίγλη του ηττημένου»[1].

Για ένα διάστημα δοκιμάστηκε το «Πατρίς-θρησκεία-οικογένεια», το οποίο δεν παύει ακόμα να λειτουργεί σε πολλούς, αλλά κανείς δεν μπορεί πλέον να το επικαλεστεί απερίφραστα υπό αυτή τη μορφή, λόγω της φθοράς του από την πολλή έκθεση.

Από το 1975 και μετά, με τον Καραμανλή τον πρεσβύτερο, δοκιμάζεται ως ιδέα ο «ευρωπαϊσμός», ο οποίος στην αρχή δεν κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, αλλά κερδίζει βαθμιαία έδαφος αργότερα. Με αποτέλεσμα να φτάσει στις μέρες μας, σε μια περίοδο που στη διαχείριση της εξουσίας έχει βρεθεί η αριστερά, να επιχειρείται για πρώτη φορά να χρησιμοποιηθεί ως κεντρικό αίτημα σε μία μαζική συγκέντρωση.

Είναι μια αξιοπερίεργη ειρωνεία της ιστορίας ότι η υποτιθέμενη «ευρωπαϊκή ιδέα» φτάνει στο απόγειο της απήχησής της σε μια χώρα τη στιγμή Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Σε νεότερο σημείωμά του στην Καθημερινή, ο Θεοδωρόπουλος επαναφέρει και αναπτύσσει την πρότασή του να επανέλθει η διδασκαλία της καθαρευούσης, συνοδεύοντάς την με διάφορες σκέψεις και αφηγήσεις θρυλούμενων περιστατικών οι οποίες υποτίθεται ότι την τεκμηριώνουν –πάντοτε βασισμένων στο γνωστό θέμα τού μίσους για τη δημοκρατία. Η απομάκρυνση λοιπόν (εκ) της καθαρευούσης παρουσιάζεται ως μία ολέθρια συνέπεια του εξισωτισμού και της ανομίας της μεταπολίτευσης, η οποία πρέπει να επανορθωθεί εάν «θέλουμε να αναθεωρήσουμε, μαζί με τον δικομματισμό και την ηθική επικυριαρχία της αρχαϊκής αριστεράς».

Το πρόβλημα του ισχυρισμού αυτού είναι ότι αν, στα όσα –όχι και πολλά ούτως ή άλλως- έχουν γραφεί σχετικά, υπάρχει κάτι που να θυμίζει θεωρίες της «αρχαϊκής αριστεράς», αυτό είναι ο ίδιος ο συλλογισμός του Τάκη. Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Η πλέον πρόσφατη από τις κοτσάνες που συστηματικά γράφει ο εν θέματι συγγραφέας/ επιφυλλιδογράφος στη σχετική στήλη του στην Καθημερινή, αφορούσε την διά ρητορικής ερωτήσεως πρόταση να «επιστρέφαμε στην καθαρεύουσα».

Για το πόσο άνευ νοήματος είναι το ερώτημα, και για το πόσες ανακρίβειες και νοητικές ακροβασίες περιέχει η πραγμάτευσή του, έχουν ήδη γράψει αρκετοί (μεταξύ των οποίων και ο Νίκος Σαραντάκος). Δεν θα ασχοληθώ λοιπόν εδώ με αυτό. Ήθελα μόνο να επισημάνω μία παράπλευρη ωφέλεια που επέφερε το σημείωμα αυτό, μάλλον χωρίς να το συνειδητοποιεί και να το επιδιώκει.

Προσπαθώντας να υπερασπιστεί την καθαρεύουσα, ο κ. Τάκης καταπιάνεται σε ένα σημείο με την εις βάρος της κατηγορία ότι αποτελεί τεχνητή γλώσσα. Για να αποσείσει την κατηγορία, ο συνήγορος Συνέχεια →

των Μπρίτζετ Άντερσον – Ρούτβιτσα Aντριάσεβιτς

 Η εστίαση στα δεινά του τράφικινγκ είναι ένας τρόπος απο-πολιτικοποίησης της συζήτησης για τη μετανάστευση

Το τράφικινγκ είναι στις ειδήσεις. Είναι στην πολιτική ατζέντα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Χιλιάδες άτομα, εκατοντάδες ομάδες, δεκάδες εφημερίδες είναι αποφασισμένες να το εξαλείψουν. Αυτή η επικέντρωση στο τράφικινγκ σταθερά αντικατοπτρίζει και ενισχύει τη βαθιά ανησυχία του κοινού σχετικά με την πορνεία /τη σεξουαλική εργασία, αλλά και με τη μετανάστευση, και την κακομεταχείριση και εκμετάλλευση που αυτή τόσο συχνά συνεπάγεται. Έτσι, το να αμφισβητήσει κανείς την έκφραση, ή κάποια από τα μέτρα που λαμβάνονται ως αντίδραση σε αυτή την ανησυχία, είναι σαν να λέει ότι υποστηρίζει τη δουλεία ή ότι είναι εναντίον της μητρότητας και της μηλόπιτας.

Το τράφικινγκ είναι ένα ζήτημα που υποτίθεται ότι όλους μάς ενώνει. Εμείς όμως πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να πατήσουμε τη γραμμή και να αμφισβητήσουμε τη μητρότητα και τη μηλόπιτα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υποστηρίζουμε τη δουλεία. Και αυτό διότι ο ηθικός πανικός γύρω από το τράφικινγκ εκτρέπει την προσοχή από τα δομικά αίτια της κακομεταχείρισης των μεταναστών εργαζομένων. Οι ανησυχίες επικεντρώνονται στους κακούς εγκληματίες και όχι σε πιο συστηματικούς παράγοντες. Έτσι, αγνοούμε την παρέμβαση του κράτους στη μετανάστευση και την απασχόληση, η οποία Συνέχεια →