του Άκη Γαβριηλίδη

Εδώ και χρόνια, κυκλοφορεί στον ελληνόφωνο κυβερνοχώρο ένα κείμενο, με ελαφρές παραλλαγές και προσθαφαιρέσεις από τον εκάστοτε αναδημοσιευτή, το οποίο, με την επίκληση κάποιων ασαφών (ή ασαφώς μεταφρασμένων) αποσπασμάτων ομιλίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και μίας «έρευνας Τούρκου ιστορικού στα οθωμανικά αρχεία», υποστηρίζει ότι η εθνοτική καταγωγή του Τούρκου πρωθυπουργού είναι «λαζική», άρα ποντιακή, άρα ελληνική.

Την είδηση (;) αυτή έχουν αναπαράγει και ποντιακά μέσα, όπως π.χ. το σάιτ trapezounta.gr που φιλοξενείται στο Pontos news, υπό την ενότητα «Ποντιακά νέα».

Η κίνηση αυτή είναι αξιοπερίεργη όσον αφορά ειδικά τη χρήση αυτών των τριών όρων ως συνώνυμων. Διότι κατά τα λοιπά ο λεγόμενος «οργανωμένος ποντιακός χώρος» αρνείται διαρρήδην ότι οι Πόντιοι είναι Λαζοί, και μάλιστα με τη χρήση πολύ φορτισμένων εκφράσεων[1].

Η αντίθεση είναι οξύτατη: απ’ τη μια, οι ποντιακές οργανώσεις από το 68 κήρυτταν τους Συνέχεια →

του Ιλκέρ Γιαμάν

Η Ιστανμπούλ υπήρξε λίκνο πολυάριθμων πολιτισμών επί αιώνες, φιλοξενώντας τρεις από τις κυριότερες θρησκείες του κόσμου που διαμόρφωσαν το αστεακό τοπίο αυτής της συναρπαστικής πόλης στην οποία μπορείς να βρεις ένα τζαμί, ένα κτίσμα υπό μορφή εκκλησίας και μια συναγωγή όλα στον ίδιο τόπο. Λίγα βήματα παραπέρα, μπορεί κανείς να πετύχει την κατοικία μιας ομάδας αγίων των δερβίσηδων.

Κάποτε, ένας φίλος με ρώτησε: «αν τα κτίσματα στην Ιστανμπούλ μπορούσαν να εκφραστούν, ποιο θα μιλούσε περισσότερο;». Προς έκπληξή του, του απάντησα: το τέμενος Καλεντέρχανέ. Πρόκειται για το πιο ταιριαστό παράδειγμα για την πλούσια ανταλλαγή μεταξύ πίστεων στην Ιστανμπούλ.

Η ιστορία του ξεκινά με μια ανατολική ορθόδοξη εκκλησία αφιερωμένη στην Θεοτόκο Κυριώτισσα. Την εκκλησία αυτή τη χρησιμοποίησαν οι Σταυροφόροι ως ρωμαιοκαθολικό Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πρόσφατα παρακολούθησα την ταινία του Ηλία Δημητρίου «Γράμματα χωρίς παραλήπτη», μια παραγωγή τού ΕΛΙΑ με βάση το βιβλίο της Αγάπης Μολυβιάτη-Βενέζη «Το Χρονικό των Δέκα Ημερών» γυρισμένη με πρωτοβουλία και επιμέλεια της Ειρήνης Σαρίογλου-Scott. Η ταινία (και το βιβλίο) διηγείται τη συγκινητική ιστορία του Κεμαλεττίν, ενός νεαρού Τούρκου στρατιώτη αγνώστων λοιπών στοιχείων, ο οποίος, τις άγριες μέρες του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου τού 22, πήρε τη νεαρή τότε Αγάπη υπό την προστασία του, αφού την μεταβάφτισε σε «Ζεχρά» από το όνομα της μικρότερης αδελφής του η οποία είχε σκοτωθεί από Έλληνες στρατιώτες, και προσπάθησε –χωρίς επιτυχία τελικά- να την βοηθήσει να απεγκλωβίσει τον αδελφό της Ηλία από τα «Τάγματα Εργασίας».

Στην ταινία εμφανίζονται διάφοροι που έχουν άλλοι πιο άμεση-βιωματική και άλλοι πιο έμμεση εμπλοκή με την ιστορία, οι οποίοι φυσικά μιλούν όλοι με τα καλύτερα λόγια για αυτή την οιονεί αδελφική «αγάπη δι’ αντιπροσώπου» που αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο αυτών νέων και εξαίρουν πόσο οι «απλοί άνθρωποι» καμιά φορά «υπερβαίνουν» τις αντιπαλότητες και τις περιχαρακώσεις των επίσημων κρατικών πολιτικών.

Ακούγοντας όμως αυτούς τους επαίνους, κάτι δεν μου στεκόταν καλά. Ακολούθησα λίγο Συνέχεια →

του Καγιά Γκεντς

Στις αρχές του χρόνου, η Τουρκία άνοιξε το μέχρι τώρα απόρρητο μητρώο του πληθυσμού της, ένα μνημειώδες αρχείο γενεαλογιών που φτάνει μέχρι την οθωμανική περίοδο. Στο σάιτ που παρέχει πρόσβαση σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες στην Τουρκία έχει πλέον προστεθεί μια καρτέλα γενεαλογίας. Οι χρήστες μπορούν να κατεβάσουν έγγραφα σχετικά με τους προγόνους τους, με αρχεία που ξεκινούν από το 1882.

Από την εμφάνιση της νέας υπηρεσίας, οι ρίζες, η μετανάστευση, η καθαρότητα και ο υβριδισμός κυριάρχησαν στη συζήτηση σε ομάδες τού WhatsApp, γραφεία και καφενεία. Σε μόλις δύο μέρες, πάνω από 5 εκατομμύρια Τούρκοι έψαξαν την κληρονομιά τους στο μητρώο. Το ενδιαφέρον ήταν τόσο έντονο που για κάποιες ώρες το σάιτ κατέρρευσε και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να απενεργοποιήσει την υπηρεσία για αρκετές ημέρες.

Επί έναν αιώνα, το τουρκικό κράτος επέβαλε στους πολίτες του μια άκαμπτη εθνική ταυτότητα, η οποία απέκλειε την εθνοτική καταγωγή και προέβαλλε την «καθαρή» Συνέχεια →

του Arda Ekşigil

Θα κάτσουμε στο τραπέζι, θα βάλουμε λίγο νερό στο ρακί, και λίγο πάγο. Θα πιάσουμε με το πηρούνι ένα μεζέ. Θα πιούμε μία γουλιά ρακί. Αν είμαστε τυχεροί θα σηκώσουμε το κεφάλι και θα αγναντέψουμε κάμποση ώρα το Βόσπορο. Όχι, δεν συμβαίνει τίποτα, είμαστε σε ντέρτια. “Μερακλώσαμε” όπως λένε οι Ρωμιοί. Τότε ακριβώς είναι που μας πιάνει ένα μακάμι “νιχαβέντ”.

Πάει κάμποσος καιρός που δεν μας είχε σιμώσει, γιατί δεν είχε έρθει η ώρα του. Ξέρει εκείνο πότε θα μας συντροφέψει, όπως κι εμείς γνωρίζουμε Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τις τελευταίες μέρες, με αφορμή την πολλοστή αναζωπύρωση της σύγκρουσης στην Παλαιστίνη, επίσης για πολλοστή φορά έρχεται στην επιφάνεια, στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας, το τρομερά λεπτό και πολύπλοκο ερώτημα πώς μιλάμε γι’ αυτή τη σύγκρουση, πώς οργανώνουμε την πολεμική και τη διαμαρτυρία μας κατά τρόπο ώστε να αποφύγει τις διπλές και τριπλές παγίδες που παραμονεύουν πριν καν αρχίσουμε να μιλάμε. Στο δημόσιο διάλογο, ή στον ημι-δημόσιο που συνιστά ενίοτε το διαδίκτυο, φαίνεται να έχουν ειπωθεί τα πάντα και τα αντίθετά τους, κατά τρόπο που ο λόγος να παραλύει, να μη βρίσκει κάτι να πει που το νόημά του να μην ακούγεται εκ των προτέρων ακυρωμένο και κορεσμένο. Μάλιστα, έχουν ειπωθεί, και λέγονται, όλα τα σωστά και όλα τα λάθος σε όλους τους δυνατούς συνδυασμούς, τόσο που να φαίνεται ματαιοπονία ακόμα και το να προσπαθήσεις να ξεχωρίσεις πού αρχίζει το ένα και πού το άλλο.

Κι ωστόσο, κάτι που θα είχε νόημα να δοκιμάσει να διατυπώσει κανείς, είναι μια κουβέντα «δεύτερου βαθμού»: ότι ίσως το Ισραήλ κινητοποιεί τόσο τους λόγους μας, μας προκαλεί τόσο έντονη –και συνήθως αρνητική- φόρτιση, επειδή μας μοιάζει. Με άλλα λόγια, ότι ο αντι-ισραηλισμός (δηλαδή ο αντι-σιωνισμός, που οι υποστηρικτές του μας διαβεβαιώνουν με κάθε Συνέχεια →