του Μάρτιν Κιμάνι

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η παρέμβαση του μόνιμου αντιπροσώπου της Κένυας στην έκτακτη σύνοδο του ΣΑ του ΟΗΕ με θέμα την κατάσταση στην Ουκρανία στις 22-2. Μετάφραση: Α.Γ.

Συναντιόμαστε απόψε στα πρόθυρα μιας μεγάλης σύγκρουσης στην Ουκρανία. Οι διπλωματικές προσπάθειες, τις οποίες ζητήσαμε στις 17 Φεβρουαρίου, αποτυγχάνουν. Η εδαφική ακεραιότητα και η κυριαρχία της Ουκρανίας παραβιάζονται. Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών συνεχίζει να συρρικνώνεται υπό την ανελέητη επίθεση των ισχυρών. Τη μια στιγμή τον επικαλούνται με ευλάβεια οι ίδιες χώρες που στη συνέχεια του γυρίζουν την πλάτη, επιδιώκοντας στόχους εκ διαμέτρου αντίθετους προς τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.

Στις δύο τελευταίες συναντήσεις με θέμα την κατάσταση στην Ουκρανία και τη συγκέντρωση δυνάμεων από τη Ρωσική Ομοσπονδία, η Κένυα προέτρεψε να δοθεί μια ευκαιρία στη διπλωματία. Η κραυγή μας δεν εισακούστηκε και, το κυριότερο, η απαίτηση του Χάρτη προς τα κράτη να επιλύουν τις διεθνείς διαφορές τους με ειρηνικά μέσα με τέτοιο τρόπο ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια και δικαιοσύνη έχει υπονομευτεί βαθιά.

Σήμερα, η απειλή ή η χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ανεξαρτησίας της Ουκρανίας έχουν πραγματοποιηθεί. Η Κένυα ανησυχεί σοβαρά για την ανακοίνωση της Ρωσικής Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στα τουρκικά, για τη νεωτερική έννοια του έθνους χρησιμοποιείται ο όρος ulus. Το έθνος κράτος είναι ulus devlet.

Από την άλλη, ο όρος «εθνικισμός» έχει αποδοθεί ως milliyetçilik. To milliyet αντιστοιχεί ας πούμε στο «Γένος». Επίσης, είναι όνομα γνωστής καθημερινής εφημερίδας.

Παράλληλα, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μία άλλη μορφή του ίδιου όρου, το millet, κυρίως με την ιστορική έννοια που είχε στην όψιμη Οθωμανική Αυτοκρατορία, της εθνοτικο-θρηκευτικής κοινότητας.

Φυσικά, στην πράξη, όπως πάντα, υπάρχουν επικαλύψεις και «ανακριβείς» χρήσεις.

Τόσο όμως οι ανακριβείς, όσο και οι ακριβείς (όπως και οι αντίστοιχες στα ελληνικά, ίσως και στις άλλες γλώσσες των Βαλκανίων), μαρτυρούν την αναντιστοιχία και τη δυσκολία Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μετά την οριστική έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών, διαπιστώνω ότι πολλοί συμπολίτες μας είναι συγχυσμένοι, αποπροσανατολισμένοι και ενοχλημένοι. Ενίοτε και οργισμένοι. Παρουσιάζουν όλα τα συμπτώματα ενός ανθρώπου που αισθάνεται ότι του έκλεψαν την απόλαυση, που ξυπνά έκθετος σε μια ενδεχομενικότητα εκεί που νόμιζε ότι είχε κοιμηθεί αγκαλιά με την αναγκαιότητα. Κάποιοι εξωτερικεύουν αυτή την ένταση και το άγχος εκστομίζοντας –αλλά και υλοποιώντας- απειλές εις βάρος όσων θεωρούν υπευθύνους για αυτή την κλοπή, άλλοι απλώς διαβεβαιώνουν ότι μεσοπρόθεσμα φοβερά πράγματα πρόκειται να επακολουθήσουν «αντικειμενικά», χωρίς να εννοούν ότι θα τα επιφέρουν οι ίδιοι.

Επειδή είναι καλό να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας όταν έχουν ανάγκη, από τη θέση αυτή σπεύδω να τους καθησυχάσω και να τους διαβεβαιώσω ότι καμία κλοπή και καμία Συνέχεια →

της Σάλλυ ΜακΚή

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μετάφραση του τελευταίου τμήματος του άρθρου τής Sally McKee «The Revolt of St Tito in fourteenth‐century Venetian Crete: A reassessment», Mediterranean Historical Review 1994 9:2, 173-204. Μετάφραση-σημειώσεις Α.Γ. Ευχαριστώ τον Γιάννη Μηλιό που τράβηξε την προσοχή μου στο άρθρο αυτό και γενικότερα στο θέμα στο οποίο αναφέρεται.

του Κερέμ Αικτέμ

Στην πρόσφατη ανάρτηση για το «κομμουνιστικό μπακάλικο», το κείμενο –ακολουθώντας φυσικά το πρωτότυπο ρεπορτάζ- αναφερόταν στην πόλη όπου βρίσκεται το κατάστημα με το «επίσημο», σημερινό της όνομα: «Τούντζελι».

Η πόλη αυτή δεν λεγόταν πάντα έτσι. Το προηγούμενο όνομα, καθώς και το παρελθόν που συνδέεται με αυτό, μάλλον δεν είναι άσχετο με το κομμουνιστικό της παρόν. Για να φωτίσουμε κάπως αυτή την προϊστορία, δημοσιεύουμε παρακάτω ένα σύντομο απόσπασμα από το βιβλίο τού Kerem Öktem Angry Nation. Turkey since 1989 (University of Chicago Press, Chicago 2011, σελ. 35-37). Μετάφραση-σημειώσεις: Μαρία Σαρρή.

Η εξέγερση στο Ντέρσιμ σημαίνει το τέλος ενός επαναλαμβανόμενου μοτίβου συγκρούσεων και αντεπιθέσεων. Στα μέσα της δεκαετίας του 30, η ορεινή περιοχή του Ντέρσιμ[1] ήταν η τελευταία περιοχή που αψηφούσε τον απόλυτο έλεγχο του κράτους. Μια επίμονα ανεξάρτητη, φυλετική [tribal] κοινωνία από 70 000 το πολύ Κούρδους Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Προ καιρού, σε ανύποπτο χρόνο, είχα υποστηρίξει εδώ ότι η μακεδονικότητα είναι μία έκφραση της τέχνης τού να μην κυβερνάσαι· μια τέχνη που έχει θεωρητικοποιήσει ο Αμερικανός αναρχικός ανθρωπολόγος Τζέιμς Σκοττ υπό τον όρο μῆτις, τον οποίο βέβαια δανείστηκε από τις αναλύσεις των Γάλλων (και Βέλγων) αρχαιοελληνιστών του τέλους του 20ού αιώνα.

Η ισχύς μίας ιδέας κρίνεται και από την ικανότητά της να εφαρμόζει σε πράγματα που δεν είχαν προκύψει όταν πρωτοδιατυπώθηκε και να τα ερμηνεύει. Πιστεύω λοιπόν ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη δημοκρατία της Μακεδονίας θέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση και ευκαιρία επαλήθευσης και εμβάθυνσης εκείνου του Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πρόσφατα παρακολούθησα την ταινία του Ηλία Δημητρίου «Γράμματα χωρίς παραλήπτη», μια παραγωγή τού ΕΛΙΑ με βάση το βιβλίο της Αγάπης Μολυβιάτη-Βενέζη «Το Χρονικό των Δέκα Ημερών» γυρισμένη με πρωτοβουλία και επιμέλεια της Ειρήνης Σαρίογλου-Scott. Η ταινία (και το βιβλίο) διηγείται τη συγκινητική ιστορία του Κεμαλεττίν, ενός νεαρού Τούρκου στρατιώτη αγνώστων λοιπών στοιχείων, ο οποίος, τις άγριες μέρες του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου τού 22, πήρε τη νεαρή τότε Αγάπη υπό την προστασία του, αφού την μεταβάφτισε σε «Ζεχρά» από το όνομα της μικρότερης αδελφής του η οποία είχε σκοτωθεί από Έλληνες στρατιώτες, και προσπάθησε –χωρίς επιτυχία τελικά- να την βοηθήσει να απεγκλωβίσει τον αδελφό της Ηλία από τα «Τάγματα Εργασίας».

Στην ταινία εμφανίζονται διάφοροι που έχουν άλλοι πιο άμεση-βιωματική και άλλοι πιο έμμεση εμπλοκή με την ιστορία, οι οποίοι φυσικά μιλούν όλοι με τα καλύτερα λόγια για αυτή την οιονεί αδελφική «αγάπη δι’ αντιπροσώπου» που αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο αυτών νέων και εξαίρουν πόσο οι «απλοί άνθρωποι» καμιά φορά «υπερβαίνουν» τις αντιπαλότητες και τις περιχαρακώσεις των επίσημων κρατικών πολιτικών.

Ακούγοντας όμως αυτούς τους επαίνους, κάτι δεν μου στεκόταν καλά. Ακολούθησα λίγο Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Είναι κατανοητό ότι οι στιγμές αμέσως μετά το θάνατο ενός ανθρώπου, ιδίως ενός ανθρώπου 34 ετών, για κάποιους μπορεί να είναι στιγμές βερμπαλισμού και υπερβολών. Και οι επιτελέσεις αυτές μπορεί να είναι ένα εργαλείο, μεταξύ πολλών δυνατών, για να δώσει κανείς ένα νόημα στο κενό και στην απώλεια.

Από κει και πέρα όμως, μπορούμε και πρέπει να δούμε ποιο νόημα. Δεν είναι φυσικό, ούτε αυτονόητο, η νοηματοδότηση αυτής της απώλειας να συνιστά εργαλειοποίηση του θανάτου σε ιδεολογική κατεύθυνση που να παράγει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Διότι τότε, ισχυρισμοί οι οποίοι υπό κανονικές συνθήκες είναι αμφισβητήσιμοι από πραγματολογική και πολιτική άποψη, επιχειρείται να εμπεδωθούν εκμεταλλευόμενοι τη φόρτιση από την απώλεια για να παρακάμψουν αθέμιτα αυτή την αμφισβήτηση και τον έλεγχο.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τους βερμπαλισμούς στους οποίους κατέφυγε ο υπουργός άμυνας της Ελλάδας για να ενημερώσει και ταυτόχρονα να συλλυπηθεί για το χθεσινό Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μεταξύ των διανοουμένων του ελληνικού εθνικισμού, ιδίως όσων προέρχονται από την αριστερά, ιδιαίτερη φρίκη προκαλεί τα τελευταία χρόνια το σκιάχτρο τού «νεοοθωμανισμού». Τον όρο αυτό οι εθνικιστές τον εκτοξεύουν και ως κατηγορία με ιδιαίτερη φόρτιση, με ιδιαίτερη απόλαυση θα έλεγα, εναντίον όσων αναγορεύουν εκάστοτε σε υπ’ αριθμόν 1 εχθρούς τους, και εχθρούς του έθνους· μια φόρτιση συγκρίσιμη μόνο με την αντίστοιχη κατηγορία «εθνομηδενιστής», με την οποία άλλωστε είναι περίπου συνώνυμα.

Οι φόβοι αυτοί είναι αδικαιολόγητοι. Δεν υπάρχει καμία ανάγκη νεοοθωμανισμού όταν ο παλιός κλασικός οθωμανισμός είναι ζωντανός και μια χαρά στην υγεία του στην ψηφιακή μας εποχή.

Αυτό απέδειξε, μεταξύ άλλων, το πρόσφατο κείμενο συλλογής υπογραφών που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο, με τίτλο «Κάτω τα χέρια σας από τον ΠΑΟΚ!» και με το εξής Συνέχεια →

του Πιέρ Σενγκαραβελού

Στην κρίση της ισπανικής μοναρχίας, ο Κάρλες Πούτζντεμόν, πρόεδρος της Generalitat της Καταλονίας, δήλωσε αρκετές φορές ότι η περιφέρειά του είναι «αποικία της Ισπανίας», οι δε υποστηρικτές του ενεργοποίησαν μια ρητορική κατοχής. Η κυβέρνηση της Μαδρίτης επέλεξε μια συγκεκριμένη μορφή δικαστικής και αστυνομικής καταστολής με τη σύλληψη πολιτικών ηγετών και το μπλοκάρισμα των τραπεζικών λογαριασμών της περιοχής. Επιπλέον, τα λόγια του Mariano Rajoy την Κυριακή –«Δεν υπήρξε δημοψήφισμα αυτοδιάθεσης»– φέρουν αναπάντεχα τον απόηχο από το «η Αλγερία είναι Γαλλία», μια διατύπωση που χρησιμοποίησε ο Φρανσουά Μιττεράν την 1η Δεκεμβρίου 1954, όταν η πραγματικότητα της αλγερινής κρίσης ήταν πλέον αναμφισβήτητη.

Τα πάντα στο λεξιλόγιο των πρωταγωνιστών φαίνεται να αναφέρονται στη διαδικασία αποαποικιοποίησης των δεκαετιών τού 40 και του 60. Σε τέτοιο βαθμό που στις 11 Συνέχεια →