της Τζούντιθ Μπάτλερ 

Στο παρόν κείμενο προτίθεμαι να εξετάσω δύο διαφορετικούς ισχυρισμούς που κυκλοφορούν τελευταία, και που αντιπροσωπεύουν το αποκορύφωμα μιας αίσθησης που είναι διάχυτη εδώ και κάμποσο καιρό[1]. Ο πρώτος έχει να κάνει με μια διακηρυγμένα μαρξιστική ένσταση απέναντι στην τάση περιορισμού της μαρξιστικής θεωρητικής και πρακτικής δραστηριότητας στη μελέτη του πολιτισμού, η οποία ενίοτε γίνεται αντιληπτή ως περιορισμός του μαρξισμού στις πολιτισμικές σπουδές. Ο δεύτερος έχει να κάνει με την τάση να παραπέμπουμε τα νέα κοινωνικά κινήματα στη σφαίρα του πολιτισμικού, και μάλιστα να τα
απορρίπτουμε καθότι ασχολούνται με αυτό που αποκαλείται «απλώς πολιτισμικό» και να συλλαμβάνουμε αυτή την πολιτισμική πολιτική ως διασπαστική, ταυτοτική και μειοψηφική. Ελπίζω να με συγχωρέσετε που δεν θα αναφέρω τα ονόματα όσων θεωρώ ότι υιοθετούν αυτές τις απόψεις. Το παρόν δοκίμιο εκκινεί από την υπόθεση ότι εκφράζουμε και ακούμε τέτοιες απόψεις, ότι Συνέχεια →

της Αΐσα Μίρζα

Χθες στη γιόγκα πάτησα τυχαία πάνω στο χαλάκι μιας λευκής, και αυτή με κοίταξε λες και είχε μόλις ξυπνήσει και με είχε βρει να στέκομαι στα πόδια του κρεβατιού της, σαν να της είχα μόλις προτείνει να δολοφονήσουμε τον άντρα της και να το σκάσουμε μαζί. Με κοίταξε λες και είχα μόλις δραπετεύσει από κανέναν ζωολογικό κήπο, λες και ήμουν κάποιο γιγαντιαίο πάντα που είχε τρυπώσει μέσα στο ηλιόλουστο στούντιο της γιόγκα και σαν να μη συμβαίνει τίποτα περίμενε να αρχίσει το μάθημα της 8 π.μ. Φαινόταν τρομαγμένη, σαν να είχε μόλις ανακαλύψει ότι το 2012 είχε πράγματι έλθει το τέλος του κόσμου και ότι από τότε πήγαινε στη γιόγκα τρεις φορές την εβδομάδα χωρίς λόγο, απλώς επειδή ήταν ένα ωχρό φάντασμα. Με κοίταξε λες και δεν υπάρχω στον κόσμο της· να όμως που ήμουν εκεί, και εκείνη δεν ήξερε τι να με κάνει.

Μερικές φορές οι λευκοί μάς κοιτάζουν σαν να είναι πεινασμένοι. Μιλάμε για τους Συνέχεια →

της Λάιλα Γιαγκιέλλα

Η ζωή μου σε μεγάλο βαθμό καθορίστηκε από την προσπάθειά μου να εξηγώ ότι «δεν είμαι άντρας». Είμαι τρανς γυναίκα. Αυτό σημαίνει ότι γεννήθηκα με αυτό που η κοινωνία κανονιστικά αποκαλεί «αρσενικό σώμα». Αλλά αυτοπροσδιορίζομαι ως γυναίκα· και έτσι με βλέπουν και με αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι γύρω μου. Μερικοί βέβαια με ρωτούν καμιά φορά, με έναν τρόπο κάπως ενοχλητικό, εάν «ήμουν κάποτε άντρας». Απαντώ με σιγουριά: όχι. Δεν υπήρξα ποτέ «άντρας» με την ακριβή σημασία της λέξης. Υπήρξα αγόρι –τουλάχιστο στα μάτια της κοινωνίας- αλλά ζω ως γυναίκα από το τέλος της εφηβείας μου και αισθανόμουν πάντα άνετα έτσι. Συνδέομαι με άντρες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τον οποίο πολλές ετεροφυλόφιλες γυναίκες συνδέονται με άντρες: είναι ένα μέρος της ζωής μου που δεν θα ήθελα να χάσω, αλλά πολύ συχνά μου φαίνονται ως «οι άλλοι» και συχνά αμφιβάλλω αν ποτέ θα μπορέσω αληθινά να καταλάβω τι τρέχει στις ζωές, τις καρδιές και τα μυαλά τους.

Τα φύλα είναι πολιτισμικά κατασκευασμένες αφηγήσεις. Δεν είναι ίδιοι όλοι οι άντρες –ούτε καν όλοι οι ετεροφυλόφιλοι άντρες-, ούτε και όλες οι γυναίκες. Σχεδόν κανένα Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το εκλογικό αποτέλεσμα της 6^ης Μαΐου, υπήρξε ένας θρίαμβος της απεδαφικοποίησης και της εξόδου. Σε σχέση με όλες τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, σημειώθηκε ένα πραγματικό μεταναστευτικό ρεύμα ψηφοφόρων από τα δύο τέως μεγάλα κόμματα προς όλες τις κατευθύνσεις.

Αμέσως μετά το πρώτο σοκ, οι δυνάμεις της σταθερότητας και της «ευθύνης» άρχισαν χωρίς καθυστέρηση την προσπάθεια να επανεδαφικοποιήσουν αυτή τη νομαδική τάση, να απλουστεύσουν την πολυπλοκότητά της και να τη μεταφράσουν σε οικεία γι’ αυτές ιδιώματα και διλήμματα.

Κεντρικό τμήμα της προσπάθειας αυτής είναι οι πιέσεις προς τον ΣΥΡΙΖΑ να «ξεκαθαρίσει επιτέλους τι σκοπεύει να κάνει» μεταξύ άλλων και στο δίλημμα «ευρώ ή δραχμή», όπως και οι επικρίσεις προς την «πολυφωνία των συνιστωσών» εκ των οποίων άλλες είναι υπέρ της μιας και άλλες υπέρ της άλλης επιλογής. Μια άλλη πτυχή επίσης αυτής της επίθεσης είναι τα λεγόμενα «εθνικά θέματα».

Οι πιέσεις μέχρι στιγμής αποβαίνουν επιτυχείς. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, εύλογα απροετοίμαστη για μια τέτοια δοκιμασία, φαίνεται νευρική ή, στην καλύτερη περίπτωση, αμήχανη· προσπαθεί με κάθε τρόπο να ανταποκριθεί στις Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τι είδους εσώρουχα φοράει άραγε ο Παναγιώτης Ψωμιάδης;

Το ερώτημα αυτό, υπό άλλες συνθήκες δεν θα απασχολούσε κανέναν· θα ήταν αδιάφορο, και μάλιστα άτοπο, να γίνει αντικείμενο δημόσιας συζήτησης.

Ωστόσο, εν προκειμένω, αυτός που το εισάγει στο δημόσιο λόγο και το καθιστά επίδικο πολιτικό ζήτημα είναι ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος.

Πράγματι, μετά την πρόσφατη καταδίκη του σε δεύτερο βαθμό για παράβαση καθήκοντος, αλλά και ήδη πριν απ’ αυτήν, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας δήλωσε επανειλημμένα ότι αυτός «δεν φοράει στριγκάκια»[1].

Γιατί είναι σημαντικό να μας ανακοινωθεί η ενδυματολογική αυτή συνήθεια; Προφανώς, Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το 1977, o ιστορικός Νίκος Σβορώνος, τότε εμβληματική φιγούρα της ανανεωτικής αριστερής διανόησης και σήμερα ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των αριστερο-δεξιο-…whatever οπαδών της θεωρίας περί του «ελληνισμού ως αντίσταση», έδωσε επετειακή διάλεξη στην ελληνική κοινότητα Παρισιού με τον απλό και εύγλωττο τίτλο «H 28η Οκτωβρίου 1940». Η διάλεξη έκλεινε με την εξής φράση:

«Η 28η Οκτωβρίου 1940 σημειώνει την είσοδο του ελληνισμού στην ανδρική του υπεύθυνη ηλικία»[1].

Αν είναι έτσι, τι συνέβη άραγε με τις Ελληνίδες την ημέρα εκείνη; μπήκαν και αυτές στην ανδρική τους ηλικία;

Ο Σβορώνος, αν τον ρωτούσαμε, πιθανότατα θα έλεγε ότι δεν πρέπει να κολλάμε στις λέξεις, και ότι χρησιμοποίησε το αρσενικό γραμματικό γένος (gender) ως συνεκδοχή, για λόγους ευκολίας, υπονοώντας τα αντίστοιχα και για το θηλυκό.

Όσοι –και ιδίως, φυσικά, όσες- επιχειρούν να συγκροτήσουν μία χειραφετητική- μετασχηματιστική πολιτική που να αφορά (μεταξύ άλλων και) την έμφυλη διάσταση, βρίσκονται συχνά αντιμέτωπες με την αντίρρηση ότι «διυλίζουν τον κώνωπα» και ότι επικεντρώνονται σε έναν γλωσσικό καθωσπρεπισμό, αντί να καταπολεμούν την «πραγματική» (ή την «υλική») καταπίεση. Συνέχεια →