Γλώσσα

Η λεξιπενία των γέρων μας (και ιδίως του γέροντος Πειραιώς)

Είναι κοινή διαπίστωση πολλών υπευθύνων και πνευματικών ανθρώπων τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας ότι η ιστορική ελληνική γλώσσα απειλείται. Καθημερινά είναι τα κρούσματα ακηδίας και απαιδευσίας, και διαρκώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι με παραδείγματα κακοποίησης της σημασίας λέξεων και εκφράσεων στον γραπτό και τον προφορικό λόγο.

Οι αρμόδιοι αμελούν να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα, παρόλο που οι αιτίες του φαινομένου δεν τους είναι άγνωστες: είναι φυσικά η φθοροποιός επαφή των ομιλητών με τα αρχαία και με την καθαρεύουσα, η οποία υπονομεύει το γλωσσικό αισθητήριο ιδίως της γριάς γενιάς. Γι’ αυτό εξάλλου και φαινόμενα ασυνταξίας, ακυρολεξίας και πλήθους άλλων ελαττωματικών εκφράσεων αφθονούν ιδίως στο λόγο εκείνων που είναι περισσότερο απ’ όλους εκτεθειμένοι στη βλαβερή επίδραση παλαιότερων μορφών της ελληνικής. Και πάνω απ’ όλα φυσικά των ορθόδοξων ιερέων.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την πρόσφατη ανακοίνωση του Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ με την Συνέχεια

Κλασσικό
Μνήμη,Πολιτική

Τζόρτζιο Αγκάμπεν: «Mή μνησικακεῖν»

Μετάφραση: Α. Γ.

Όπως πολλές κατηγορίες και θεσμοί των σύγχρονων δημοκρατιών, η αμνηστία ανάγεται στην εποχή της αθηναϊκής δημοκρατίας. Στα 403 προ Χριστού, αφού εξεδίωξε την αιμοσταγή ολιγαρχία των Τριάκοντα Τυράννων, η νικήτρια δημοκρατική μερίδα δεσμεύθηκε ενόρκως «να παραιτηθεί από τη μνησικακία» («μη μνησικακεῖν»*, κατά λέξη «να μην θυμάται τα κακά που υπέστη, να μην εκτρέφει κακές μνήμες») έναντι των αντιπάλων του. Ως εκ τούτου, οι δημοκράτες αναγνώρισαν ότι είχε λάβει χώρα στάσις, εμφύλιος πόλεμος, και ότι απαιτούνταν τώρα μια στιγμή μη-μνήμης, «αμνηστίας», για να συμφιλιωθεί η πόλη. Παρά την αντίθεση των πιο ακραίων, όπως ο Λυσίας, που ζητούσαν την τιμωρία των Τριάκοντα, ο όρκος πράγματι τηρήθηκε και οι Αθηναίοι, χωρίς να ξεχάσουν όσα είχαν συμβεί, έθεσαν σε αναστολή τις κακές μνήμες τους και ξεπέρασαν την πικρία τους.

Για την ακρίβεια, το πρόβλημα δεν ήταν τόσο να θυμηθούμε ή να ξεχάσουμε, αλλά να ξεχωρίσουμε πότε είναι η στιγμή για το ένα και Συνέχεια

Κλασσικό
Εθνικισμός,Μνήμη,Χώρος

Πώς γαμάει η Αγια Σοφιά;

 του Άκη Γαβριηλίδη

Στις αρχές Οκτωβρίου, παρουσιάστηκε στους δημοσιογράφους η μακέτα του μελλοντικού γηπέδου της ΑΕΚ, το οποίο θα χτιστεί στη Νέα Φιλαδέλφεια και θα φέρει το όνομα «Αγια Σοφιά».

Σύμφωνα με δηλώσεις του γνωστού «αυτοδημιούργητου» (εις βάρος του ελληνικού δημοσίου) μεγαλοεπιχειρηματία και πρωθυπουργικού φίλου ο οποίος τυγχάνει το διάστημα αυτό ιδιοκτήτης του ποδοσφαιρικού τμήματος της ΑΕΚ, «θα είναι ένα γήπεδο λαμπρό, όμοιό του δεν θα υπάρχει στον κόσμο ολόκληρο. Όσοι έρχονται στην Αθήνα για τουρισμό θα περνούν μια βόλτα από τη Νέα Φιλαδέλφεια για να το φωτογραφίσουν».

Δεν ξέρω κατά πόσο θα επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις αυτές. Προς το παρόν, η μόνη βάσιμη πρόβλεψη για τα αποτελέσματα που θα έχουν οι ανωτέρω επιλογές είναι ότι, στο εξής, θα ενημερωνόμαστε τακτικά και μεγαλοφώνως για τις σεξουαλικές επιδόσεις και προτιμήσεις της Αγια Σοφιάς.

Ως γνωστόν, το γήπεδο π.χ. του Παναθηναϊκού επί σειρά ετών ήταν η Λεωφόρος Αλεξάνδρας (κατά Συνέχεια

Κλασσικό
national identity,Performativity,Politics,Translation

Name trouble: the «so-called people» and the communism of language

by Akis Gavriilidis

I. Introduction

In an interview to the Macedonian Television in February 2011, the British diplomat Robin O’Neil declared:

“The Greece-Macedonia name row is the most bizarre diplomatic dispute in Europe today. No one outside of Greece can perceive why should Macedonia change its name. What is Greece’s national interest in doing this? Greece has not suffered in any way as a result of Macedonia’s existence under the current name in the past 20 years, and Greece never opposed Macedonia’s existence as part of SFR Yugoslavia»[1].

He also said that “the consistent Greek opposition to Macedonia’s NATO and EU accession is especially difficult to understand” (ibid.).

O’Neil here states the obvious as regards diplomatic practice and international relations, but what he says is also valid epistemologically. I think that his statement is a very useful way to start a treatment of the issue from a political theory point of view as well: in fact, if diplomats had a hard time to figure out what Greece is trying to achieve or to avoid by its reaction, social theorists did not do much better up to Συνέχεια

Κλασσικό
Χώρος,νομαδισμός

Ντελέζ-Γκουατταρί: Κράτη και επαναστάσεις στη Δύση και στην Ανατολή

Aπόσπασμα από το βιβλίο Mille Plateaux, Éd. de Minuit, Paris 1980, σ. 477-480 (κεφ. 12 με τίτλο «1227 – Traité de nomadologie : la machine de guerre » [1227 – Πραγματεία περί νομαδολογίας: η πολεμική μηχανή]. Ο τίτλος και οι σημειώσεις με αστερίσκο προστέθηκαν από τον μεταφραστή.

Συνέχεια

Κλασσικό