του Άκη Γαβριηλίδη

Η προσπάθεια του Aναγνωστάκη να γράψει ένα «σήκουελ» στο «Νέοι της Σιδώνος (400 μ.Χ.)», αντικαθιστώντας, στον τίτλο του καβαφικού ποιήματος, τη φανταστική χρονολογία με την πραγματική χρονολογία κατά την οποία ο ίδιος έγραψε το δικό του (1970), μου ήταν γνωστή από παλιά. Πρόσφατα, για κάποιο λόγο, χρειάστηκε να ξαναδιαβάσω το ποίημα, και διαπίστωσα ότι, στα σαρανταεφτά αυτά χρόνια, έχει γεράσει πολύ άσχημα. Για την ακρίβεια, ήταν ήδη κακογερασμένο όταν πρωτογράφτηκε, απλώς κανείς δεν το είχε προσέξει.

Ο λόγος που εκφράζεται στο ποίημα είναι ένας κακιασμένος και μισάνθρωπος λόγος απομάχου, ο οποίος, χωρίς κανείς να έχει εκφράσει την παραμικρή διάθεση να τον παραμερίσει και να τον θέσει σε αποστρατεία, κλαψουρίζει ότι «τον γέρασαν προώρως». Πρόκειται φυσικά για προβολή: ο μόνος που «γέρασε προώρως» αυτόν που λέει αυτά τα Συνέχεια →

του Ε. Ζάχου

Στα 1784 η Αικατερίνη η Μεγάλη κατέλυσε την κυριαρχία των Τατάρων και προσάρτησε την Κριμαία στη ρώσικη αυτοκρατορία. Για να το κάνει αυτό οργάνωσε την περίφημη «Ελληνική Λεγεώνα», σώμα μισθοφόρων χριστιανών που τους στρατολόγησε απ’ τα νησιά της Άσπρης Θάλασσας, του Αιγαίου. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήτανε Αρβανίτες κουρσάροι από την Ύδρα, τις Σπέτσες κι άλλα ναυτικά νησιά. Πόντιοι δεν πήγανε στο σώμα αυτό που υπό την αρχηγία του Ορλώφ κατέλαβε την Κριμαία, γιατί οι Πόντιοι την είχαν την Κριμαία και δεν τους συνέφερε ν’ αλλάξει χέρια κι απ’ την οθωμανική γραφειοκρατία, που την ελέγχανε, να πάει στα χέρια της ρώσικης γραφειοκρατίας που δεν την ήξεραν. Όσο για την Αικατερίνη, έπαιξε βρώμικο παιχνίδι για να κάνει τη δουλειά της. Βαφτίζοντας «Έλληνες» τους Αιγαιοπελαγίτες κουρσάρους που δεν μπορούσαν να Συνέχεια →

Πέρα από τις προθέσεις του σκηνοθέτη, η ταινία του Νόλαν θα μπορούσε να ‘ ναι μια αλληγορία για την ελληνική περίπτωση. Θα επανέλθω σ’ αυτό προς στο τέλος του κειμένου.

Κάθε αμερικάνικη ταινία άξια λόγου απαντά στο πρόβλημα «Αμερική», ή στο πρόβλημα του κόσμου, στοχαζόμενη τον πρωταγωνιστή και το κινηματογραφικό είδος, ενώ ταυτόχρονα εγγράφει και τη θεώρηση, την ιδέα που έχει ο σκηνοθέτης για τον άνθρωπο. Χωρίς το τελευταίο δεν υπάρχει σινεμά ως τέχνη. Υπάρχουν μόνο ιστορίες. Αλλά το σινεμά μεταξύ των άλλων αφηγείται και ιστορίες.

Το κινηματογραφικό είδος δίνει τις ιδιαίτερες καταστάσεις, την ανάλογη ατμόσφαιρα, τον τύπο του πρωταγωνιστή, το είδος των ιστοριών, έτσι ώστε να μπορεί να πλησιάσει καλύτερα την αλήθεια. Ο πρωταγωνιστής καλείται να απαντήσει σε ερωτήματα όπως: Πώς επιδιώκω τη ευτυχία; Σε ποιά σχέση βρίσκονται τα δυο φύλα; Υπάρχει αγάπη σ’ Συνέχεια →