του Άκη Γαβριηλίδη

Αν κανείς αναζητήσει στο διαδίκτυο το ποίημα Δρόμοι Παλιοί του Μανόλη Αναγνωστάκη, θα το βρει σε πολλές αναρτήσεις. Σε σχεδόν όλες, όμως, οι στίχοι 5 έως 8 εμφανίζονται με την παρακάτω μορφή:

κᾶμε νὰ σ᾿ ἀνταμώσω κάποτε φάσμα χαμένο τοῦ τόπου μου κι ἐγὼ

Ξεχασμένος κι ἀτίθασος νὰ περπατῶ

κρατώντας μία σπίθα τρεμόσβηστη στὶς ὑγρές μου παλάμες.

Η συγκεκριμένη εκδοχή, με πολυτονικό, είναι copy/ paste από το κατά τεκμήριο έγκυρο σάιτ του ΕΚΠΑ.

Είναι όμως ανακριβής. Στο ποίημα, οι στίχοι έχουν ως εξής:

Κάμε να σ’ ανταμώσω, κάποτε, φάσμα χαμένο του πόθου μου Συνέχεια →

του Jernej Kaluža

Η ραπ μουσική, και η κουλτούρα διασημότητας που την συνοδεύει, παρουσίαζε πάντοτε μια πραγματικότητα συνδεδεμένη με δύο άκρα: την πραγματικότητα της ζωής που ζουν τα «αλάνια» στους δρόμους, από τη μια πλευρά, και μια συγκεκριμένη εκδοχή του «αμερικάνικου ονείρου» που συνίσταται στην αναρρίχηση από κάτω προς τα πάνω, από την άλλη. Το παρόν άρθρο διερευνά τους λόγους για τους οποίους η μουσική τραπ, η οποία ξεκίνησε ως μια παραλλαγή της ραπ στα νότια των ΗΠΑ, με το συγκεκριμένο μείγμα ηδονισμού και μηδενισμού, σκοταδιού και χαράς, αρχίζει να γίνεται η μουσική των καιρών μας. Υποστηρίζει ότι αυτό δεν είναι τυχαίο: η διπλή πραγματικότητα, η σκληρή πραγματικότητα του να ζεις σε μια «παγίδα» [trap] από τη μια και η εξιδανικευμένη, ονειρική πραγματικότητα γεμάτη χρυσάφι και διαμάντια από την άλλη, είναι η κύρια αλληγορία της «πραγματικής» ζωής στον ύστερο καπιταλισμό. Πώς να βγούμε από την παγίδα; Στο άρθρο, διερευνώ ορισμένα κρίσιμα προβλήματα της σύγχρονης θεωρίας σχετικά με τις ταξικές και φυλετικές διαφορές και υποστηρίζω ότι μπορούμε να εξαγάγουμε εκτεταμένα κοινωνικά, πολιτικά και θεωρητικά συμπεράσματα από την ερμηνεία μιας μουσικής που συχνά παρουσιάζεται ως απολιτική, κενή και κακής ποιότητας. Η ερμηνεία της σύγχρονης εξέλιξης στην ποπ κουλτούρα θα συνδυαστεί με αναγνώσεις θεωρητικών όπως οι Φουκώ, M’μπέμπε, Μπαλιμπάρ, Mαρξ, Moρέττι και Ντελέζ-Γκουατταρί. Υποστηρίζω ότι η ταύτιση με την τραπ μουσική, ακόμα κι αν φαίνεται κομφορμιστική και Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τον Μωρίς Μπαρρές ομολογώ ότι μέχρι τώρα τον ήξερα ουσιαστικά μόνο ως όνομα· ως το όνομα ενός λίγο περίεργου συγγραφέα που αποτέλεσε έναν από τους προπάτορες του εθνικισμού.

Διαβάζοντας το εξαιρετικό, και πλούσια τεκμηριωμένο, πρόσφατο βιβλίο που αφιέρωσε σε αυτόν –και, ιδίως, στην επίδρασή του- ο Παρασκευάς Ματάλας, έχει κανείς την ευκαιρία να μάθει ή/ και να συνειδητοποιήσει αρκετά αξιοπρόσεκτα πράγματα γι’ αυτόν. Τα οποία είναι δυνατό να αξιοποιηθούν περαιτέρω προς αρκετές κατευθύνσεις.

Τις κατευθύνσεις αυτές δεν σκοπεύω βέβαια, και ούτε είναι δυνατό, να εξαντλήσω σε αυτό το σημείωμα. Εδώ θα ακολουθήσω μόνο μία.

Πρώτα απ’ όλα, αυτό που συνειδητοποιεί κανείς από το βιβλίο είναι ότι ο Μπαρρές στην εποχή του υπήρξε κάτι σαν προφήτης, ή, καλύτερα, σαν αρχηγός σέκτας, σαν ιδρυτής και αρχιερέας μιας λατρείας.

Το βιβλίο, μέσα από μία ανάλυση της πλούσιας αλληλογραφίας του, ανιχνεύει την παγκόσμια απήχηση που είχε στην εποχή του ο γάλλος εθνικιστής συγγραφέας σε ανθρώπους από πολλές άλλες χώρες οι οποίες δεν είχαν εκ πρώτης όψεως καμία ιδιαίτερη σχέση με τη Γαλλία, ενώ κάποιες κατά καιρούς είχαν και αντιπαλότητα μαζί της. Εξ ου και το παράδοξο που επιλέγει ως τίτλο.

Οι ανταλλαγές αυτές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ξεκινούσαν με πρωτοβουλία των αλληλογράφων του. Άνθρωποι οι οποίοι μέχρι τότε του ήταν άγνωστοι, και μιλάμε πολλοί άνθρωποι, Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Με αφορμή το πρόσφατο σημείωμά μου για την «ιδιοφυή περσόνα των ελληνικών ΜΜΕ», έγιναν διάφορες συζητήσεις, κατά τις οποίες ανασύρθηκαν διάφοροι σκελετοί από την ντουλάπα –ή μάλλον από διάφορες ντουλάπες.

Ένας από αυτούς αφορούσε τον κινηματογραφικό κριτικό, δημοσιογράφο και συγγραφέα Βασίλη Ραφαηλίδη.

Οι παλαιότεροι από μας θυμόμαστε τον Ραφαηλίδη για τη γενναία και έντιμη στάση του να υποστηρίξει τη σκηνοθέτρια Φρίντα Λιάππα –και κυρίως την ελευθερία του λόγου και της τέχνης- από την άθλια συκοφαντική επίθεση Σαββόπουλων, Δοξιάδηδων και λοιπού ελληνοχριστιανικού συρφετού περί το 1990.

Προσωπικά, ήδη από τότε είχα την αδιόρατη αίσθηση ότι, άσχετα από την αξιέπαινη πρακτική στάση του, στο μυαλό του είχε λίγο μπερδεμένα τα πράματα, και ότι οι έννοιες και οι θεωρίες που Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τα ελληνικά ΜΜΕ έχουν ενίοτε την ικανότητα να σε εκπλήσσουν. Και πάντοτε δυσάρεστα.

Εκεί λοιπόν που όλα τα είχαμε, να σου ξαφνικά σήμερα ένας καταιγισμός συγκινημένων δημοσιευμάτων για … τι νομίζετε; Τη συμπλήρωση … είκοσι χρόνων από το θάνατο της τηλεπαρουσιάστριας Μαλβίνας Κάραλη.

Ασφαλώς το ότι ένας άνθρωπος πέθανε νέος από καρκίνο, είναι δυσάρεστο. Ιδίως για όσους υπήρξαν προσωπικοί της φίλοι.

Είναι όμως πραγματικά ακατανόητο για ποιο λόγο μια τέτοια επέτειος να μνημονεύεται στον δημόσιο χώρο.

Διαβάζοντας τα σχετικά δημοσιεύματα, δεν βρίσκει κανείς κάποια ιδιαίτερη αιτιολόγηση. Π.χ. στο in.gr, ένα ανυπόγραφο άρθρο την ανακηρύσσει στον τίτλο του «την πιο αιρετική και ιδιοφυή περσόνα της ελληνικής δημοσιογραφίας». Στο κείμενο όμως του άρθρου δεν παρατίθεται απολύτως τίποτε που να Συνέχεια →

 του Yavor Tarinski

Ένας από τους πιο συνηθισμένους μύθους σχετικά με τη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση είναι ότι το 2014 ξέσπασε ένας κανονικός εμφύλιος πόλεμος στην Ανατολική Ουκρανία, στην περιοχή του Ντονμπάς. Κόσμος πού δεν έχει πρόσβαση σε ρωσόφωνα μέσα πιθανών να έχει πέσει θύμα της ακροδεξιάς η σταλινικής φίλο-πουτινικής παραπληροφόρησης. Υπάρχει ένας συντριπτικός όγκος δεδομένων (δηλαδή το λένε μέχρι και οι ίδιοι πρωταγωνιστές αυτών των γεγονότων) που δείχνει πώς τα πρώτα στάδια της σύγκρουσης δεν υποκινήθηκαν από τους ίδιους τους κατοίκους του Ντονμπάς, αλλά από παραστρατιωτικές ακροδεξιές ομάδες, που αποτελούνταν κυρίως από Ρώσους πολίτες. Στην ουσία το 2014 η Ρωσία βάζει εμπρός το πρώτο στάδιο ενός σχεδίου:

– Στο αρχικό στάδιο, προσπαθεί να δημιουργήσει ημιαυτόνομες οντότητες («λαϊκές δημοκρατίες») Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το ποίημα «Θα ’ρθεί καιρός» της Κατερίνας Γώγου είναι ένα από εκείνα στα οποία βασίζεται η αμείωτη υστεροφημία της, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι δημοσιεύεται και διακινείται ευρέως στα ΜΚΔ, συχνά διανθισμένο με καρδούλες και λουλουδάκια, κάθε φορά που είναι η επέτειος της γέννησης ή του θανάτου της, ή και χωρίς κάποια αφορμή.

Το ποίημα αυτό είναι διατυπωμένο ως μια απεύθυνση της ποιήτριας στην κόρη της. Φυσικά πρόκειται για επιτελεστική χειρονομία: η απεύθυνση αυτή είναι δημόσια –περιλαμβάνεται σε μια συλλογή που τυπώνεται σε βιβλίο και κυκλοφορεί. Άρα, αποδέκτης των λεγομένων είναι το κοινό, όχι στενά η κόρη.

Από αυτή την άποψη, η χειρονομία αυτή είναι συγκρίσιμη με την αντίστοιχη του Γιάννη Ρίτσου στο «Πρωινό άστρο», για την οποία είχα γράψει παλιότερα –ένα ποίημα επίσης με μεγάλη διασημότητα και Συνέχεια →