Κινήματα,Πολιτική

Περί του κινδύνου απόδοσης συμπαγών εξεγερσιακών ταυτοτήτων: Η περίπτωση της Ουκρανίας και της Βοσνίας

του Πάνου Κομπατσιάρη

Τον τελευταίο καιρό συνέβησαν δύο «εξεγέρσεις» επί Ευρωπαϊκού εδάφους: η πρώτη είναι αυτή στην Ουκρανία και η δεύτερη αυτή στη Βοσνία. Όταν πρωτοξεκίνησαν αυτές οι  εξεγέρσεις, παρατηρήθηκε αρχικά μεταξύ εγχώριων και ευρωπαίων «κινηματικών» συνομιλητών ένας μάλλον ενθουσιασμός, πλαισιωμένος από έναν λόγο που θεωρεί κάθε «αντίσταση ενάντια στην εξουσία» καλή. Παρόλα αυτά, στη συνέχεια και καθώς διάφορες, συχνά αντικρουόμενες, πληροφορίες γίνονταν γνωστές για τις περιπτώσεις αυτές, φάνηκε να υπάρχει προβληματισμός ως προς το πώς θα ταυτοποιηθεί και θα καταταγεί πολιτικά η κάθε μία. Εν τέλει η απόφανση υπήρξε η πλέον λίγο-πολύ ακόλουθη γνωστή: η πρώτη είναι επανάσταση εθνικιστών-Ναζιστών και η δεύτερη της εργατικής τάξης. Αυτή η αφήγηση χτίστηκε κατά βάση μέσα από διάφορα σποραδικά αναγνώσματα και εικόνες στο διαδίκτυο που ερμηνεύτηκαν καταλλήλως ώστε να στριμωχτούν στο παραπάνω πλαίσιο ανάγνωσης. Εν συνεχεία, οι υποστηρικτές αυτής άποψης πατώντας στο παράδειγμα της Ουκρανίας προειδοποίησαν: «κάθε εξέγερση δεν είναι καλή» ή καλύτερα «κάποιες εξεγέρσεις δεν είναι προς το συμφέρον της εργατικής τάξης». Αφού, λοιπόν, πρώτα δόθηκαν αυτές οι συμπαγείς ταυτότητες σε αυτά τα κινήματα, εν ολίγοις το ένα ήταν ο «ήρωας» και το άλλο ο «κακός», ύστερα ήρθε και το δεύτερο πόρισμα: η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει τους Ουκρανούς εθνικιστές επειδή είναι καπιταλιστική, ενώ απειλεί να στείλει στρατεύματα στη Βοσνία επειδή η εξέγερση έχει ταξικό πρόσημο. Η ετυμηγορία αυτή έρχεται δηλαδή σε δεύτερο πλάνο να επιβεβαιώσει τον ακόλουθο γενικά αποδεκτό κανόνα μεταξύ αυτών των συνομιλητών: η καπιταλιστική ΕΕ υποστηρίζει εθνικιστικά κινήματα γιατί δεν την απειλούν ενώ τσακίζει τα ταξικά γιατί την απειλούν.

Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Μνήμη,Φύλο,νομαδισμός

Η μέλισσα κι ο αετός: νομαδισμός, βία, μητριαρχία

Συνεχίζουμε με το δεύτερο και τελευταίο μέρος των μεταφρασμένων αποσπασμάτων από το βιβλίο τού Michel Rouche Attila. La violence nomade, Fayard, Paris 2009

Το πρώτο μέρος εδώ

Η εξουσία των γυναικών

Εν τοιαύτη περιπτώσει, πίσω από την επισήμως διακηρυγμένη πρόσοψη της ανδρικής βίας και της υπεροχής του Ούννου ιππέα, μήπως υπήρχε μία σιωπηλή άσκηση εξουσίας των γυναικών; Η εξέταση του περιεχομένου ορισμένων τάφων φαίνεται να το αποδεικνύει. Στον κόσμο των Σαρματών, ο οποίος παραμένει το δημογραφικό υπόστρωμα των Ούννων, είδαμε ήδη την παράδοση να υπάρχουν γυναίκες στην εξουσία, ως βασίλισσες ή ιέρειες. Σε έναν τάφο στο Ούντερζίμπενμπρουν της Αυστρίας, βορείως του Δούναβη, βρέθηκε θαμμένη μία γυναίκα με χρυσό βραχιόλι –διακριτικό βασιλικής τάξεως-, στοιχεία Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Ιστορία,νομαδισμός

Ο μύθος του Αττίλα

του Μισέλ Ρους

(Aποσπάσματα από το βιβλίο: Michel Rouche, Attila. La violence nomade, Fayard, Paris 2009)

 

«Πωλείται: ο Αττίλας, εννέα μηνών, ροτβάιλερ ράτσας, τιμή διαπραγματεύσιμη». Η αγγελία αυτή που βρήκα στο Διαδίκτυο δεν είναι η μόνη που μπορεί κανείς να ανακαλύψει σχετικά με τον βασιλιά των Ούννων. Οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές «Αττίλας», οι χορτοκοπτικές μηχανές «Αττίλας» αφθονούν.

Το ότι ένας πολέμαρχος που ξεπήδησε από τα βάθη της κεντρικής Ασίας μπορεί να απολαμβάνει τέτοια διασημότητα δεκαπέντε αιώνες μετά το θάνατό του, διασημότητα σημαδεμένη από τη σφραγίδα της βίας και της καταστροφής, θέτει ένα ζήτημα. Η φήμη αυτή θα μπορούσε, στο κάτω κάτω, να είναι απλώς αντανάκλαση της γνώμης των αντιπάλων του, μία θεώρηση των ηττημένων, μια έσχατη εκδίκηση προορισμένη να αποκρύψει το πρόσωπο ενός από τους μεγαλύτερους κατακτητές στον κόσμο. Πραγματικά, τον Αττίλα δεν τον γνωρίζουμε παρά μόνο μέσα από Ρωμαίους συγγραφείς που παρακολουθούσαν ανήμποροι την κατάρρευση της δυτικής αυτοκρατορίας, την πτώση της Ρώμης που λεηλατήθηκε τρεις φορές το 410, το 455 και το 472. Σε οκτώ χρόνια προσωπικής του βασιλείας, κατάφερε να πέσουν στα πόδια του ταυτόχρονα οι απεσταλμένοι των δύο ρωμαϊκών αυτοκρατοριών της Συνέχεια

Κλασσικό
Ελληνική κρίση,Κριτική της πολιτικής οικονομίας

ΜΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΦΕΝΑΚΗ

της βραδυκαύστου ίσκας

Ένας πανεπιστημιακός οικονομολόγος πρόσφατα αποφάνθηκε: «Έως ότου αρχίσει η διαπραγμάτευση που η Γερμανία αρνείται, [επιβάλλεται] μονομερής διακοπή των συνομιλιών με τους υπαλλήλους της τρόικας και της εφαρμογής του συμφωνημένου “προγράμματος προσαρμογής”, π.χ. … όχι όμως και των μεταρρυθμίσεων που εμείς κρίνουμε ότι έχει ανάγκη η χώρα. Π.χ. … κατάργηση του νόμου περί απολύσεων (μιας και, πρώτον, όποια επιχείρηση θέλει να απολύσει βρίσκει τον τρόπο να το κάνει και, δεύτερον, ο υπουργός των Οικονομικών ισχυρίζεται ότι καμία μεγάλη επιχείρηση δεν θέλει να προβεί σε απολύσεις), κλπ.» (Γιάνης Βαρουφάκης, «Η τριπλή απειλή μας», http://www.protagon.gr, 5/2/2014).

Τα ερωτήματα που τίθενται με αφορμή αυτή τη ρηξικέλευθη πρόταση είναι τα ακόλουθα: α. Από πού και πώς  προκύπτει ότι η χώρα έχει Συνέχεια

Κλασσικό
Μνήμη,Χώρος,αρχαιολογία

Ανθρωποθυσία στον Παρθενώνα;

της Caroline Alexander

Οι μύθοι της ελληνικής αρχαιότητας είναι διάσπαρτοι από ιστορίες φόνων, βιασμών, αιμομιξίας και κανιβαλισμού. Στο Λύκαιο Όρος («βουνό των λύκων») στην Αρκαδία, μια παραδοσιακή ετήσια γιορτή προς τιμήν του Δία αναπαριστούσε ένα τελετουργικό ανθρωποθυσίας. Στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα, βρίσκουμε την παρεμπίπτουσα παρατήρηση ότι, στην Αθήνα, όποιος ήθελε να κάνει κακό στον εχθρό του, μπορούσε να βάλει έναν μάγο να τον μαγέψει· «διότι με τα ξόρκια και τις μαγικές συνταγές τους λένε ότι μπορούν να πείσουν τους θεούς να υπηρετήσουν τις επιθυμίες τους». Παρομοίως, οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει κάτι αλλόκοτες μικρές φιγούρες, σαν βουντού, με βελόνες μπηγμένες επάνω τους, και πλάκες με κατάρες στις οποίες είναι χαραγμένες κακόβουλες προσευχές που προέρχονται από αυτόν τον χρυσό αιώνα του ανθρωπισμού και της λογικής. Πνεύματα και Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Εθνικισμός,Μνήμη,Χώρος

Ανταλλαγή μνημείων: για σένα ήρωας, για μένα τρομοκράτης

 του Florian Bieber

Πριν μερικά χρόνια, ο Μπένεντικτ Άντερσον επισκέφθηκε το Γκρατς για να δώσει μια διάλεξη με θέμα «Γιατί πιστεύουμε ότι το έθνος μας είναι καλό». Πριν από τη συζήτηση, είχα τη χαρά να τον ξεναγήσω λίγο στην πόλη. Ψηλά από το Schlossberg, κοιτάξαμε τα μνημεία που έχουν στηθεί για να τιμήσουν διάφορους ιστορικούς αγώνες, π.χ. τη μνήμη της αντίστασης κατά του Ναπολέοντα και τη μνήμη της λεγόμενης «Kärtner Abwehrkampf», δηλαδή της σύγκρουσης μεταξύ των αυστριακών στρατευμάτων και των στρατευμάτων του κράτους των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων πέρα από τα σύνορα της Καρινθίας, η οποία διευθετήθηκε αργότερα με δημοψήφισμα.

Εκείνη την ηλιόλουστη μέρα του Δεκέμβρη, ο Άντερσον παρατήρησε εύστοχα ότι μάλλον μόνο οι μελετητές του εθνικισμού προσέχουν τέτοια μνημεία, ενώ οι απλοί πολίτες τα προσπερνούν και Συνέχεια

Κλασσικό