Ανάλυση λόγου,Ηθική,Μουσική

Ο Ευαγγελισμός της Μαγδαληνής (the real reclaim)

του Άκη Γαβριηλίδη

Τα πρόσωπα και οι ιστορίες της Καινής Διαθήκης όλους αυτούς τους αιώνες έχουν αποτελέσει πηγή για πραγματικά αμέτρητα πεζογραφήματα, ποιήματα, τραγούδια, ορατόρια, όπερες, πίνακες, κινηματογραφικές ταινίες και άλλες ακόμα μορφές μυθοπλαστικής αφήγησης. Άλλα έμεναν στο στοιχείο της πίστης και της ευσέβειας, άλλα επιχειρούσαν να αναδείξουν την ανθρώπινη/ σωματική διάσταση (κάποιων εκ) των πρωταγωνιστών, τις αμφιβολίες τους, παρουσίαζαν τον Ιησού ως κοινωνικό επαναστάτη, ως χίππυ, άλλα έφταναν στα όρια της απομυθοποίησης ή/ και της βλασφημίας, και όλους τους ενδιάμεσους συνδυασμούς.

Μετά τον Ιησού και την Μαρία, η Μαρία από τα Μάγδαλα είναι από τα πιο «ευνοημένα» τέτοια πρόσωπα.

Μένει λοιπόν άραγε κάτι να πούμε γι’ αυτήν που να μην έχει ήδη ειπωθεί; Αυτό μπορεί να αναρωτηθεί κανείς βλέποντας να ρίχνεται στο στίβο της ηλεκτρονικής κυκλοφορίας το βιντεάκι από ένα τραγούδι με τίτλο απλώς Μαγδαληνή.

Το τραγούδι αυτό συνέθεσε ο πρωτοεμφανιζόμενος συνθέτης Γιάννης Γιάρος. Ο ίδιος έγραψε και τους στίχους, πλην όμως Συνέχεια

Κλασσικό
Κοινά,Πολιτική,Τέχνη

Η επίθεση στον πολιτισμό και η δημοκρατία

                                                            του Μιχάλη Μπαρτσίδη[1]

Είμαστε μάρτυρες μια πρωτοφανούς επίθεσης της κυβέρνησης προς τους εργαζόμενους στον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Πώς προέκυψε μια τόσο πολυδιάστατη, επίμονη, σχεδόν εκδικητική, οργανωμένη, αυταρχική και αδιάβροχη από τις αντιδράσεις επίθεση; Ασφαλώς τούτη την ώρα πρωτεύει ο αγώνας εναντίον της, αλλά είναι γεγονός ότι δίπλα στους αγωνιζόμενους εμπνευσμένα καλλιτέχνες επιμένει το ερώτημα της εξήγησης αυτής της επίθεσης.

Νομίζω ότι πρόκειται για μια συνολική στρατηγική ιδεολογικής κυριαρχίας στην οποία αρθρώνονται οικονομικές και πολιτικοιδεολογικές διαστάσεις.

Από τη μια, έχουμε την ιδεολογική εμμονή των δυνάμεων του αυταρχικού συντηρητισμού καθόσον θεωρούν τον χώρο ως προπύργιο της αριστεράς, ασχέτως αν αυτό ισχύει πραγματικά ή αν πρόκειται για μια ζωτική φαντασίωσή τους. Παρόμοιου τύπου εμμονή εκπόνησε τη νομοθέτηση της παρουσίας αστυνομίας στα πανεπιστήμια, το εγχείρημα εξευγενισμού στα Εξάρχεια σε συνθήκες κατοχής από τα ΜΑΤ κ.ο.κ. Από την άλλη, έχουμε την οικονομική διάσταση με όσα επιβάλλει η ένταση της διαδικασίας αξιοποίησης του κεφαλαίου στον τομέα αυτό: την μετατροπή των πολιτιστικών-άυλων αγαθών που παράγονται ως Συνέχεια

Κλασσικό
Γλώσσα,επιστημολογία

Η συμβολή του Προκόπη Παυλόπουλου στον γενικευμένο τσαρλατανισμό της Ακαδημίας Αθηνών

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο Προκόπης Παυλόπουλος υπήρξε ένας καλός δικονομολόγος. Επίσης, υπήρξε λίγο-πολύ πετυχημένος πρόεδρος της δημοκρατίας. (Ίσως πει κανείς ότι το καθήκον αυτό δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, αλλά αν το δούμε ιστορικά και όχι αφηρημένα θα διαπιστώσουμε ότι είναι δυνατό να αποτύχει κανείς και σε αυτό). Πάντως ποτέ δεν υπήρξε γλωσσολόγος, ούτε μαθηματικός. Ούτε επιστημολόγος.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η επιλογή της Ακαδημίας Αθηνών να τον καλέσει να εκφωνήσει ομιλία με θέμα την «συμβολή της ελληνικής γλώσσας στην εξέλιξη της επιστήμης των μαθηματικών» είναι άκυρη. Ήδη το ερώτημα είναι αντιεπιστημονικό· δεν ανήκει σε καμία επιστήμη –ούτε στη φιλοσοφία- να το απαντήσει.

Όπως ήταν λοιπόν αναμενόμενο, η «απάντηση» που (δεν) δίνει ο κ. δικονομολόγος είναι ένα γνωστό τσαλαβούτημα σε διάφορους απίθανους λογικούς ακροβατισμούς και σε ένα ακατάσχετο name dropping διάφορων «αρχαίων» προς εντυπωσιασμό.

Έχω υπόψη μου μία σύνοψη της ομιλίας όπως δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή». (Με τα ίδια λόγια δημοσιεύτηκε και σε άλλα Συνέχεια

Κλασσικό
Γλώσσα,Πολιτική,Τέχνη

Και υποκριτής και αγράμματος ο Αρίστος Δοξιάδης

του Άκη Γαβριηλίδη

Στις 3/2, ο εν θέματι αναφερόμενος, αντιδρώντας σε προηγούμενη ανάρτηση του τραγουδοποιού Αλκίνοου Ιωαννίδη σχετική με τις κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών, έκανε την κάτωθι εικονιζόμενη ανάρτηση.

dox1

Το περιεχόμενο αυτού του ισχυρισμού δεν θα το σχολιάσω. Φυσικά δεν έλεγε τίποτε τέτοιο ο Χίτλερ, ούτε άλλωστε ο ενδιαφερόμενος μπήκε στον κόπο να δώσει κάποιο παράδειγμα συγκεκριμένου «τέτοιου» που είπε ο Χίτλερ και να μας εξηγήσει πού το είπε. Για τις ανάγκες αυτού του σημειώματος, θα κάνω τη χάρη στο λεβεντόπαιδο Αρίστο να πάρω ως δεδομένο τον εξωφρενικό αυτό ισχυρισμό και να ασχοληθώ μόνο με το πώς διαχειρίστηκε στη συνέχεια την δημόσια διατύπωσή του.

Αμέσως μετά την ανάρτηση, ο Νίκος Σαραντάκος (πιθανόν και άλλοι χρήστες, εγώ σε εκείνον το είδα) παρατήρησε ότι η γραφή «Άρεια» είναι λάθος, αντί του ορθού Άρια (ή Αρία).

Λίγο μετά, ο τοίχος του Αρίστου παρουσίαζε την εξής εικόνα:

Untitled

Θεωρώ πραγματικά απίθανο να κατέβασε το facebook την ανάρτηση. Πολύ πιθανότερο θεωρώ να την κατέβασε ο ίδιος ο αναρτήσας για να την επαναφέρει μετά διορθωμένη, νομίζοντας έτσι ότι πετυχαίνει με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: και αποφεύγει την κριτική (χωρίς όμως να παραδέχεται ρητά ότι έκανε λάθος), και εμφανίζεται ως δήθεν διωκόμενος από σκοτεινές δυνάμεις. (Όχι τόσο σκοτεινές δηλαδή. Φανερές, την εξής μία: τον ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα τουλάχιστον με κάποιον φίλο του ο οποίος σε σχόλιό του κάτω από την ανάρτηση ερμήνευσε την φερόμενη ως λογοκρισία με το θυμόσοφο απόφθεγμα «ΣΥΡΙΖΑ Ναζί το ίδιο μαγαζί»).

Την πιθανότητα αυτή βέβαια δεν μπορώ να την αποδείξω. Μπορώ όμως να αποδείξω –ή μάλλον, απλώς να δείξω: δεν χρειάζεται κάποιο επιχείρημα, είναι σε κοινή θέα- ότι το «ΦΒ» δεν επανέφερε την αρχική ανάρτηση, αλλά μία άλλη. Όπως ο καθένας βλέπει, σε αυτή την θαυματουργή επανεμφάνιση, το Άρεια έχει αντικατασταθεί από το Αρία.

Επιπλέον τούτου, όμως, τίθεται το ερώτημα: είναι πράγματι διόρθωση η αντικατάσταση αυτή; Είναι πράγματι λάθος το Άρεια φυλή;

Aυτό συζητείται.

Εάν κοιτάξουμε το Λεξικόν της νέας ελληνικής γλώσσης, καθαρευούσης και δημοτικής και εκ της νέας ελληνικής εις την αρχαίαν του Ιωάννου Σταματάκου, έκδοση του 1952, θα δούμε ότι για το επίθετο «άρειος» δίνει δύο σημασίες, τις εξής:

ο του Άρεως, ο αναφερόμενος εις τον Άρην, ο πολεμικός, ο φιλοπόλεμος, ο μαχητικός, πολεμοχαρής, αρήιος. ‖ ο ανήκων εις την Αρίαν Φυλήν (η υπογράμμιση δική μου).

Την ίδια σημασία, με την ίδια ακριβώς διατύπωση, αναφέρει το λεξικό Δημητράκου (γ΄ έκδοση, 1970, εκδόσεις Χ. Γιοβάνη, με τον τίτλο Εκσυγχρονισμένον Νέον Λεξικόν, ορθογραφικόν και ερμηνευτικόν όλης της ελληνικής γλώσσης, αναθεώρησις, συμπλήρωσις και διόρθωσις υπό Θησέως Τζαννετάτου), όπου το λήμμα άρειος αναφέρει τα εξής:

  1. ο του Άρεως, φιλοπόλεμος, κ. ουσ. πολεμιστής. 2. Άρειος Πάγος βλ.λ. 3. ο ανήκων εις την Αρίαν Φυλήν.

Ομοίως, στο Σύγχρονον ορθογραφικόν – ερμηνευτικόν λεξικόν της ελληνικής γλώσσης (καθαρευούσης-δημοτικής) σε επιμέλεια ύλης Θεόκρ. Γούλα (εκδ. Διαγόρας, Αθήναι 1961), στο λήμμα άρειος υπάρχουν οι εξής αποδόσεις: «ο του Άρεως, ο κάτοικος του πλανήτου Άρεως· άριος» (υπογραμμίζω εγώ).

Αλλά και αντίστροφα: και στα δύο αυτά λεξικά, η συνωνυμία των δύο τύπων, με το ε και χωρίς το ε, είναι αμφιμονοσήμαντη, εφόσον επισημαίνεται και στο λήμμα «άριος»! Στο λήμμα του δευτέρου, π.χ., διαβάζουμε: «άριος -ία -ιο(ν) κ[αι] άρειος ΚΔ. ο της Αρίας ή ο εξ αυτής· ο της ινδοευρωπαϊκής ομοεθνίας». Οι δύο τύποι λοιπόν εμφανίζονται ως ισοδύναμοι και συνώνυμοι.

Ο Αρίστος όμως προφανώς αγνοούσε αυτές τις λημματογραφήσεις όταν προσπαθούσε να πείσει ότι τα λεγόμενα του Ιωαννίδη έχουν σχέση με τον ναζισμό, όπως τις αγνοούσε και ο Λεωνίδας Καβάκος όταν προσπαθούσε να πείσει ότι τα δικά του λεγόμενα δεν έχουν σχέση με τον ναζισμό.

Οπότε, το πρόβλημα για τον Αρίστο είναι ότι τρέχει μόνος του και βγαίνει όχι δεύτερος, αλλά τρίτος. Πρώτα κάνει έναν άστοχο παραλληλισμό. Του επισημαίνουν ότι αυτός έχει ένα γλωσσικό λάθος· αποδέχεται ότι έκανε λάθος (αλλά από μέσα του, χωρίς να το δηλώνει δημόσια) και, για να βγει από την δύσκολη θέση να παραδεχθεί ότι δεν είναι άριστος, σκηνοθετεί μία εξαφάνιση-επανεμφάνιση που δεν πείθει κανέναν· και μετά διορθώνει το λάθος σφυρίζοντας δήθεν αδιάφορα, τη στιγμή που θα μπορούσε με πειστικά επιχειρήματα να ισχυριστεί ότι δεν είναι λάθος.

Κλασσικό
Πολιτική,Φιλοσοφία,εκπαίδευση

Λαϊκισμός υπάρχει επειδή δεν υπάρχει πια λαός

του Μάριο Τρόντι

Ο Μάριο Τρόντι θεωρείται ένας από τους κύριους, αν όχι ο κύριος εκπρόσωπος του θεωρητικού και πρακτικού ρεύματος του ιταλικού εργατισμού (operaismo). Παρόλα αυτά, στα ελληνικά δεν υπάρχουν παρά ελάχιστα πράγματα από όσα, πολλά, έχει γράψει όλες αυτές τις δεκαετίες. Ούτε και το παρόν δημοσίευμα φυσικά πρόκειται να καλύψει αυτή την έλλειψη. Είναι απλώς ένα μικρό μέρος –συνένωση δύο διαφορετικών χωρίων- από την lectio magistralis, την, ας πούμε, «καταληκτήρια διάλεξη», που έδωσε ο Τρόντι στο Πανεπιστήμιο της Σιένα το 2001, κατά τον τερματισμό της μακράς του καριέρας ως διδάσκοντος. Η διάλεξη είχε τον τίτλο Politica e Destino [Πολιτική και μοίρα] και το κείμενό της δημοσιεύθηκε αργότερα σε έναν συλλογικό τόμο με τον ίδιο γενικό τίτλο (Luca Sossella, Ρώμη 2006). Μετάφραση: Α.Γ., με βάση το ιταλικό κείμενο. O τίτλος της ανάρτησης είναι δικός μου (φυσικά είναι μια διατύπωση παρμένη αυτούσια από το κείμενο). Λήφθηκαν υπόψη οι υποσημειώσεις του γάλλου μεταφραστή Julien Allavena από την εκδοχή του κειμένου αυτού στον συλλογικό τόμο Le démon de la politique (Amsterdam éditions, Παρίσι 2021), ο οποίος βγήκε σε επιμέλεια της Jamila M. H Mascat και περιέχει επίσης συμβολές των Étienne Balibar και Antonio Negri από μία δημόσια εκδήλωση προς τιμήν του Τρόντι που έγινε στο Παρίσι τον Απρίλιο του 2019. Συνέχεια

Κλασσικό
Ηθολογία,Περιβάλλον

Τα κουνέλια δεν τρώνε καρότα

του Υγκό Κλεμάν

«Ξανά, μπαμπά!».

Η Ζιμ, δύο χρονών, κάθεται κολλημένη πάνω μου στον καναπέ. Μόλις έχω κλείσει το βιβλίο, αλλά, κατά τη συνήθειά της, θέλει να ξαναακούσει την ιστορία. Οπότε, ξαναρχίζω από την αρχή. Γυρίζοντας τις σελίδες, παρατηρούμε μαζί τις εικονίτσες διάφορων ζώων που κατοικούν στο δάσος, και ανάμεσα σ’ αυτά ένα κουνέλι που κρατά στο χέρι ένα καρότο. Το λατρεύει, και το δείχνει συστηματικά με το δάχτυλο φωνάζοντας «κουνέλι». Άλλωστε, αυτό είναι το πρώτο ζώο του οποίου κατάφερε να προφέρει το όνομα. Ίσως επειδή ένα από τα λούτρινα παιχνιδάκια της είναι κουνέλι. Καμιά φορά, την ώρα του φαγητού, το βάζει πάνω στο τραπέζι και παριστάνει ότι το ταΐζει. Για να μην αναποδογυρίσει το περιεχόμενο του κουταλιού στο πάτωμα, την διακόπτω λέγοντας: «Όχι, το κουνέλι δεν τρώει αυτό το φαγητό! Τι τρώει;». Η απάντηση έρχεται σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο: «Καρότα!». Που συχνά το προφέρει «κακότα». Εγώ την συγχαίρω: «Μπράβο, κούκλα μου!».

Για μένα, όπως πιθανότατα και για σας, ήταν πάντα προφανές ότι τα κουνέλια τρώνε καρότα. Σε αμέτρητα βιβλία για παιδιά, διαφημίσεις ή κινούμενα σχέδια, πηγαίνουν πακέτο με το συγκεκριμένο λαχανικό. Και όμως, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, στη Συνέχεια

Κλασσικό
Μουσική,Φύλο

Ο Μότσαρτ ήταν γυναίκα

της Αλιέττ ντε Λαλέ

Ποιος μπορεί να καυχηθεί ότι ξέρει να αναφέρει έστω και μία συνθέτρια; Γνωρίζετε … την Κασσιανή εκ Κωνσταντινουπόλεως, μία από τις πρώτες στην ιστορία; Την περίλαμπρη Χίλντεγκαρντ φον Μπίνγκεν, γυναίκα εξουσίας και πρωτοπόρο της μεσαιωνικής μουσικής; Ή την Ελιζαμπέτ Ζακέ ντε Λα Γκερρ, προστατευομένη του Λουδοβίκου του 14ου και ιδιοφυή τσεμπαλίστα; Άλλες, όπως η Κλάρα Σούμανν, η Φάννυ Μέντελσον ή η Άλμα Μάλερ, είδαν το ταλέντο τους και το όνομά τους να μένει στη σκιά ενός μεγάλου ανδρός.

Συνθέτριες, οργανοπαίκτριες, διευθύντριες ορχήστρας, ιδρύτριες μουσικών συνόλων … πολλές είναι εκείνες που αναγκάστηκαν να παραιτηθούν από την επιτυχία. Ωστόσο, η κλασική μουσική τούς οφείλει πολλά. Μήπως να ξαναγράφαμε την ιστορία;

Όχι, ο Μότσαρτ δεν ήταν γυναίκα. Αλλά ο συγκεκριμένος συνθέτης ενσαρκώνει την πιο διαδεδομένη εικόνα της κλασικής μουσικής, δηλαδή έναν λευκό άνδρα με περούκα μπροστά στα πλήκτρα του, ένα παιδί θαύμα, μια κάπως τρελούτσικη Συνέχεια

Κλασσικό
Γλώσσα,Δίκαιο,Εθνικισμός

Καλωσορίζουμε την ελληνική δικαιοσύνη στην πραγματικότητα της μακεδονικής γλώσσας

του Άκη Γαβριηλίδη

Μετά από ενέργειες των λίγων ψεκασμένων μακονομάχων που απομένουν ακόμα στην κοινωνία, το κράτος και το παρακράτος της Ελλάδας, η εισαγγελέας Πρωτοδικών Φλώρινας, όπως δημοσιεύτηκε στον τύπο, άσκησε ανακοπή κατά της απόφασης του Ειρηνοδικείου Φλώρινας με την οποία αναγνωρίστηκε το σωματείο με την επωνυμία «Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας στην Ελλάδα».

Ας αναμένουμε να δούμε και τι θα γίνει στην εκδίκαση της ανακοπής, η οποία έχει οριστεί για αρκετά κοντινή ημερομηνία. Ό,τι κι αν γίνει, όμως, θεωρώ ότι η εξέλιξη αυτή συνολικά συνιστά ένα σημαντικό βήμα μπροστά για την ελληνική δικαιοσύνη ώστε να προσαρμοστεί επιτέλους στην πραγματικότητα και να μην συνεχίσει να διατυμπανίζει υπερήφανα ότι ο γάιδαρος πετάει.

Καταρχάς, το ίδιο το γεγονός ότι ασκήθηκε ανακοπή δείχνει ότι, ακριβώς, υπήρξε μια πρωτόδικη απόφαση, και μάλιστα από το Συνέχεια

Κλασσικό
Γλώσσα

Η λύση για την ορθογραφία στο πανεπιστήμιο: εξετάσεις με Η/Υ

του Άκη Γαβριηλίδη

Σε μία πολλοστή επιτέλεση της γνωστής και περιοδικά επαναλαμβανόμενης θρηνωδίας «πού βαδίζει η γλώσσα μας», «πόσο αμαθείς είναι οι νέοι», «λεξιπενία, ακηδία, αποκοπή από το παρελθόν, μπλα μπλα μπλα», η Καθημερινή, διά χειρός Απόστολου Λακασά, κρούει ακόμα μια φορά τον κώδωνα του κινδύνου: «Ζητείται ορθογραφία στο πανεπιστήμιο».

Στο κείμενο του άρθρου παρελαύνουν επώνυμοι πανεπιστημιακοί και σχολικοί δάσκαλοι οι οποίοι σκιαγραφούν με μελανά χρώματα την κατάσταση: «Πλέον είναι αδύνατον να βρεις ένα πλήρως ορθογραφημένο γραπτό στα γραπτά των φοιτητών», μας διαβεβαιώνει ο γνωστός ανιστόρητος και εθνικιστής καθηγητής της ιστορίας Βασίλης Γούναρης. Άλλοι προσυπογράφουν τη θεωρία αυτή περί χρυσής εποχής και περί του πόσο «παλιά ήταν καλύτερα»: «Οι προηγούμενες γενιές μαθητών, ακόμη και μέσω της αποστήθισης μάθαιναν ορθογραφία». «Σήμερα δεν δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να εκφραστούν γραπτώς, τα παιδιά Συνέχεια

Κλασσικό
ρατσισμός,Δίκαιο,Πολιτική

Γλυτώσαμε από τον αμετανόητο ρατσιστή Κωνσταντίνο Γλύξμπουργκ

του Δημήτρη Δημούλη

 

            Οι εφημερίδες και τα κόμματα της επίσημης Αριστεράς άσκησαν δύο κριτικές στον κυριούλη που εμφανιζόταν ως Βασιλιάς μας: επέκριναν τις ακροδεξιές αντιλήψεις του καθώς και το ότι ήταν χουντικός μέχρι το μεδούλι και μάλιστα ονειρεύτηκε να επιβάλλει μια δική του δικτατορία. Πολύ σωστά αυτά. Ωστόσο, το να είσαι ακροδεξιός και χουντικός δεν είναι και τόσο πρωτότυπο. Δεν νομίζω ότι τόσοι βασιλείς, δεξιοί πολιτικοί και άλλοι μεγαλόσχημοι θα δέχονταν να λερώσουν τα πανάκριβα παπούτσια τους, επισκεπτόμενοι ένα εγκαταλελειμμένο και μισοκαμμένο αγρόκτημα στο Τατόι.

Το ενδιαφέρον στον Κωνσταντίνο Γλύξμπουργκ (στο εξής: Κ.Γλ.) δεν είναι το τι πίστευε ούτε το τι όντως έκανε ως αρχηγός κράτους. Ούτε βέβαια το ότι υπήρξε αρχηγός κράτους πριν από πενήντα χρόνια την εποχή του Νίξον και του Βίλλυ Μπραντ. Το ενδιαφέρον (και απεχθές) είναι ότι πρόκειται για έναν αμετανόητο και, ούτως ειπείν, επαγγελματία ρατσιστή που δεν έχανε ευκαιρία να επαίρεται για το ρατσισμό του.

Αυτό θα έπρεπε να έχει διαπιστώσει και να επικρίνει η Αριστερά αντί να αναπαράγει επιφανειακές κριτικές για τον πολιτικό ρόλο Συνέχεια

Κλασσικό