του Άκη Γαβριηλίδη

Η κηδεία τού Γιώργου Σεφέρη (σαν σήμερα πριν 48 χρόνια) έχει καταγραφεί πλέον από όλους ως μία μεγάλη εκ/δια-δήλωση δημοκρατίας, η πρώτη παλλαϊκή διαμαρτυρία κατά της χούντας.

Ήταν όμως;

Φαίνεται όχι για όλους. Όχι για τον Γιώργο Χειμωνά τουλάχιστον.

Πέρυσι τέτοιες μέρες, δημοσιεύτηκε στο Βήμα ένα ανέκδοτο σημείωμα όπου ο τελευταίος περιγράφει πώς βίωσε ο ίδιος την τελετή. Ούτε ο αρθρογράφος κατά τη δημοσίευση, ούτε οποιοσδήποτε άλλος αλλού εξ όσων γνωρίζω, έκανε κάποιο σχόλιο επί του περιεχομένου τού σημειώματος, το οποίο είναι όχι απλώς αδιάφορο αλλά και ανοιχτά εχθρικό προς τις αντιδικτατορικές διαμαρτυρίες, και γενικά προς όλους και όλες, στα όρια της Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Με τελετουργική ακρίβεια, και με διάφορες φραστικές και διαδικαστικές παραλλαγές, επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά και με την παρούσα κυβέρνηση η εθιμικά καθιερωμένη επιτέλεση κατά την οποία η Ελλάδα ζητά/ προτείνει την επιστροφή των μαρμάρων της ζωφόρου του Παρθενώνα στην Αθήνα και το Βρετανικό Μουσείο την αρνείται.

Με την ίδια προβλεψιμότητα, επαναλήφθηκαν και τώρα κατά κόρον στην ελληνική δημόσια σφαίρα διατυπώσεις περί της αυτονόητης κυριότητας των μαρμάρων από «εμάς». Ένα πρώτο πληθυντικό πρόσωπο πανταχού παρόν και μηδέποτε διευκρινιζόμενο: οι Άγγλοι αρνήθηκαν να μας τα δώσουν, παρόλο που σ’ εμάς ανήκουν νομίμως αλλά μας τα είχαν κλέψει, είναι κλεπταποδόχοι, πλιατσικολόγοι κ.λπ.

Το ποια θα είναι η τύχη των μαρμάρων είναι ένα πρακτικό ζήτημα και μπορεί να επιλυθεί έτσι η αλλιώς. Χωρίς να προδικάζει κανείς ή να παίρνει θέση επ’ αυτού, είναι πάντως χρήσιμο να κατανοήσουμε ότι αυτού του είδους η λογική είναι εσφαλμένη, και αυτό έχει

Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης έχει συχνά τοποθετηθεί δημόσια κατά τρόπους που ήταν άστοχοι και προβληματικοί. Στο παρελθόν, και από αυτήν εδώ τη θέση, έχουμε ξεκάθαρα αντιταχθεί σε τέτοιες τοποθετήσεις και τις έχουμε επικρίνει.

Την προηγούμενη εβδομάδα, μια νέα δημόσια τοποθέτησή του προκάλεσε τις ισχυρότερες μάλλον μέχρι τώρα αντιδράσεις, μεταξύ άλλων και από στελέχη του ίδιου του κόμματός του, ενώ από την αντιπολίτευση μίλησαν και για πρόταση μομφής. Επρόκειτο για την απάντησή του σε μήνυμα του υποψήφιου ευρωβουλευτή της ΝΔ Στέλιου Κυμπουρόπουλου, στο οποίο αυτός δήλωνε ότι «δεν θέλησε ποτέ μόρια, επιδόματα, Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη[i]

Στο Εντευκτήριο αρ. 39 δημοσιεύτηκε μελέτη του Τάκη Καγιαλή με τίτλο “Μοντερνισμός και πρωτοπορία. Η πολιτική ταυτότητα του ‘ελληνικού υπερρεαλισμού'». Την κεντρική θέση της μελέτης προσωπικά τη βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και γόνιμη, σε βαθμό που με έκανε να αναρωτηθώ μήπως θα ήταν δυνατό να δοκιμαστεί και σε ένα νέο αντικείμενο, εκτός του αρχικού της πεδίου. Στο παρόν λοιπόν κείμενο, όπως δηλώνει και ο τίτλος του, θα επιχειρήσω να προεκτείνω και να εφαρμόσω, στο μέτρο του δυνατού, ορισμένες από τις παρατηρήσεις του Καγιαλή στη στιχουργική παραγωγή του (αρχικώς) ποιητή Νίκου Γκάτσου.

1. Το “ύψιστο δίλημμα” και η επιλογή του Γκάτσου

Στην όλη συζήτηση περί των σχέσεων μοντερνισμού και πρωτοπορίας, περί του αν δηλαδή ο πρώτος αποτελεί έννοια ταυτόσημη, ευρύτερη, επάλληλη κ.τ.λ. σε σχέση με τη δεύτερη, δεν έχω να προσθέσω τίποτε. Ένα όμως στοιχείο από τη συζήτηση αυτή έχω την εντύπωση ότι προσφέρεται ιδιαιτέρως για να μας παράσχει μια κατανόηση των “περιπετειών” του Γκάτσου στη χώρα της νεοελληνικής τραγουδοποιίας: πρόκειται για αυτό που ο Καγιαλής, παραθέτοντας και τα λόγια του Γέητς, χαρακτηρίζει ως “ύψιστο δίλημμα του μοντερνιστή”. Για το ότι δηλαδή “ο μοντερνιστής αισθάνεται Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο γλωσσολόγος –και πολιτικός- Γεώργιος Μπαμπινιώτης φαίνεται ότι έχει βαλθεί να αναδειχθεί στον καλύτερο πελάτη αυτού εδώ του ιστολογίου.

Δεν είχα προλάβει να αναρτήσω το προηγούμενο σημείωμα όπου ανασκεύαζα τις ασυναρτησίες του περί «απεύθυνσης», και σήμερα συνέχισε τον ακατάσχετο βομβαρδισμό του επί της κοινής γνώμης μέσω συνέντευξής του στα ΝΕΑ με τον εύγλωττο τίτλο «Η γλώσσα δεν είναι ‘Μακεδονική’».

Όσα λέει εκεί, όπως και ο ίδιος ομολογεί, κατά το πλείστον είναι επανάληψη πραγμάτων ήδη ειπωμένων. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς ποιος ο λόγος να μπαίνει σε αυτόν τον κόπο. Μία εξήγηση που θεωρώ πιθανή (αν και όχι βέβαιη) είναι ότι, με αυτό τον τρόπο, ο ενδιαφερόμενος, έχοντας διαισθανθεί ότι η θέση στην οποία έχει ταμπουρωθεί μέχρι τώρα είναι περικυκλωμένη και μη υποστηρίξιμη, προετοιμάζει το κοινό του για ελιγμούς Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στο χθεσινό φύλλο των Νέων, δίπλα στο ρεπορτάζ για την απονομή των Όσκαρ, υπάρχει ένα σημείωμα του Μιχαήλ Πασχάλη, ομότιμου καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, το οποίο ως μόνο αντικείμενο έχει να καταγγείλει τη βράβευση της ταινίας «Το πράσινο βιβλίο» –της οποίας τον τίτλο αναφέρει μόνο στην τελευταία παράγραφο-, ως δείγμα τού τι συμβαίνει «Όταν η πολιτική ορθότητα ‘καταπίνει’ την αξιοκρατία» (αυτός είναι ο τίτλος του σημειώματος).

Φυσικά είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν διαφωνίες και αντιρρήσεις για οποιοδήποτε έργο τέχνης, πόσο μάλλον για κάποιο που βραβεύεται, και οι διαφωνίες αυτές να μην επιδέχονται περαιτέρω σχολιασμού στη βάση του γνωστού κλασικού ρητού περί των γεύσεων και των χρωμάτων. Πλην όμως, οι ενστάσεις του κ. ομότιμου καθηγητή δεν αφορούν την όποια ποιότητα της κολοκυθόπιτας, και δεν πηγάζουν από την αισθητική του.

Πηγάζουν από την ιδεολογική του τοποθέτηση, που είναι ο ρατσισμός. Και οδηγούν σε Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Για όσους διατηρούν έστω απόμακρες μνήμες από τη δεκαετία του 70, ή ακόμα περισσότερο από τη χούντα, ήταν μέχρι πρόσφατα αυτονόητο ότι ο πολιτικός συντηρητισμός ανέκαθεν –ίσως από τότε που υπάρχει- πάει χέρι-χέρι με τον κοινωνικό, και απαραίτητο στοιχείο του είναι η εμμονή στις αξίες της ευπρέπειας, της αυτοσυγκράτησης και της σεμνότητας –έως σεμνοτυφίας. Σε όλο τον κόσμο, και στην Ελλάδα. Ακόμη και μετά την πτώση του καθεστώτος που πολιτεύτηκε με το τρίπτυχο πατρίς-θρησκεία-οικογένεια, συνέχιζε να λειτουργεί επί χρόνια στο υπουργείο προεδρίας επίσημη διοικητική υπηρεσία που λεγόταν λογοκρισία, και που αστυνόμευε αυστηρά τι επιτρέπεται να περάσει στον δημόσιο λόγο και τι όχι.

Προσωπικά, έχω στη δισκοθήκη μου δίσκο –βινυλίου, φυσικά- από εκείνα τα χρόνια, και συγκεκριμένα από το 1980, στον οποίο περιλαμβάνεται ένα κομμάτι που στους στίχους του υπήρχε η λέξη «σκατά». Η προαναφερθείσα υπηρεσία δεν ανέχθηκε να κυκλοφορήσει δίσκος που να χρησιμοποιεί τη λέξη αυτή έστω και μεταφορικά, και έτσι στο κομμάτι όπως τελικά ηχογραφήθηκε ακούγεται «και το κονιάκ να ’ναι [απροσδιόριστος ηλεκτρονικός ήχος] κι ο εργολάβος πουθενά δεν φάνηκε».

Εξάλλου, αυτός ακριβώς ο «απροσδιόριστος ηλεκτρονικός ήχος» απέκτησε σύντομα δικό του αυτοτελές όνομα, και οι καλλιτέχνες, ιδίως οι σατιρικοί, εν συνεχεία δε όλοι οι άνθρωποι, άρχισαν να χρησιμοποιούν το «μπιπ» για να υποδηλώσουν ότι στο αντίστοιχο σημείο, εάν είχαν το ελεύθερο, θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν μία λέξη για την οποία η επίσημη ή η εσωτερικευμένη λογοκρισία θα είχε αντιρρήσεις.

Τα τελευταία αρκετά χρόνια, ο πουριτανισμός αυτός μοιάζει να αποτελεί μακρινό και Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πες ό,τι θες. Δε με πειράζει, ό,τι να ’ναι.

Είν’ οι σιωπές, όχι τα λόγια που πονάνε.

Γεράσιμος Ευαγγελάτος

Στο τραγούδι του Άκη Πάνου από το οποίο είναι εν μέρει εμπνευσμένος ο τίτλος, «εκείνα που δεν λέγονται» ασφαλώς υπάρχουν. Εάν δεν υπήρχαν, δεν θα είχε γραφτεί το τραγούδι.

Άρα, σε αυτό κάποιος παίρνει το λόγο, μόνο για να πει ότι δεν μπορεί να μιλήσει.

Αυτό μας δίνει ήδη το μέτρο της πολυπλοκότητας του ερωτήματος: υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν εισέρχονται στο πεδίο του λόγου, αλλά αυτό το μπλοκάρισμα προκαλεί νέα έκλυση λόγων.

Γιατί όμως δεν εισέρχονται;

Το «δεν λέγονται» μπορεί να συνιστά διαπίστωση ενός αντικειμενικού γεγονότος: κανείς δεν μιλάει γι’ αυτά. Αλλά μπορεί και να είναι δυνητικός ενεστώτας: δεν μπορούν να λεχθούν. Και γιατί δεν μπορούν; Νέες διακλαδώσεις: ο λόγος περί αυτών ενδέχεται να είναι ανθρωπίνως αδύνατος, ή νομικώς απαγορευμένος, ή μπορεί απλώς η Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μία γυναίκα που, άγνωστο πώς, κατάφερε να γίνει καθηγήτρια φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ, διατύπωσε χθες με κάθε σοβαρότητα, χωρίς να κοκκινίζει, τον ισχυρισμό ότι στον όρο Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, «Η λέξη ‘πρώην’ σημαίνει στην ουσία άρνηση» (!?), και ως εκ τούτου είναι «βλακώδες» το επιχείρημα ότι η σύνθετη ονομασία ΠΓΔΜ εμπεριέχει τον όρο «Μακεδονία».

Μέχρι στιγμής δεν έχω υπόψη μου αν η κα Κιντή ερωτήθηκε μήπως ο γάιδαρος πετάει. Με τη φόρα που πήρε, είναι πολύ πιθανό να έλεγε ναι.

Για να μην θεωρηθεί ότι την αδικώ, παραθέτω την επιχειρηματολογία (;) της όπως την ανέπτυξε η ίδια:

Λες δηλαδή ότι δεν δέχεσαι το όνομα που είχε ως μέρος της Γιουγκοσλαβίας αυτή η Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Η Athens Voice, από την ίδρυσή της, (επιδίωξε να) είναι φερέφωνο και όργανο έκφρασης ενός ρεύματος ας πούμε φιλελεύθερου-εκσυγχρονιστικού, σύμφωνα με τον αυτοπροσδιορισμό των φορέων του.

Εδώ και καιρό, σε σειρά σημειωμάτων σε αυτό εδώ το μπλογκ, έχω επισημάνει ότι το ρεύμα αυτό παρουσιάζει το εξής παράδοξο: ενώ οι αυτόκλητοι εκπρόσωποί του επικαλούνται υπέρ αυτών την ένταξη σε έναν ευρύτερο, ανοιχτόμυαλο χώρο ιδεών και την αποστασιοποίησή τους από τη στενόμυαλη «ελληνική κακοδαιμονία», όλα όσα πραγματικά λένε είναι διαφορετικά, έως αντίθετα, προς ό,τι συνήθως νοούμε ως φιλελευθερισμό, ενώ αντίθετα είναι πολύ περισσότερο κοντά προς όσα οι ίδιοι απαξιώνουν ως «παθογένειες τις ελληνικής πραγματικότητας».

Μία ακόμη, πολλοστή, απόδειξη περί αυτού προέκυψε τις πρώτες μέρες αυτού του χρόνου, όταν ανώνυμος –και μέχρι τώρα άγνωστος σε μένα- συνεργάτης του εντύπου ο οποίος υπογράφει με το αξιοπερίεργο ψευδώνυμο «το ελληνάκι», έκρινε σκόπιμο να ενημερώσει το κοινό, με σχετικό σημείωμα, ότι –προφανώς- μεταναστεύει, ή πάντως Συνέχεια →