του Άκη Γαβριηλίδη
Στην τρέχουσα συγκυρία, η οποία σημαδεύεται από την πρωτοφανή οπισθοδρόμηση που επέφερε η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ κατά την οποία δεν υφίσταται πλέον ομοσπονδιακά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην έκτρωση, στα ΜΚΔ και πιθανόν σε κάποιους τοίχους των ελληνικών πόλεων, εμφανίστηκε μία αφίσα η οποία προορίζεται να υπερασπιστεί το δικαίωμα αυτό. Η παρακάτω: Συνέχεια
της Άγια Γκρούμπερ
Τα τελευταία χρόνια, οι Αμερικανοί έχουν αρχίσει να αναγνωρίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, με λιγότερο από το 5 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού και περισσότερο από το 20 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού των φυλακισμένων, έχουν πρόβλημα μαζικής φυλάκισης. Άνθρωποι από όλο το πολιτικό φάσμα συμφωνούν πλέον ότι το ποινικό δίκαιο είχε θεωρηθεί ως λύση για πάρα πολλά κοινωνικά προβλήματα, ότι το κράτος εγκλωβίζει πάρα πολλούς ανθρώπους και ότι το ποινικό σύστημα σε όλη του την έκταση είναι εμποτισμένο με ρατσισμό.
Τίθεται ένα υπαρκτό ερώτημα εάν η διαφαινόμενη στροφή των Αμερικανών κατά της φυλάκισης μπορεί να ταιριάξει με το MeToo, το προοδευτικό κοινωνικό κίνημα που έγινε τόσο δημοφιλές τα τελευταία χρόνια ώστε ο τύπος το ονόμασε «νέο κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων» και «πολιτιστική επανάσταση» της χώρας. Το MeToo ήρθε στο προσκήνιο μετά από καταγγελίες ότι ο μεγιστάνας του κινηματογράφου Χάρβεϊ Ουάινστιν κακοποιούσε γυναίκες διασημότητες επί δεκαετίες, και ζητά μηδενική ανοχή στη βία κατά των γυναικών. Αντανακλώντας την ένταση μεταξύ των αντι-σωφρονιστικών αισθημάτων και εκείνων του MeToo, πολλοί αντέδρασαν στο αίτημα των διαδηλωτών του Black Lives Matter να περιοριστεί η χρηματοδότηση της αστυνομίας ρωτώντας: «Ναι, αλλά τότε τι θα γίνει με τους βιασμούς και την οικιακή βία;». Τα βασικά μηνύματα των δύο κινημάτων δεν μπορούν Συνέχεια
της Κλαιρ Χέιγουντ
«Κλυταιμνήστρα! Πρόσεξε, κοπέλα μου! Το αδράχτι σου έχει ξεφύγει!
Στον ήχο του ονόματός της, η Κλυταιμνήστρα έπαψε να κοιτά αφηρημένα. Μπροστά της το αδράχτι αναπηδούσε, το μαλλί που είχε υφάνει προσεκτικά ξετυλιγόταν γυρίζοντας γρήγορα. Το σταμάτησε με το χέρι.
Έτσι ξεκινά το πρώτο μου μυθιστόρημα, Daughters of Sparta [Κόρες της Σπάρτης], που ξαναλέει την ιστορία του Τρωικού Πολέμου από τη σκοπιά των δύο πιο κακολογημένων γυναικείων χαρακτήρων του: της Ελένης της Τροίας και της αδελφής της Κλυταιμνήστρας. Όταν ξεκίνησα να γράφω τη δική μου εκδοχή του μύθου, ενός από τους πιο ανθεκτικούς στην παγκόσμια λογοτεχνία, ήξερα ότι ήθελα να θέσω αυτές τις γυναίκες στο κέντρο των εμπειριών τους, να τις κάνω πραγματικούς ανθρώπους που θα μπορούσαν να είχαν ζήσει στην Ελλάδα την εποχή του χαλκού, παρά κατασκευές μέσα σε μια αφήγηση όπου κυριαρχούν άντρες. Πώς όμως θα μπορούσα να ξέρω πώς ήταν πραγματικά αυτές οι ζωές; Εφόσον ο Τρωικός Πόλεμος (εάν συνέβη ποτέ) υπολογίζεται ότι έγινε πάνω από 3.000 χρόνια πριν, τα αρχαιολογικά στοιχεία από αυτήν την περίοδο είναι περιορισμένα και τα ιστορικά αρχεία σχεδόν ανύπαρκτα. Ένα πράγμα που ήξερα, ωστόσο, από τις σπουδές μου στην κλασική τέχνη και λογοτεχνία, ήταν ότι οι γυναίκες της αρχαίας Ελλάδας ήταν στενά συνδεδεμένες με την παραγωγή υφασμάτων.
Αυτή η σύνδεση μάλιστα ήταν σχεδόν αποκλειστική. Η κατεργασία του μαλλιού ήταν δουλειά των γυναικών. Παντού αυτές ύφαιναν, αυτές έραβαν —ελεύθερες ή σκλάβες, από ανώτερες ή κατώτερες τάξεις. Πριν από την εκμηχάνιση, η παραγωγή ρούχων χαρακτηριζόταν από απίστευτη ένταση εργασίας και σίγουρα καταλάμβανε μεγάλο μέρος του χρόνου των γυναικών. Η ελληνική κεραμική είναι γεμάτη με εικόνες γυναικών στο αδράχτι ή στον αργαλειό. Τα σύνεργα της κατεργασίας μαλλιού έγιναν σχεδόν καλλιτεχνική συντομογραφία για τη νοικοκυροσύνη και την αξιοσέβαστη θηλυκότητα, και το ιδανικό αυτό αντικατοπτρίστηκε στο μύθο, όπου η θεά Αθηνά ήταν προστάτης των χειροτεχνιών και πάνω απ’ όλα της υφαντικής. Υπάρχουν ιστορίες γυναικών που δημιούργησαν θαυμάσια έργα τέχνης, περίτεχνες σκηνές που απεικονίζονταν στο μαλλί και γυναίκες ειδικευμένες σε τέτοια έργα έχαιραν υψηλών τιμών –μερικές φορές με την κυριολεξία του όρου, ως σκλάβες.
Ωστόσο, τα προϊόντα της εργασίας τους δεν έχουν φτάσει ως εμάς. Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, σε αντίθεση με την κεραμική, τη μεταλλουργία ή τη γλυπτή πέτρα, δεν αντέχουν στο πέρασμα των χιλιετιών. Έτσι, τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα των αρχαίων γυναικών είναι σιωπηλά, όπως και οι φωνές τους στις ιστορίες που λέγονται γι’ αυτές. Υπάρχουν βέβαια αρχαιολογικά ίχνη –σφοντύλια από αδράχτι και αντίβαρα για τον αργαλειό αφθονούν στις ανασκαφές. Τα στοιχεία όμως αυτά, αν και αρκούν για να δείξουν ότι «εδώ ζούσαν γυναίκες», λίγα πράγματα μπορούν να μας πουν για τις ζωές τους πέρα από τον αργαλειό.
Στο πλαίσιο της έρευνας για το μυθιστόρημά μου, θέλησα να συνδεθώ πιο πρακτικά με αυτές τις γυναίκες απ’ όσο θα μπορούσα αν διάβαζα βιβλία ή έψαχνα τα αρχαιολογικά δεδομένα (που και αυτό το έκανα δηλαδή, με το παραπάνω). Αποφάσισα να μάθω να γνέθω το μαλλί με το χέρι, χρησιμοποιώντας παραδοσιακό αδράχτι όπως θα έκανε και μια γυναίκα της εποχής του χαλκού. Ήξερα ότι η κατεργασία του μαλλιού ήταν σημαντική για την ιστορία που ήθελα να πω. Όχι για την πλοκή, ίσως, αλλά για την υφή του κόσμου που δημιούργησα –την ασφυκτική, επαναλαμβανόμενη οικιακή ζωή στην οποία η Ελένη και η Κλυταιμνήστρα βρίσκονται αλυσοδεμένες.
Οι χαρακτήρες μου, όπως και οι ιστορικά υπαρκτές γυναίκες που αναπαριστούν, πέρασαν μεγάλο μέρος του χρόνου τους γνέθοντας και υφαίνοντας. Ανάμεσα στα ιδιωτικά τους δράματα, τα καρδιοχτύπια τους, τους αγώνες τους για αυτονομία σε έναν πατριαρχικό κόσμο οι οποίοι μετασχημάτιζαν τον κόσμο, οι αδελφές δούλευαν το μαλλί. Ήθελα να είμαι σίγουρη ότι είχα περιγράψει αυτά τα έργα πιστά, οπότε ο καλύτερος τρόπος ήταν να τα δοκιμάσω μόνη μου. Είχα την τύχη να δουλέψω σε ένα αγρόκτημα μέσα στην πόλη που είχε και πρόβατα, και έτσι προσπάθησα μέχρι και να γνέθω φρεσκοκομμένο ακατέργαστο μαλλί, γεμάτο ακόμα με όλο το φυσικό λίπος, τη μυρωδιά και την υφή, και οργάνωσα μερικά εργαστήρια όπου δίδαξα σε ντόπια παιδιά να γνέθουν. Έχει κάτι πολύ ιδιαίτερο να καταπιάνεσαι με μια δραστηριότητα που δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου επί χιλιάδες χρόνια, και αυτό με βοήθησε να αισθανθώ ότι συνδεόμουν έστω λίγο με όλες αυτές τις γυναίκες που είχαν περάσει τη ζωή τους με έναν αδράχτι στο χέρι.
Δεν ήταν μόνο οι πρακτικές πτυχές της κατεργασίας του μαλλιού που ενέπνευσαν τη γραφή μου, αλλά και η θέση της στις αρχαίες ιστορίες. Η σύζυγος του Οδυσσέα, η Πηνελόπη, όπως είναι πασίγνωστο, χρησιμοποίησε τις ικανότητές της στην ύφανση για να γλιτώσει από τους πολλούς μνηστήρες που την πολιορκούσαν ενόσω ο σύζυγός της έκανε το μακρύ ταξίδι της επιστροφής. Υπό την πίεση να επιλέξει έναν από αυτούς ως τον επόμενο σύζυγό της, υποσχέθηκε ότι θα λάβει την απόφαση μόλις τελειώσει να υφαίνει ένα σάβανο για τον ηλικιωμένο πεθερό της. Κάθε μέρα δούλευε το σάβανο, αλλά το βράδυ αναιρούσε κρυφά την πρόοδό της –ένα τέχνασμα το οποίο λέγεται ότι συνέχιζε επί τρία χρόνια! Η Πηνελόπη έγινε σύμβολο όχι μόνο της συζυγικής πίστης, αλλά και της γυναικείας ευφυΐας –και τα δύο αυτά συνδέθηκαν με τη δουλειά της στον αργαλειό.
Μια άλλη γυναίκα στην Οδύσσεια του Ομήρου, λιγότερο γνωστή αλλά αξέχαστη για μένα, συνέβαλε στην επιθυμία μου να βάλω ένα αδράχτι στα χέρια των χαρακτήρων μου. Όταν ο Οδυσσέας βρίσκεται σε μια άγνωστη ακτή, τον ανακαλύπτει η πριγκίπισσα των Φαιάκων, η Ναυσικά, η οποία του λέει ότι, αν θέλει να βρει βοήθεια και να επιστρέψει με ασφάλεια στο νησί του, ο καλύτερος τρόπος είναι να απευθυνθεί στη μητέρα της, τη βασίλισσα Αρήτη. Αν και βασιλιάς είναι ο πατέρας της Αλκίνοος, είναι ξεκάθαρο ότι η σύζυγός του είναι αυτή που πραγματικά κινεί τα νήματα. Όταν ο Οδυσσέας φτάνει στο δώμα τους, βρίσκει τη βασίλισσα Αρήτη απασχολημένη να γνέθει πορφυρό μαλλί. Αυτή η εικόνα μιας βασίλισσας εξίσου ισχυρής με τον σύζυγό της, αν όχι ισχυρότερης, που καταγίνεται με την τέχνη της ανάμεσα στις άλλες της ευθύνες, κόλλησε στο μυαλό μου. Από αυτήν εμπνεύσθηκα άμεσα μία σκηνή στο δικό μου μυθιστόρημα, εκείνη της βασίλισσας Λήδας απασχολημένης στο δώμα της.
Η μητέρα της συνέχισε να γνέθει, με χείλη σιωπηλά, περνώντας το πλούσιο πορφυρό μαλλί από τη ρόκα στο αδράχτι, πνίγοντάς το κάτω από τα μακριά, ωχρά δάχτυλά της. Η Ελένη θυμήθηκε το άγγιγμα αυτών των δαχτύλων στο δέρμα της. Πόσο την γαλήνευε η δροσιά τους, πόσο τραχιά τα ένιωθε από τα χρόνια που δούλευαν το μαλλί. Τα χέρια μιας γυναίκας ποτέ δεν έμεναν ακίνητα. Ακόμη και μια βασίλισσα πρέπει να γνέσει, να πλέξει και να ράψει.
Βρήκα επίσης έμπνευση στην Ιλιάδα του Ομήρου, ιδίως στο Βιβλίο 3, καθώς αυτό είναι το μόνο σημείο όπου συμμετέχει πραγματικά η περίφημη Ελένη της Τροίας ως χαρακτήρας. Καθώς ο Πάρις και ο Μενέλαος ετοιμάζονται να μονομαχήσουν, βρίσκουμε την Ελένη στο δωμάτιό της να υφαίνει μια μεγάλη ταπετσαρία των μαχών μεταξύ Τρώων και Ελλήνων, που «υποφέρουν για χάρη της». Όταν η στην Ελένη δίνεται τόσο λίγο ο λόγος στα ομηρικά έπη, δηλαδή σε εξιστορήσεις του πολέμου που υποτίθεται ότι αυτή προκάλεσε, εμφανίζεται επώδυνο να την βλέπουμε εδώ να δημιουργεί τη δική της αφήγηση για τον πόλεμο, υφασμένη σε μαλλί. Τι θα έλεγε άραγε, αν της είχε δοθεί η ευκαιρία να μιλήσει; Ποια εκδοχή της ιστορίας θα εξέφραζε; Αυτή την ερώτηση ήθελα να απαντήσω.
Γράφοντας λοιπόν τις Κόρες της Σπάρτης, στόχος μου δεν ήταν μόνο να ρίξω νέο φως σε μια αρχαία ιστορία, αλλά να κάνω τους θηλυκούς της χαρακτήρες να ζουν και να αναπνέουν, ως ιστορικές γυναίκες με μυθική κληρονομιά. Ήθελα να δώσω φωνή στις άφωνες –όχι μόνο στην Ελένη και την Κλυταιμνήστρα, που υπάρχουν εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια μέσα στα πλαίσια που έφτιαξαν οι άνδρες συγγραφείς, καλλιτέχνες και μεταφραστές, αλλά και στις αρχαίες γυναίκες που έζησαν ξεχασμένες ζωές. Όπως τα όμορφα υφάσματα που δημιούργησαν, οι εμπειρίες τους έχουν χαθεί για μας. Ελπίζω οι Κόρες της Σπάρτης να μεταφέρουν τη σιωπηλή τους ιστορία στις σελίδες τους.
Πρώτη δημοσίευση: Telling the True Stories of Ancient Greece Through Fiction. Μετάφραση: Α.Γ.
της Ιρένε
Το Μάιο του 2019, το περιοδικό Valeurs actuelles προκάλεσε κατακραυγή στον ιστό όταν αφιέρωσε το εξώφυλλό του στην «Φεμινιστική τρομοκρατία»[1]. Στην παρουσίαση του τεύχους, διαβάζουμε: «Βίαιες δράσεις, έμφυλη θεωρία, τεχνητή γονιμοποίηση, ποσοστώσεις, συμπεριληπτική γλώσσα … Διαβάστε την έρευνά μας για την νέα ιερά εξέταση. Είναι αγωνίστριες, δηλώνουν δημοσιογράφοι και σπέρνουν μία μορφή τρόμου στα μέσα και στην πολιτική ζωή. Έρευνα πάνω στον σύγχρονο γαλλικό φεμινισμό, μια συμμαχία της ξινίλας». Το τεύχος αυτό ήταν ίσως ένα κλείσιμο του ματιού σε ένα αφιέρωμα που δημοσίευσε το περιοδικό Causeur, της ιδίας οικογένειας, τον Ιούλιο του 15, με τίτλο … «Η φεμινιστική τρομοκρατία».
[… Πολλοί άλλοι σχολιαστές χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο, ή άλλους ανάλογους, στον δημόσιο διάλογο[2]].
Προς απάντηση, οι φεμινίστριες αντιτείνουν: «Ο φεμινισμός δεν σκότωσε ποτέ κανέναν. Η ανδροκρατία σκοτώνει κάθε μέρα». Οι λέξεις αυτές, τις οποίες διατύπωσε η δημοσιογράφος, συγγραφέας και φεμινίστρια Μπενουάτ Γκρου, αποτελούν μάλλον ένα από τα πιο πολυχρησιμοποιημένα παραθέματα στην ιστορία του φεμινισμού. Πρόσφατα μόνο τις επανέλαβαν η ηθοποιός Εβά Νταρλάν […], η Σελίν Πίκ […] και η Ανν-Σεσίλ Μαιλφέρ, πρόεδρος της Fondation des femmes, η οποία, πέραν του ότι επανέλαβε τα λόγια της Γκρου, προσέθεσε επιπλέον: «Άρα λοιπόν, ακόμα μια φορά, ο φεμινισμός είναι ένα κίνημα απολύτως ειρηνικό». Η φράση έχει γίνει σε τέτοιο βαθμό αποδεκτή ως λάβαρο του φεμινισμού ώστε η ιστορικός και στρατευμένη φεμινίστρια Φλοράνς Μονρενώ την υιοθέτησε ως τίτλο ενός βιβλίου της.
Όμως … ο ισχυρισμός αυτός άραγε ευσταθεί; Στ’ αλήθεια ο φεμινισμός δεν σκότωσε ποτέ κανέναν; Είναι αυθεντικά ειρηνικός; Και κυρίως, πρέπει άραγε να διατυμπανίζουμε αυτή την υποτιθέμενη μη βία ως υπέρτατη αξία; Είναι απαραίτητο να αφιερώνουμε χρόνο για να επιδεικνύουμε την καλή μας διαγωγή και να προσπαθούμε να πείσουμε τον κόσμο πόσο ευγενικές και άκακες είμαστε;
Τι θα συνέβαινε αν η φεμινιστική Τρομοκρατία γινόταν πραγματική; Αν οι άντρες άρχιζαν πραγματικά να νιώθουν φόβο; Έναν φόβο έντονο, βαθύ, σωματικό. Αφού η λογική, η ενσυναίσθηση και η ντροπή δεν επιτρέπουν να θέσουμε τέρμα στη μισογυνική βία, στην πατριαρχική καταπίεση, στους βιασμούς, στις σεξουαλικές επιθέσεις και στις γυναικοκτονίες, η μόνη διέξοδος ίσως είναι να προκαλούμε φόβο. H Bιρζινί Ντεπάντ ανέφερε ήδη αυτή τη δυνατότητα το 2006 στο δοκίμιo King Kong Théorie:
Όταν κατέβηκε η ταινία Baise-moi[3], πολλές γυναίκες –οι άντρες δεν τόλμησαν να αποφανθούν επ’ αυτού- έκριναν σκόπιμο να διαβεβαιώσουν δημοσίως: «Τι φρίκη! Προπαντός δεν πρέπει να πιστέψουμε ότι η βία είναι λύση ενάντια στο βιασμό». Μπα, ναι; Δεν έχουμε ακούσει ποτέ στις ειδήσεις για κοπέλες οι οποίες, μόνες τους ή ομαδικά, κόβουν ψωλές με τα δόντια κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης, ή αναζητούν αργότερα τους δράστες για να τους σπάσουν στο ξύλο και να τους δώσουν ένα μάθημα (…). Κι όμως, γυναίκες νιώθουν την ανάγκη να το ξαναπούν: η βία δεν είναι λύση. Ωστόσο, τη μέρα που οι άντρες θα φοβούνται μήπως τους κομματιάσουν την ψωλή με κοπίδι όταν σφίγγουν βίαια μια κοπέλα, ξαφνικά θα καταφέρουν να ελέγχουν τις «αρσενικές» ορμές τους και να καταλαβαίνουν καλύτερα τι σημαίνει «όχι».
Απέναντι σε ένα σύστημα που κακοποιεί και φτάνει στο σημείο να σκοτώνει τις γυναίκες, το να ανταποδώσουμε βίαια είναι ζωτικό, θεμιτό και αναγκαίο. Στις σελίδες αυτού του βιβλίου δεν θα σας μιλήσω για πανώ με χρυσόσκονη, ούτε για εμπνευσμένα συνθήματα, αλλά αντίθετα για φόνους, για βία, για βόμβες και για κηροζίνη. Θα γράψω απερίφραστα τα ονόματα γυναικών που πήραν τα πιο ριζικά μέτρα για να επιβιώσουν στο πατριαρχικό σύστημα. Κι αυτό διαμέσου των αιώνων και των ηπείρων.
Ούτε θα σας επαναλάβω την τετριμμένη διαβεβαίωση –ή διεκδίκηση- ότι «ο φεμινισμός δεν σκότωσε ποτέ κανέναν». Όχι. Διότι ο φεμινισμός έκανε και παραέκανε εγκλήματα. Τιμή του και καμάρι του. Αν δεν είστε έτοιμοι/-ες να κοιτάξτε την αλήθεια κατά πρόσωπο, να αναλάβετε την κληρονομιά μας, να αφήσετε κατά μέρος αυτή την δογματική πίστη στην φιλειρηνική ουσία του φεμινισμού, ξεφορτωθείτε αυτό το βιβλίο.
[1] Στα γαλλικά, η λέξη terreur, η οποία χρησιμοποιείται εδώ (όπως και στον τίτλο του βιβλίου), σημαίνει το συναίσθημα του τρόμου, αλλά επίσης και την δραστηριότητα που το προκαλεί. Π.χ. η φάση της γαλλικής επανάστασης μεταξύ 1793 και 94 που στα ελληνικά έχει αποδοθεί ως «Τρομοκρατία», στα γαλλικά προσδιορίζεται με αυτόν ακριβώς τον όρο, με κεφαλαίο Τ: La Terreur.
[2] Η φράση αυτή δεν απαντά ως τέτοια στο κείμενο. Την προσέθεσα εγώ για να συμπυκνώσω όσα λέγονται στις επόμενες δύο-δυόμισι σελίδες, αποσπάσματα δημόσιων τοποθετήσεων ανθρώπων που είναι γνωστοί στη Γαλλία αλλά λιγότερο εκτός αυτής.
[3] Tαινία του 2000, σε σκηνοθεσία της ίδιας της Virginie Despentes σε συνεργασία με την Coralie Trinh Thi. Ο τίτλος σημαίνει Πήδα με. Δεν γνωρίζω αν και με ποιο τίτλο παίχθηκε στην Ελλάδα.
Η Irene είναι συγγραφέας και ακτιβίστρια ισπανο-βασκο-γαλλικής καταγωγής. Το παραπάνω κείμενο αποτελεί την εισαγωγή από το βιβλίο της La terreur féministe. Petit éloge du féminisme extrémiste [O φεμινιστικός τρόμος. Μικρός έπαινος του εξτρεμιστικού φεμινισμού], εκδ. Divergences 2021. Μετάφραση-σημειώσεις: Α.Γ.
των Βικτουάρ Τυαγιόν – Μανόν Γκαρσιά
Όπως είχαμε προαναγγείλει, δημοσιεύουμε σήμερα ακόμα ένα απόσπασμα από το βιβλίο τής Victoire Tuaillon Les Couilles sur la table (σελ. 146-150). Πρόκειται για τη μεταγραφή της εκπομπής με προσκεκλημένη την Manon Garcia, η οποία το διάστημα αυτό είναι ερευνήτρια στο Χάρβαρντ και πρόκειται σύντομα να διδάξει φιλοσοφία στο Γέιλ. Έχει εκδώσει το βιβλίο On ne naît pas soumise : on le devient [Υποταγμένη δεν γεννιέσαι, γίνεσαι]. Μετάφραση: Α.Γ.
Πρώτη, πολύ απλή ερώτηση, Μανόν: τι είναι η γυναικεία υποταγή;
Όταν μιλάμε για κυριάρχηση [domination], μπερδεύουμε δύο πράγματα: την κυριάρχηση ως σχέση και την κυριάρχηση ως πράξη. Μεταξύ δύο παραγόντων Α και Β, μπορεί να υπάρχει μία σχέση κυριάρχησης –έστω το Α κυριαρχεί επί του Β. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Στην πραγματικότητα, για το Β συμβαίνει κάτι στη σχέση αυτή. Και το Β, αντιστρόφως, δρα επί του Α. Αυτό είναι η υποταγή: αυτό που το Β (υποταγμένο) κάνει στο Α σε μια σχέση κυριάρχησης. Σκεφτόμαστε πάντα την αντρική κυριάρχηση από την οπτική όσων οι άντρες κάνουν στις γυναίκες, αλλά σπανίως σκεφτόμαστε τι συνεπάγεται αυτό για τις γυναίκες, δηλαδή το να ζουν στο συγκείμενο της αντρικής Συνέχεια
της Βικτουάρ Τυαγιόν
«Ο φεμινισμός είναι μια συλλογική περιπέτεια, για τις γυναίκες, για τους άντρες, για τους λοιπούς. Μια επανάσταση που έχει αρχίσει. Μια κοσμοθεώρηση, μια επιλογή. Το ζητούμενο δεν είναι να αντιπαραθέσουμε τα μικρά πλεονεκτήματα των γυναικών στα μικρά κεκτημένα των ανδρών, αλλά να τα τινάξουμε όλα στον αέρα».
Virginie Despentes, King Kong Théorie
Το βιβλίο αυτό δεν είναι ένα εγχειρίδιο για να μάθει κανείς πώς να γίνει πραγματικός άντρας. Ούτε είναι μια προκήρυξη ενάντια σε κάποια αφηρημένη οντότητα που θα ονομαζόταν «οι άντρες», που να τους βάζει όλους στο ίδιο τσουβάλι. Και δεν είναι μία προσωπική άποψη για την αρρενωπότητα την οποία θα είχα αντλήσει από λιγότερο ή περισσότερο εμπνευσμένες παρατηρήσεις του κοντινού μου περιβάλλοντος. Είναι μία απόπειρα σύνθεσης εκατοντάδων εργασιών –άρθρων, διδακτορικών, δοκιμίων, ντοκυμανταίρ- που αφορούν την αρρενωπότητα, τους άνδρες και τον ανδρισμό, που είχα την ευκαιρία να διαβάσω στο πλαίσιο της δουλειάς μου.
Είμαι δημοσιογράφος. Εδώ και δύο χρόνια, σε μια εκπομπή που μεταδίδεται σε podcast, Les couilles sur la table, συζητώ για καμιά σαρανταριά λεπτά με ειδικούς/-ές σε κάποιο ζήτημα σχετικό με την αρρενωπότητα. Είναι πανεπιστημιακοιές[1], καλλιτέχν-ιδ-ες, ερευνήτριες. Τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές, έχουν μεταδοθεί σαράντα επεισόδια.
Είμαι φεμινίστρια, πάει να πει: πιστεύω σε αυτή την επαναστατική ιδέα ότι οι γυναίκες είναι άνθρωποι. Θέλω, και Συνέχεια
της Πωλίν Αρμάνζ
Στα φεμινιστικά κινήματα, έχουμε τη συνήθεια να λέμε ότι η μισανδρία δεν υπάρχει. Πρώτον διότι αυτό είναι αλήθεια: δεν είναι ένα σύστημα οργανωμένο σε όλα τα επίπεδα για να υποβιβάζει και να εξαναγκάζει τους άντρες. Αλλά επίσης διότι, αν καμιά φορά παρασυρόμαστε και βάζουμε όλους αυτούς τους κυρίους στο ίδιο τσουβάλι, είναι για να κάνουμε πλάκα, είναι ειρωνικό, βλέπετε. Κατά βάθος είμαστε φρόνιμες, έτσι;
Μήπως όμως η μισανδρία είναι απαραίτητη, και μάλιστα σωτήρια; Εγώ καταλαβαίνω γιατί την απορρίπτουμε. Προκαλεί φόβο να σε δείχνουν με το δάχτυλο, να θεωρείσαι τρομερή εξτρεμίστρια που απεχθάνεται τους άντρες. Στο κάτω κάτω, χιλιάδες γυναίκες οδηγήθηκαν στην πυρά για παραπτώματα μικρότερα απ’ αυτό.
Οπότε λοιπόν, δεν διστάζω και σας το ομολογώ: εγώ τους άντρες τους μισώ. Όλους, αλήθεια; Ναι, όλους. Εκτός Συνέχεια
της Κριστιάν Αλμπερτί
Όσοι θέτουν ερωτήματα για το θηλυκό φύλο δεν μπορούν να αποφύγουν τη διδασκαλία της ιστορίας του φεμινισμού, διδασκαλία συγχρόνως κλινική και πολιτική. Δημοσιεύοντας στο διαδίκτυο το κείμενο της αξιομνημόνευτης παρέμβασης της Αννί Λε Μπρεν [Annie Le Brun] στο τηλεοπτικό πρόγραμμα “Apostrophes”, το Lacan Quotidien (1) μας θύμισε κατά ευτυχή σύμπτωση ότι το δοκίμιό της Lâchez tout είναι αδιαμφισβήτητα καμπή στην ιστορία του φεμινισμού. Επείγει να διαβάσουμε ή να ξαναδιαβάσουμε το δοκίμιο αυτό που είναι τώρα διαθέσιμο, όπως και το Vagit–prop και δώδεκα ακόμη κείμενα συγκεντρωμένα σε μια συλλογή (2).
Στο όνομα «όλων των γυναικών»
Τα κείμενα της Annie Le Brun, δηκτικά και δριμέα, ρίχνουν φως, τόσο ανηλεές όσο και χρήσιμο, στον νεο-φεμινισμό του καιρού της, ώστε αντηχούν για τις γυναίκες της γενιάς μου μια ολόκληρη εποχή, αυτήν της Υπόθεσης των γυναικών. Επίσης, όμως, φωτίζουν ό,τι ακολούθησε και έτσι μας επιτρέπουν να στοχασθούμε το σημερινό νεο-φεμινισμό, δίνοντάς μας κλειδιά για να κατανοήσουμε τα ουσιώδη αδιέξοδά του. Συνέχεια
του Άκη Γαβριηλίδη
Από τα τέλη του προηγούμενου χρόνου, έχει αναρτηθεί στο avaaz ένα ψήφισμα με τίτλο «ΟΧΙ στην ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ συνεπιμέλεια | Να αποσυρθεί το νοσμοσχέδιο έκτρωμα».
Το κείμενο του ψηφίσματος αυτού έχει διάφορα προβλήματα, σε κάποια από τα οποία αναφέρθηκε από τη δική της οπτική η Κατερίνα Χαιρέτη στο χθεσινό σημείωμα. Πριν πάμε σε εκείνα, όμως, εγώ νομίζω ότι το ψήφισμα είναι προβληματικό για κάποιους πιο στοιχειώδεις λόγους.
Σε σημεία είναι τόσο κακογραμμένο, που μοιάζει να είναι (κακά) μεταφρασμένο από κάποια άλλη γλώσσα· ενίοτε Συνέχεια
της Κατερίνας Χαιρέτη
Στην πλατφόρμα Avaaz -και σε άλλα σημεία στον κυβερνοχώρο- έχει αναρτηθεί προς συλλογή υπογραφών ψήφισμα με τίτλο «Όχι στην υποχρεωτική συνεπιμέλεια».
Το κείμενο του ψηφίσματος αυτού είναι προβληματικό από αρκετές απόψεις. Καταρχάς, σε αυτό δεν αναγνωρίζεται, ούτε κατ’ ελάχιστον, ότι υπάρχει μια κοινωνική νοοτροπία σύμφωνα με την οποία οι μητέρες είναι κατάλληλες για την ανατροφή των παιδιών, ενώ οι πατέρες όχι, και, λόγω αυτής της νοοτροπίας, οι δικαστές δίνουν σχεδόν πάντα την επιμέλεια των παιδιών στις μητέρες μετά το διαζύγιο.
Από την άλλη, βέβαια, δεν αναφέρεται πουθενά ρητά ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο κατάλληλες για την ανατροφή του παιδιού και, επομένως, δικαίως παίρνουν την επιμέλεια των παιδιών αφού χωρίσουν από τον σύζυγο ή σύντροφο. Η μη αναφορά μιας τέτοιας θέσης, καθώς και η θέση υπέρ της συναινετικής συνεπιμέλειας, καταδεικνύουν ότι οι «Μαμάδες ενάντια στην υποχρεωτική συνεπιμέλεια» (όπως υπογράφεται το κείμενο του ψηφίσματος), εμμέσως πλην σαφώς, παραδέχονται ότι οι πατέρες είναι εξ ίσου κατάλληλοι με τις μητέρες για την ανάληψη της επιμέλειας των παιδιών.
Για να καλύψουν την αντίφαση, ισχυρίζονται ότι όλοι όσοι διεκδικούν την συνεπιμέλεια είναι πατέρες κακοποιητές Συνέχεια
Nomadic universality 