του Άκη Γαβριηλίδη
Πρόσφατα παρακολούθησα κάποια από τις προβολές του ντοκυμανταίρ «Φασισμός ΑΕ» των Άρη Χατζηστεφάνου –ΆρηΤριανταφύλλου.
Η ταινία με άφησε με ανάμικτα συναισθήματα, και όσο απομακρύνομαι από την άμεση επαφή με αυτήν, στο μυαλό μου υπερτερούν τα προβληματικά της σημεία και τείνουν να καταπνίξουν τα όποια θετικά.
Καταρχάς, ο «Φασισμός ΑΕ» εντάσσεται ανυπόκριτα στην παράδοση του παιδαγωγικού-προπαγανδιστικού κινηματογράφου: θέλει να τεκμηριώσει και να εκλαϊκεύσει μία αναλυτική και ταυτόχρονα πολιτική θέση.
Ουδέν πρόβλημα μέχρι εδώ· οι δημιουργοί είναι έντιμοι στις προθέσεις τους. Μπορούμε όμως να συζητήσουμε ποια είναι αυτή η θέση και κατά πόσο μας βοηθάει να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής.
Η θέση αυτή θα μπορούσε χωρίς απώλειες να συνοψιστεί ως εξής: «Κράτος και κεφάλαιο γεννούν το φασισμό».
Ο «Φασισμός ΑΕ» συναρθρώνει μια σειρά από λόγους, εικόνες αρχείου και σύγχρονες λήψεις, καθώς και κάποια μουσικά και θεατρικά στοιχεία, τα οποία υπηρετούν όλα την ανάδειξη ενός κεντρικού μηνύματος: ο φασισμός είναι αποκλειστικά προϊόν του καπιταλισμού. Παντού και πάντοτε σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τη μεγάλη αστική τάξη και τους βιομηχάνους, οι οποίοι ήθελαν να έχουν μια εφεδρεία για περιόδους κρίσης, όταν είχαν να περάσουν αντεργατικά μέτρα, και για να σπάνε τις απεργίες. Και απολύτως τίποτε άλλο.
Αυτό ισχύει τόσο για την Ιταλία και τη Γερμανία του 30, όσο και για την Ελλάδα της ίδιας περιόδου –και μέχρι και σήμερα. Η ταινία αφιερώνει πολύ χρόνο και ενέργεια να δείξει με λεπτομέρειες πώς οι βιομήχανοι της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών, στήριζαν τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι, και πώς οι τελευταίοι πάντοτε δήλωναν πίστη στον καπιταλισμό. Ενώ στο δεύτερο μέρος της, επαναλαμβάνει την ίδια προσπάθεια προκειμένου για τη Χρυσή Αυγή, (και τους «προγόνους» της τους ταγματασφαλίτες και τους μαυραγορίτες), επιμένοντας στο πώς αυτή ψήφισε όλα τα νομοσχέδια που ήταν ευνοϊκά για το μεγάλο κεφάλαιο κ.ο.κ.
Ασφαλώς αυτό, από άποψη πληροφόρησης, είναι πολύ χρήσιμο. Καθόλου δεν βλάπτει κάποτε να μιλάμε με ονόματα, να αναφέρουμε συγκεκριμένους ανθρώπους που έχουν κάποια διαδρομή, που έχουν πρόσωπο και ονοματεπώνυμο αντί να μιλάμε αφηρημένα για «κύκλους». Ωστόσο, ίσως εδώ να εξαντλούνται και τα χρήσιμα στοιχεία της ταινίας. Διότι κατά τα λοιπά, όταν επιλέγουμε αυτή την ερμηνευτική γραμμή, ο κίνδυνος της απλούστευσης και του αναγωγισμού δεν είναι πολύ μακριά. Ωραία, οι μεγαλοβιομήχανοι κινούν τα νήματα. Αυτοί που είναι στην άλλη άκρη του νήματος, γιατί κινούνται; Σε κανένα απολύτως σημείο της η ταινία δεν ασχολείται με το ερώτημα γιατί οι μάζες γοητεύονται από το φασισμό (παρά μόνο για να απαντήσει: «επειδή παρασύρονται από την προπαγάνδα των ΜΜΕ -που ανήκουν όλα στους βιομήχανους»).
Αναφέρεται κατ’ επανάληψη ότι οι Χίτλερ και Μουσολίνι δεν κατέλαβαν πραξικοπηματικά την εξουσία, αλλά υπερψηφίστηκαν και ακολουθήθηκαν από μαζικά κινήματα. Επίσης, αναφέρεται ότι η ΧΑ πήρε υψηλά ποσοστά το Μάιο του 12 και ακόμη ψηλότερα τον Ιούνιο. Κανείς όμως στην ταινία δεν φαίνεται να αναρωτιέται: για ποιο λόγο; Όσοι ψήφισαν αυτά τα κόμματα, πώς σκέφτονταν, τι επιθυμούσαν;
Το ερμηνευτικό σχήμα της ταινίας ώρες ώρες είναι σχεδόν πρωτόγονο: ακόμη και πριν τη δεκαετία του 60, και οι πιο παραδοσιακοί μαρξιστές, όταν κατηγορούνταν για οικονομικό ντετερμινισμό, προέβαλαν πάντοτε ως disclaimer τη γνωστή φράση του Ένγκελς ότι, γι’ αυτόν και για τον Μαρξ, η οικονομία είναι μεν καθοριστική, αλλά «μόνο σε τελευταία ανάλυση». Στον «Φασισμό ΑΕ», η οικονομία είναι καθοριστική όχι μόνο σε τελευταία, αλλά και σε πρώτη, και σε όλες τις ενδιάμεσες αναλύσεις. Είναι σχεδόν αμφίβολο αν μπορούμε να μιλάμε καν για καθορισμό. Διότι, προκειμένου να υπάρχει καθορισμός από την οικονομία, απαιτείται να υπάρχει και τουλάχιστον ένα στοιχείο εκτός της οικονομίας, το οποίο να υποστεί αυτόν τον καθορισμό. Στην ταινία όμως δεν φαίνεται να υπάρχει κανένα τέτοιο στοιχείο.
Ο αναγωγισμός όμως αυτός είναι αναγωγισμός εις την δευτέραν. Διότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι η ταινία ανάγει τα πάντα στην «οικονομία», αλλά και ότι, υπό τον όρο «οικονομία», ουσιαστικά δεν νοεί τίποτε άλλο παρά τη βιομηχανική παραγωγή και τις συγκρούσεις γύρω από τις συνθήκες εργασίας σε αυτήν.
Ό,τι ήταν η «οικονομία» στην Ιταλία και τη Γερμανία του 30, περίπου το ίδιο εμφανίζεται ότι ήταν και στην Ελλάδα της ίδιας περιόδου και, κυρίως, ότι είναι και σήμερα. Απλώς εκεί είχαμε τον Ανιέλι, τον Κρουπ, τον Ζήμενς, τον Βερνίκο, ενώ τώρα έχουμε τον Λάτση και τον Αλαφούζο. Πάντως ο «καπιταλισμός» εμφανίζεται ως μία ουσία που είναι πάντοτε ταυτόσημη με τον εαυτό της και πάντοτε κυοφορεί γραμμικά το φασισμό (ο οποίος επίσης είναι πάντοτε ταυτόσημος με τον εαυτό του).
Έτσι, όμως, παρακάμπτονται τελείως οι τεκτονικοί μετασχηματισμοί του καπιταλισμού που έχουν μεσολαβήσει στο μεταξύ, η χρηματιστικοποίηση, ο δανεισμός, τα παράγωγα κ.ο.κ.
Και, κατά μείζονα λόγο, προς μεγάλη έκπληξη του θεατή, παρακάμπτεται τελείως η διάσταση του ρατσισμού ως τεχνολογίας ιεράρχησης, επιλεκτικής ένταξης/ αποκλεισμού και, οριακά, εξόντωσης ανθρώπινων πληθυσμών. Ο Χατζηστεφάνου κατόρθωσε να κάνει μία ταινία μιάμισης ώρας για το φασισμό, στην οποία να μην αρθρώνεται ίσως ούτε μία φορά η λέξη «εθνικισμός» (παρά μόνο σε πλάνα από συγκεντρώσεις της ΧΑ, όπου την εκφωνούν οπαδοί της). Στο άγχος της να αποδείξει ότι το φασισμό τον επινοεί και τον προβάλει ο καπιταλισμός για να συντρίψει την εργατική τάξη, η ταινία ξεχνάει να αναρωτηθεί: και γιατί επινοεί ειδικά το ρατσισμό –δηλαδή τον φυλετισμό– και όχι κάτι άλλο; Ποια είναι η ιδιαιτερότητα του ρατσιστικού φαινομένου; Πρόκειται εδώ για μια απόρριψη όχι της «σχετικής αυτονομίας του ιδεολογικού/ πολιτικού», όπως λέγαμε παλιά, αλλά της ίδιας του της ύπαρξης ως διακριτού πεδίου από την «οικονομία» (ορισμένη με τον ήδη περιοριστικό τρόπο που ανέφερα).
Η ταινία αφιερώνει αρκετά λεπτά για να μας πληροφορήσει μέχρι και ποιοι εφοπλιστές παρέστησαν στο γάμο του Ρουφογάλη, αλλά δεν κάνει την παραμικρή μνεία στην εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης –μολονότι φτάνει μέχρι το σημείο να αναφερθεί και στην 3Ε. Ούτε καν η διάχυτη καταπάτηση και ιδιοποίηση των εβραϊκών κινητών και ακίνητων περιουσιών από εκατοντάδες, ίσως χιλιάδες ορθόδοξους χριστιανούς Θεσσαλονικείς από την επομένη σχεδόν της αναχώρησης των τραίνων για το Άουσβιτς κρίνεται άξια επισήμανσης. Γιατί άραγε; Αυτή δεν είναι μήπως οικονομικό στοιχείο; Είναι, αλλά η ταινία εννοεί να συνδέσει το φασισμό με τον ίδιο τον ΣΕΒ, όχι με μικρομεσαίους. Οτιδήποτε λιγότερο απ’ αυτό αποσπά την προσοχή από το μήνυμα και θολώνει την καθαρότητά του.
Αλλά ούτε και η εξόντωση των Εβραίων γενικά τυγχάνει της παραμικρής μνείας!!! Πραγματικά δεν ξέρω πώς να ερμηνεύσω το γεγονός ότι, σε μια ταινία για το φασισμό, δεν γίνεται ούτε μία αναφορά στα στρατόπεδα συγκέντρωσης! Ή μάλλον όχι, ψέματα: γίνεται μία αναφορά, από τον Γιώργο Μαργαρίτη. Ναι, αυτόν που πριν κάποια χρόνια είχε γράψει τους «Ανεπιθύμητους συμπατριώτες». Αυτός λοιπόν μιλάει για τα στρατόπεδα, μόνο και μόνο για να αρνηθεί και σε αυτά οποιαδήποτε αυτοτέλεια και να διαβεβαιώσει ότι, και εκεί, όλα γίνονταν «κατά βάθος» για οικονομικούς λόγους: οι Ναζί τα έστησαν μόνο και μόνο για να έχουν τζάμπα εργατικά χέρια.
Κατά τελείως ανάλογο τρόπο, από την αναφορά στην πρόσφατη άνοδο της ακροδεξιάς στην Ελλάδα είναι πλήρως απόντες οι μετανάστες. Κάποιος που βλέπει την ταινία δεν πληροφορείται αν στην Ελλάδα υπάρχει μετανάστευση ή αν διεξάγονται αγώνες γύρω από αυτήν.
Υπό τις συνθήκες αυτές, ο αναγνώστης θα φαντάστηκε ήδη ότι θα ήταν πολυτέλεια να αναμένουμε κάποια νύξη για την έμφυλη διάσταση του ακροδεξιού φαινομένου, για το μισογυνισμό και την ομοφοβία που αποτελεί βασική συγκολλητική ύλη της χρυσαυγίτικης κοινωνικότητας.
Η θεμελιωδώς δυιστική αφήγηση του «Φασισμού ΑΕ», σκιαγραφεί συστηματικά ένα τοπίο όπου ντόπιοι λευκοί άντρες μονομαχούν με ντόπιους λευκούς άντρες και προσπαθούν να τους συντρίψουν. Και θα τα καταφέρουν, εκτός αν οι δεύτεροι αφυπνιστούν και προλάβουν να συντρίψουν εκείνοι τους πρώτους. Για να γίνει αυτό, πρέπει να αποκτήσουν την κατάλληλη συνείδηση, η οποία δεν μπορεί παρά να τους έλθει εκ των έξω. Κατά τον ίδιο τρόπο που, με ένα είδος αντεστραμμένου λενινισμού, η μέχρι τώρα φασιστική συνείδηση έρχεται στις μάζες επίσης απ’ έξω. Σε κάθε περίπτωση, έσχατη αλήθεια της μονομαχίας αυτής είναι η οικονομία.
Η μόνη ρωγμή σε αυτό τον φαύλο κύκλο που αυτοδικαιώνεται, είναι μία κουβέντα του Σπύρου Μαρκέτου. Σε ένα σημείο, ο Μαρκέτος εφιστά την προσοχή στο ότι «ο φασισμός είναι κίνημα, και τα κινήματα δεν ελέγχονται κατά βούληση· άπαξ και ξεκινήσουν, μετά είναι δύσκολο να τα σταματήσεις».
Η επισήμανση αυτή είναι διφορούμενη. Έτσι όπως εισάγεται στο συγκείμενο της ταινίας, χρωματίζεται μάλλον ηθικολογικά, ως ένας κώδωνας κινδύνου («εμπρός λοιπόν να τον σταματήσουμε όσο είναι καιρός»). Εφόσον τίθεται, όμως, και ακούγεται, είναι δυνατό να γεννήσει στον θεατή το ερώτημα: αφού είναι δύσκολο να ελεγχθεί το σταμάτημα του φασισμού, γιατί να δεχθούμε ότι είναι εύκολο να ελεγχθεί το ξεκίνημά του; Τι αλλάζει; Τελικά, μήπως και η ίδια η αρχική εμφάνιση και ανάπτυξη των ακροδεξιών και ρατσιστικών ιδεολογιών οφείλονται σε πιο πολύπλοκα και ενδεχομενικά αίτια, και όχι στη μονοδιάστατη, παντοδύναμη και πάντοτε προβλέψιμη δράση του «καπιταλισμού» ή της «οικονομίας»;
Το ερώτημα αυτό δεν απαντάται στην ταινία. Δεν τίθεται καν, τουλάχιστον ρητά. Γεννιέται όμως. Και οι θεατές μπορούν να το κρατήσουν και, ενδεχομένως, να προσπαθήσουν να συγκροτήσουν τις δικές τους υποθέσεις και αφηγήσεις εκτός πεδίου, στις σιωπές της ταινίας, μετά το τέλος της, ή και πριν την αρχή της.
Nomadic universality 
Πριν μερικά χρόνια είχε βγεί ένα αμερικάνικο ντοκιμαντερ αποκάλυψης το Zeitgeist νομίζω οτι τα ντοκιμάντέρ του Χατζηστεφάνου, είναι φτιαγμένα με πρότυπο αυτό το ντοκιμαντέρ, μεσσιανικά και αποκαλυπτικά κομμένα και ραμμένα στις ανάγκες ενός τηλεοπτικού κοινού, που βομβαρδίζεται απο αστυνομικά σήριαλ και θεωρίες συνωμοσίας.
Υπάρχουν κάποια αισθήματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των τηλεθεατών που νιώθουν εγκλωβισμένοι στον παθητικό τρόπο ζωής, τα ντοκιμαντέρ αποκάλυψης -ακόμα και αν έχουν τις καλύτερες προθέσεις- είναι δημοφιλή γιατί καταπραίνουν κατα κάποιο τρόπο τις νευρωσεις απαλλάσσοντας απ τις ενοχές, και το χειρότερο δείχνουν έναν υπαίτιο ο οποίος εσσαεί είναι ο ένοχος στο παρόν στο παρελθόν και στο μέλλον.
Με το ίδιο αισθητικό και νοηματοδοτικό κόνσεπτ νομίζω φτιάχτηκαν και οι αντι εβραϊκές προπαγάνδες. Δεν θα μπώ στην διαδικασία να υπονοήσω ένα νέο συνομοσιολογικό σενάριο αντισιωνιστικών κινήτρων μαλλον αστείο θα ταν. Αλλά το ολοκαύτωμα «δεν πουλάει» απλά στον μέσο Έλληνα, οπότε και δεν ενδιέφερε η αναφορά του, τόσο απλά, αντίθετα το Κεφάλαιο τωρά στην εποχή της κρίσης είναι ένας popular κακός για τον «καλό» μέσο άνθρωπο της «αριστεράς και της προόδου».
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Reblogged this on σακιδιο and commented:
μία πολύ καλή κριτική πάνω στην νέα ταινία του infowar Φασισμός Α.Ε.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Πιο σημαντικό, ασυγχώρητο φάουλ, θεωρώ την υποβάθμιση του ολοκαυτώματος, παρά την παράλειψη άλλων διαστάσεων του φασιστικού φαινομένου, που (στο κάτω-κάτω της γραφής) δεν έχουν άμεση σχέση με την επικέντρωση που εκφράζει και το «ΑΕ¨στον τίτλο «Φασισμός, ΑΕ».
Το ντοκιμαντέρ δεν αφορά γενικά το φασισμό, αλλά πράγματι- τη σχέση του με τον καπιταλισμό. Εξού και «ΑΕ». Βέβαια αυτό δεν είναι δικαιολογία που εξαλείφει τα λάθη.
Επίσης θεωρώ λανθασμένες ή ύποπτες τις ακραίες κριτικές κατά του Αρη Χατζηστεφάνου που βασίζονται στην εξίσωση (κάθε είδους) αντι-σιωνισμού με τον αντι-σημιτισμό. Ο άνθρωπος είχε πάει και στη Γάζα με το γνωστό καράβι, έζησε τις δολοφονίες που διέπραξαν Ισραηλινοί κομμάντος και «φιλοξενήθηκε» σε ισραηλινές φυλακές κάποια βράδια.
Α, και… «μεσσιανιστής» δεν είναι, αν κι έχει ένα στυλάκι νεοφώτιστου νεαρού διανοουμένου που… απωθεί σημαντικό μέρος του κοινού (ακόμη κι εμένα ώρε-ώρες, διότι βαριέμαι τα μακρόσυρτα αγγελοπουλίζοντα και «συμβολικά» πλάνα…
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Το θέμα ήταν η σχέση με καπιταλισμό όπως τονίζει ο Ο. Ο αναγωγισμος από μόνος του δεν είναι κακός. Συχνά είναι γόνιμος και ακριβης. Εν π.π. αυτο μπορεί να κάνει ο ανταρσυοχωρος, αυτό κάνει καλά (καλά).
Το ερώτημα του Α.Γ – γιατί οι μάζες θέλουν τον Φ. – εύλογο και πολύ καίριο. Αμφιβάλλω όμως αν οι φροϋδομαρξιζουσες απαντήσεις που δίνει έχουν κάποια πολιτική χρησιμότητα. Ίσα ίσα μπορεί να αποπροσανατολίζουν.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Το θέμα ήταν η σχέση με καπιταλισμό. Ασφαλώς. Αλλά τι σημαίνει αυτό; Το θέμα αυτό το επέλεξαν οι ίδιοι οι δημιουργοί της ταινίας, δεν τους το επέβαλε κανένας με το ζόρι.
Επιπλέον όμως, από πού κι ως πού το θέμα αυτό απαγορεύει σε όποιον το πραγματεύεται να πει έστω μια κουβέντα για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και για τον εθνικισμό; Τόσο το ένα, όσο και το άλλο είναι ξεκάθαρα καπιταλιστικά φαινόμενα.
Αλλά ο Χατζηστεφάνου, όταν λέει «καπιταλισμός», με αυτό εννοεί μόνο «βιομήχανοι και εφοπλιστές».
Ο αναγωγισμός ασφαλώς είναι κακός, τόσο από μόνος του όσο και σε συνδυασμό με οτιδήποτε άλλο. Ο ισχυρισμός περί του αντιθέτου είναι πρωτάκουστος, δεν γνωρίζω κανέναν που να τον έχει προβάλει ως τώρα, και αναρωτιέμαι μήπως υπάρχει κάποια διαφορά ορολογίας -μήπως χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη και εννοούμε άλλο πράγμα. Αλλιώς, δεν είναι ζήτημα διαφωνίας αλλά γλωσσικής χρήσης: η προσθήκη της κατάληξης -ισμός έχει αυτήν ακριβώς την έννοια -να υποδηλώσει ότι αποδίδεται υπερβολική έμφαση σε μία διάσταση ενός φαινομένου και αυτό παρεμποδίζει την ορθή του κατανόηση ή/ και αντιμετώπιση (π.χ. εμπειρισμός, τεχνοκρατισμός, βιολογισμός).
Ποιες είναι αυτές οι «φροϋδομαρξιζουσες απαντήσεις»; ποιος τις δίνει και πού;
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Το ότι ο αναγωγισμό ςόπως τον ορίζεις κι εσύ δεν είναι αναγκαστικά κακός δεν είναι πρωτάκουστο ως σκέψη. Την έχει διατυπώσει ο Γερμανός – μη μαρξιστής – ιστορικός R. Koselleck υπερασπίζομενος ακριβώς τον χυδαίο μαρξισμό.
Ο όρος φροϋδομαρξισμός είναι – ίσως – επινόηση του μαρξιστή M. Glouscard βλ. Neo-fascisme et ideologie du desir – το έχουν στο Tropismes. Αναφέρεται – επικριτικά – σε ψυχολογικές ερμηνείες από νεομαρξιστές. (Σε αυτές θα κατέτασσα την επιμονή στον ρατσιμό, εθνικισμό κτλ ως εξήγηση των πάντων). Υποστηρίζει μάλιστα ότι αυτές ακριβώς οι ερμηνείες αποτελούν απολογία του νεοφιλελευθερου φασισμού. Αν μη τι άλλο, ενδιαφέρον.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Παράθεμα: Fascism, Inc: Δείτε το εδώ, μαζί με κριτική (κι ένα γελοίο ‘copyright claim’ του YouTube) | OMADEON
Παράθεμα: Οικονομισμός ΑΕ | risinggalaxy
αυτή η κριτική είναι τραβηγμένη από τα μαλλιά και αυτό που μου βγάζει ο συγγραφέας της είναι ότι ψάχνει εναγωνίως τρόπο να ασκήσει κριτική
όπως την είδα εγώ την ταινία θεωρώ ότι αυτή η ταινία απευθύνεται κυρίως σε ανθρώπους που έχουν ένα μίνιμουμ ιστορικής γνώσης και δεν απευθύνεται σε τελείως ανιστόρητους απολίτικους χαζούς που δεν γνωρίζουν αν υπάρχουν τάχα μετανάστες και ότι γίνονται αντιφασιστικοί αντιρατσιστικοί αγώνες
έτσι κι αλλοιώς μέσα στο ντοκυμαντέρ αναφέρεται και σε στρατόποεδα συγκέντρωσης μεταναστών στην σύγχρονη ελλάδα
οπότε μέσα σε αυτό το πλαίσιο έβαλε ένα συγκεκριμένο στόχο, έτσι όπως το βλέπω
να αναδείξει ακριβώς πως οι μεγάλες εταιρείες, βιομήχανοι εργολάβοι εφοπλιστές χρησιμοποίησαν και σπόνσαραν ακριβώς το φασιστικό φαινόμενο εκεί που πλέον το παραδοσιακό κράτος δεν μπορούσε να κάνει τις καταστολές τόσο αποτελεσματικά όσο θα ήθελαν
μέσα σε αυτό το πλαίσιο το οποίο σκιαγράφησα, δηλαδή ότι απευθύνεται σε ανθρώπους που προφανώς γνωρίζουν για τα κρεματόρια για το πως ο ρατσισμός χρησιμοποιείται για να προκαλέσει το μίσος για τον “άλλο” που μας παίρνει τις δουλειές για τον κακό εβραίο έμπορο κλπ νομίζω πετυχαίνει τον σκοπό του
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Η ταινία αυτή έκανε ταυτόχρονα πρεμιέρα σε περισσότερες από 100 πόλεις στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι αυτονόητο ότι οι θεατές γνωρίζουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα.
Από την άλλη, αν η ταινία «δεν απευθύνεται σε τελείως ανιστόρητους απολίτικους χαζούς», τότε δεν υπάρχει λόγος να τους ενημερώσει ότι το φασισμό τον γεννά ο καπιταλισμός, διότι αυτοί οι ιστορημένοι, πολιτικοποιημένοι και ευφυείς θεατές θα το γνωρίζουν ήδη, οπότε τζάμπα έγινε η ταινία.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
προφανώς το έχεις ως άτομο να είσαι απλά κακοπροαίρετος με την πρόφαση της κριτικής……..
«Από την άλλη, αν η ταινία “δεν απευθύνεται σε τελείως ανιστόρητους απολίτικους χαζούς”, τότε δεν υπάρχει λόγος να τους ενημερώσει ότι το φασισμό τον γεννά ο καπιταλισμός, διότι αυτοί οι ιστορημένοι, πολιτικοποιημένοι και ευφυείς θεατές θα το γνωρίζουν ήδη, οπότε τζάμπα έγινε η ταινία.»
μάλιστα….. είτε είσαι ανιστόρητος απολίτικος χαζός είτε είσαι ο γνώστης των πάντων….
ωραίος!
υπάρχουν διαβαθμίσεις γνώσεων θεωριών γεγονότων και ιστορικών δεδομένων και δεν είναι όλα άσπρα μαύρο όπως τα έχεις στο μυαλό σου
κανείς δεν τα ξέρει όλα
εγώ πχ δεν γνώριζα για τις επιστολές του Τσώρτσιλ που ως γεγονός έχει τεράστια σημασία ανάδειξης του γεγονότος ότι οι πολέμοι του 20 αιώνα είναι απλά πολέμοι καπιτλιστικών ανταγωνισμών στο απώτατο στάδιο του που είναι ο ιμπεριαλισμός
η αποδόμηση του και καλά μεγάλου στειτμαν που εκθειάζεται από διάφορους πολιτικάντηδες και πουλιέται στα πολιτικά παζάρια είναι ένα τεράστιο όπλο
το κάθετι πρέπει να το βλέπεις μέσα στο πλαίσιο και του σκοπού που θα ήθελε να εξυπηρετήσει και αν εν τέλει τον εξυπηρέτησε
η δική μου ερμηνεία για το τι ήθελε να εξυπηρετήσει η ταινία αυτή, ειδικά με το ΑΕ στον τίτλο της, είναι να καταδείξει πως ο φασισμός εξυπηρετεί τα συμφέροντα των καπιταλιστών και ότι δημιουργείται και όχι να εμβαθύνει συνολικά και γενικά στο τι είναι ο φασισμός και να κάνει μια πλήρη ιστορική καταγραφή με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το ολοκαύτωμα κλπ
Reply ↓
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Θα παρακαλούσα στα σχόλια να μην γίνονται προσωπικοί χαρακτηρισμοί για το τι «έχει» ο καθένας, διότι στο εξής δεν θα εγκρίνονται.
Στο ίδιο το άρθρο αναφέρω πρώτος εγώ ότι είναι χρήσιμο που κατονομάζονται συγκεκριμένα πρόσωπα τα οποία στήριξαν το φασισμό.
Από κει και πέρα, όμως, το επιχείρημα ότι «η ταινία δεν μπορεί να τα πει όλα» δεν το δέχομαι.
Η ταινία, όπως ξεκινάει, και μέχρι που να τελειώσει, υπόσχεται στο θεατή την πληρότητα. Τον διαβεβαιώνει ακριβώς ότι θέλει και μπορεί να του πει ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ. Εάν έλεγε «ξέρετε, υπάρχουν δέκα παράγοντες και εγώ θα ασχοληθώ μόνο με τον έναν από αυτούς», η ένσταση θα ίσχυε. Δεν το λέει όμως. Όπως έγραψε και ο Omadeon, τίποτε δεν δικαιολογεί να μιλάμε για το φασισμό και τη Χρυσή Αυγή και να μην αναφερόμαστε καν στον ελληνικό εθνικισμό και στο ολοκαύτωμα.
Εάν δεν συμφωνούμε, δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσουμε.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Πάντως εγώ δεν κρύβω τη συμπάθειά μου και τη συμφωνία μου ΚΑΙ με τις δύο οπτικές γωνίες, τη δική σου, Ακη, και εκείνη του Χατζηστεφάνου, ο οποίος (πάνω από όλα) παραμένει ένας εκλαϊκευτικός, φανερά προπαγανδιστικός πολιτικοποιημένος δημοσιογράφος.
Χμ… όμως δεν είδα πουθενά στην ταινία τον ισχυρισμό ότι επιχειρεί «να τα πεί όλα» για το φασισμό. Αν ήταν έτσι, τότε ο τίτλος δεν θάπρεπε να είναι «Φασισμός ΑΕ» αλλά σκέτο «Φασισμός», ή «Ολα όσα θάπρεπε να ξέρετε για το φασισμό».
Εμμένω στη διαπίστωση ότι το «ΑΕ» στον τίτλο υποδηλώνει, αντίθετα, μια συγκεκριμμένη επικέντρωση σε ΜΙΑ πτυχή του φαινομένου, εκείνη ακριβώς που (παραδέχεσαι κι εσύ ότι) είναι χρήσιμη «διότι κατονομάζονται συγκεκριμμένα πρόσωπα».
Παρόλ’ αυτά, πάλι βλέπω ότι έχεις δίκιο με την εξής συγκεκριμμένη έννοια, ότι δεν είναι (μόνο) «θέμα προσώπων», αλλά πολύ βαθύτερο ζήτημα, η στενή σχέση του φασισμού και του ναζισμού με μεγαλο-καπιταλιστικά συμφέροντα. Δυστυχώς η ταινία δεν καλύπτει επαρκώς αυτή τη στενή σχέση, όταν π.χ. πολύ φευγαλέα αναφέρει ότι τα πογκρόμ κατά των Εβραίων μικρο-μαγαζατόρων άνοιξε το δρόμο για τα τεράστια καπιταλιστικά καταστήματα. Θα έπρεπε κατ’ εμέ να επιμείνει περισσότερο σε αυτό το θέμα, θέμα ΚΛΕΙΔΙ για το ίδιο το θέμα και τον προσανατολισμό του ντοκιμαντέρ. Π.χ. θάπρεπε νομίζω να επιμείνει στο θέμα της οικονομικής ανάλυσης του αντισημιτισμού των ναζί. Δεν βασιζόταν μόνο στον παραδοσιακό γερμανικό αντισημιτισμό αλλά και σε σύγκρουση συμφερόντων, με τους «άριους» μεγαλο-καπιταλιστές να θέλουν να αφανίσουν από τη Γερμανία την Εβραϊκή μεσαία τάξη (κυρίως). Κι αυτό μάλιστα γινόταν σε μια εποχή που… οι περισσότεροι Εβραίοι της Γερμανίας ήταν είτε φτωχοί, είτε μικροί μαγαζάτορες (και φυσικά διανοούμενοι ή επιστήμονες που ενοχλούσαν τον ναζιστικό εθνικισμό).
Ο ναζισμός ξεγέλασε λοιπόν τους Γερμανούς εκείνης της εποχής με έναν υποκριτικό «αντι-καπιταλισμό» (εξού και ο τίτλος του κόμματος, εθνικοΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ) ενώ στην πραγματικότητα είχε ήδη χρηματοδοτηθεί και προωθηθεί από πολύ πιο πλούσιους «άριους’ που έβλεπαν τους Εβραίους σαν εμπόδια. Και φυσικά αρκετοί λούσιοι Εβραίοι γλύτωσαν τους διωγμούς καταβάλλοντας τεράστια ποσά χρημάτων ενώ οι πιο φτωχοί εξοντώθηκαν. Αν το ντοκιμαντέρ είχε, λοιπόν, αναδείξει αυτή την πλευρά της ιστορίας, θα συνεισέφερε πολύ περισσότερα…
Η στενή σχέση μεταξύ ακραίου εθνικισμού, αντισημιτισμού και μεγαλο-καπιταλισμού θάπρεπε να αναπτυχθεί πολύ περισσότερο, διαλύοντας και τον πυρήνα της νεοναζιστικής ιδεολογίας που εξίσωνε τους Εβραίους με τον καπιταλισμό.
Πάντως, σε μια εποχή… έκρηξης πληροφορίας, μπορούμε να αξιοποιήσουμε [μαζί με άλλα] τα συγκεκριμένα στοιχεία που έφερε στο φως το ντοκιμαντέρ, πολλά εκ των οποίων ασφαλώς αγνοούν οι περισσότεροι άξεστοι ελληνάρες ναζί.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Υ.Γ. σόρυ για δύο λαθάκια.
1) «λούσιοι» —> «πλούσιοι»
2) » πυρήνα της νεοναζιστικής ιδεολογίας» –> » πυρήνα της ναζιστικής ιδεολογίας»
(αν και η νεοναζιστική… το ίδιο είναι)
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Μόλις έχασα μιάμιση ώρα από τη ζωή μου!!! Ο φασισμός είναι καπιταλισμός μας λέει το ντοκιμαντέρ!!! Ο Χίτλερ ήταν ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΗΣ. Το κόμμα του ονομάζονταν Εθνικό ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ Κόμμα. Έλεος!!!
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ναι, με την έννοια ότι πας Εβραίος καπιταλιστής ακόμη κι αν είναι φτωχός οπότε… τον στείλανε στο κρεματόριο για να νικήσει ο ναζιστικός… θοθιαλιδμός (my ass).
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Νομίζω επίσης ότι ο φασισμός σαν κίνημα με μικροαστική λαϊκή βάση, πάντα… εκφράζει το φανατισμό μιας υπάκουης αλλά «παραμελημένης» (κατά την αντίληψή της) μεσαίας τάξης, που θέλει να εξισωθεί με την άρχουσα τάξη και ταυτίζεται με τα δικά της συμφέροντα, αλλά βλέπει κάθε μη-υπάκουο, μη-ενταγμένο [σε τούτο το φαντασιακό όραμα] μικρο-αστό, σαν εχθρό. Ακριβώς αυτή την εχθρότητα ένοιωθε για τον εβραϊσμό ο γερμανικός εθνικισμός των μικροαστών που έγιναν ναζί. Δηλαδή, ο εθνικισμός έπαιξε ρόλο _τεχνητής_ «ενοποίησης» των μεγαλο-αστών με τους «υπάκουους» μικροαστούς, και χτίστηκε δαιμονοποιώντας σαν «κοινό εχθρό» τον «μη-υπάκουο», «μη-ενταγμένο» Εβραίο [μικροαστό], ο οποίος δεν έτρεφε τις ίδιες φιλο-μεγαλοαστικές αυταπάτες και τις ίδιες φαντασιακές ταυτίσεις, όπως ο «άριος» Γερμανός.
Πάντα η ενότητα οικοδομείται ή ενισχύεται εντοπιζοντας [ή δημιουργώντας τεχνητά] έναν κοινό εχθρό. Με το μίσος κατά των Εβραίων η Γερμανική αστική τάξη κατάφερε να μετατρέψει τη μεσαία τάξη των «αρίων» σε πειθήνιους συμμάχους.
Κρίμα… που το ντοκιμαντέρ δεν ανάδειξε αυτό το θέμα. Θα διέλυε πολλές παρανοήσεις (ακόμη και στην αριστερά) διότι ο πυρήνας του αντισημιτισμού των ναζί ήταν η φαντασιωσική ταύτιση του «κακού Εβραίου» με τον καπιταλισμό.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ωστόσο, η περίπτωση του ιταλικού φασισμού διαλύει την (νέα) αυταπάτη, ότι δήθεν ΚΑΘΕ είδος φασισμού συνδέεται με τον αντισημιτισμό. Στην Ιταλία ελάχιστα ή καθόλου κυνηγήθηκαν οι Ιταλοί Εβραίοι από τον Μουσολίνι. Μόνο πολύ αργότερα έγινε αυτό, λόγω γερμανικών πιέσεων. Με αυτή την έννοια, ο ιταλικός φασισμός, σαν «κορπορατισμός», δικαιώνει την οπτική γωνία του ντοκιμαντέρ, εκτός αν συνειδητοποιήσουμε τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο εκείνων ειδών φασισμού. Και -πράγματι- εθνικοσοσιαλισμός και μουσολινικός φασισμός διαφέρουν σε πολλά, στη φαντασιακή τους δόμηση, ενώ από ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ άποψη είναι σχεδόν ίδιοι [food for thought? ]
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
ενώ το πιάνει καλά ιστορικά(και όχι φιλοσοφώντας αυτοτρικλοποδιαζόμενος, τον όχλο, όπως θα προτιμούσε ο κατα τα άλλα πολύ ενδιαφέρον και με πολύ σωστές – και ιστορικές – επισημάνσεις, αρθρογράφος) στην σύγχρονη ελλάδα πετάει την μπάλα στην εξέδρα. ένα πλάνο από στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών(το πολυεθνικό – χωρίς ιδιοκτησία – προλεταριάτο), κανένα για τους νικηφόρους αντιφασίστες (ίσως επειδή κατα κύριο λόγο προέρχονται από τον α/@/α χώρο) και το εντελώς κάλπικο συμπέρασμα οτι ο φασισμός κυνηγά την αριστερά(που έχει εργατική παράδοση?) και τον ελληνικό λαό(υτζίκο, αυτόν τον διαταξικό βόθρο «καλών»αφεντικών-μικροαστών-εισοδηματιών-εργατών-αγροτών). οπότε «αντιφασίστες» ψηφίστε αριστερά, είναι ψήφος αντιφασιστική(και δεν θίγουμε σχεδόν κανέναν ναούμε)! φασισμος(χωρίς σβάστικα) = υποτίμηση(οικονομική,πολιτική,ιδεολογική) της εργατικής τάξης μέχρι εξόντωσης. ας έχει ο αντιφασισμός ότι ‘ιδεολογικό’ πρόταγμα(κομμουνιστικό, αριστερό, δημοκρατικό, ομοφυλόφιλο, αναρχικό, αυτόνομο κλπ.) θέλει αρκεί να πολεμάει τον φασισμό ως αυτό που κάνει. ελπίζω να συνέβαλα
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ο όρος φροϋδομαρξισμός δεν μπορεί να είναι επινόηση του Glouscard. Είναι ένας όρος που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί από το μεσοπόλεμο και στον οποίο κατατάσσονταν συνήθως -όχι από τους ίδιους- τα έργα των Βίλχελμ Ράιχ, Φρομμ και Μαρκούζε, και άλλων παρόμοιων, μισοξεχασμένων σήμερα. (Μάλλον δικαίως).
Το «Διαλεκτικός υλισμός και ψυχανάλυση» του Ράιχ εκδόθηκε το 1929, όταν ο Γκλουσκάρ ήταν ενός έτους.
Ούτως ή άλλως όμως δεν νομίζω ότι αυτό έχει κάποια επίδραση σε όσα γράφονται εδώ.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Και μάλλον δικαίως ξεχασμενων πλην του Ράιχ. Πιθανόν να είναι προπολεμικός ως όρος, δεν το γνωρίζω. (Προφανώς έχει σχέση. Είναι μία απάντηση στην κριτική σου στον Α.Χ.)
Η δική μου κριτική σε σένα είναι η έμφαση σε ψυχολογικά φαινόμενα ως αίτια – ο ρατσισμός πχ δεν είναι αίτιο του φασισμού. Είναι μάλλον μέσο.
Τώρα ειδικά στην ελληνική περίπτωση έχουμε μία παρακρατική περιθωριακή ομάδα που γιγαντώνεται από τα μμε και τους εργοδότες της – εδώ είναι καθαρά εργαλείο
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Παράθεμα: Με αφορμή το ΦΑΣΙΣΜΟΣ Α.Ε... | Eagainst.com
Παράθεμα: Με αφορμή το ΦΑΣΙΣΜΟΣ Α.Ε… | Ώρα Κοινής Ανησυχίας
Παράθεμα: Με αφορμή το ΦΑΣΙΣΜΟΣ Α.Ε… | ΜΑΥΡΗ ΛΙΣΤΑ
Και εδώ ένα sequel:
Ο ΠΑΟΚ, το μεγαλύτερο αντιφασιστικό κίνημα
http://koinoniko-ergastirio.blogspot.be/2014/04/blog-post.html
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Παράθεμα: Με αφορμή το ΦΑΣΙΣΜΟΣ Α.Ε. – Νόστιμον Ήμαρ
Παράθεμα: Ο ΠΑΟΚ, το μεγαλύτερο αντιφασιστικό κίνημα | Αθέμιτα://ήπιες μορφές ενάργειας...
Παράθεμα: Ο ΠΑΟΚ, το μεγαλύτερο αντιφασιστικό κίνημα | Ώρα Κοινής Ανησυχίας
Παράθεμα: Με αφορμή το ΦΑΣΙΣΜΟΣ Α.Ε… | Ελεύθερη Λαική Αντιστασιακή Συσπείρωση
Παράθεμα: Τυλίγουν σύρματα στις ερημιές | cognord
Παράθεμα: Με αφορμή το ΦΑΣΙΣΜΟΣ Α.Ε… | ΒΡΕΣ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
Παράθεμα: Η επιστημονική μυθολογία της «ταξικής ψήφου» | Nomadic universality
Παράθεμα: Η επιστημονική μυθολογία της «ταξικής ψήφου» | Nomadic universality
Παράθεμα: Η επιστημονική μυθολογία της «ταξικής ψήφου» | Nomadic universality
Δεν έχω δει το «Φασισμός Α.Ε» και ο λόγος είναι ότι δεν αντέχω τον αντισημιτισμό του Χατζηστεφάνου. Στον τύπο δημοσιογραφίας που ακολουθεί, τα πολιτικά ζητήματα αναλύονται υπό το πρίσμα της υψηλής πολιτικής, για την ακρίβεια γεωπολιτικής, και συνωμοσιολογίας μέσω της ανάδειξης μυστικών συναντήσεων, συμφωνιών των υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων κλπ. Πάντοτε όμως είτε μιλάει για την Λατινική Αμερική είτε μιλάει για το Κογνκό, θα βρει στο τέλος και μια εβραϊκή συνωμοσία. Για αυτό, φαντάζομαι, ότι το Ολοκαύτωμα απουσιάζει από την ταινία. Άλλωστε όπως σωστά παρατηρεί ο Γαβριηλίδης, ο καπιταλισμός βρίσκεται πίσω απο όλα οπότε τι νόημα έχει να αναλύουμε την ιδεολογία (αντισημιτισμό);
Το πρότυπό του είναι ο Adam Curtis ο οποίος όμως έχει άλλη ποιότητα αν και αυτός αναζητά στο επίπεδο της γεωπολιτκής όλες τις απαντήσεις.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Παράθεμα: Φασισμός και ελληνική ακροδεξιά: συγκλίσεις και αποκλίσεις… « απέραντο γαλάζιο
Παράθεμα: Φασισμός και ελληνική ακροδεξιά: συγκλίσεις και αποκλίσεις… | ΜΕΤΩΠΟ ΟΧΙ
Παράθεμα: Με αφορμή το ΦΑΣΙΣΜΟΣ Α.Ε… | Αντιφωνίες
Παράθεμα: Άκης Γαβριηλίδης – «Οικονομισμός ΑΕ» | de te fabula narratur