Γλώσσα,Επιτελεστικότητα,Ελληνική κρίση,Κριτική της πολιτικής οικονομίας,Πλήθος,Τραύμα

Έκανε όντως λάθος η Ραχήλ Μακρή για τον ELA;

του Άκη Γαβριηλίδη

 

Και αν έκανε, ήταν το λάθος αυτό τόσο ολέθριο ώστε να χρειάζεται τόση –και τέτοια- παραγωγή λόγου για να διορθωθεί;

Στην ατέλειωτη σειρά των απορριπτικών και συχνά –ακριβώς- ειρωνικών εις βάρος της σχολίων ιδίως στα κοινωνικά μέσα, είναι πολύ ορατό ένα στοιχείο απόλαυσης, μια ηδονή της εκμηδένισης την οποία δεν είναι από μόνη της ικανή να κινητοποιήσει η απλή διάκριση αλήθειας/ σφάλματος. Οι αντιδράσεις αυτές θα πρέπει να αποτελούν εκδήλωση όχι της μέριμνας για επιστημονική ακρίβεια, αλλά ενός πάθους.

Το πάθος αυτό είναι φυσικά το μίσος για τις πλατείες.

Και όταν μιλάω για τις πλατείες, προφανώς δεν εννοώ τα τσιμέντα και τα παγκάκια: εννοώ το πλήθος που ήταν μαζεμένο εκεί πριν από δυο-τρία χρόνια, και το πλήθος γενικά. Πρόκειται για συνεκδοχή, όπως λένε οι φιλόλογοι (το περιέχον αντί του περιεχομένου).

Μόλις πριν λίγες μέρες γράφαμε ότι η στιγμή των «πλατειών» (με την παραπάνω έννοια) προκαλεί μια δυσανεξία στην οποία συμπίπτουν όλοι οι εκφραστές του αντιδραστικού Συνέχεια

Κλασσικό
Λογοτεχνία,Τραύμα,Φιλοσοφία,Χρέος

Χρέος, χρόνος, κληρονομία: το δώρο στον Τεντέν και στον Ντερριντά

 του Tom McCarthy[i]

Αντιγραφή, απομίμηση, «μετάδοση»: τα θέματα αυτά, που αφορούν τον Ερζέ εξίσου όσο και τον Μπαλζάκ, έρχονται στο επίκεντρο μόλις τεθεί το ερώτημα της προέλευσης του χρήματος. Και η προέλευση αυτή, και για τους δύο, συνδέεται με διακεκομμένες ή συσκοτισμένες οικογενειακές δομές. Για τον Ερζέ αυτό αναπτύσσεται αργά, μέσα από αρκετούς τόμους. Στη Ρωσία έχουμε ψεύτικα εργοστάσια και κρατική ιδιοποίηση του πλούτου (αυτό που φυλάνε τα «φαντάσματα» του γραμμοφώνου είναι ένα μυστικό καταφύγιο γεμάτο με τους θησαυρούς που ο Λένιν, ο Τρότσκι και ο Στάλιν έχουν κλέψει από το λαό), στην Αμερική ψεύτικους αστυνομικούς, απομιμήσεις κάστρων και τράπεζες που ξεπηδάνε σε μια νύχτα καθώς ο πλούτος αναβλύζει από το έδαφος για να τον ιδιοποιηθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις (οι εταιρίες πετρελαίου που πετάνε τους Ινδιάνους έξω από τα εδάφη τους για να τα εκμεταλλευτούν). Αν στο Σπασμένο Αυτί η πράξη της πλαστογράφησης φέρνει χρήμα φαινομενικά στον κλέφτη –και σε αυτούς που λήστεψαν τον κλέφτη- και στην πραγματικότητα στον αδελφό του, στο επόμενο άλμπουμ, την Μαύρη Νήσο (το οποίο ο Ερζέ αρχικά σκόπευε να τιτλοφορήσει Les Faux-Monnayeurs, «Οι παραχαράκτες»], το ίδιο το χρήμα είναι πλαστό, τυπωμένο παράνομα με μια μυστική πρέσα στη Σκοτία. Στο επόμενο, το Σκήπτρο του Οττοκάρ, είναι ψεύτικος ο αδελφός, ο οποίος κλέβει την ταυτότητα του δίδυμου αδελφού του, του Εκτόρ Αλαμπίκ, στο πλαίσιο μιας συνωμοσίας που αποσκοπεί να διακόψει τη γραμμή της διαδοχής στο θρόνο της Συλδαβίας, η οποία, όπως μας Συνέχεια

Κλασσικό
πόλεμος,Ιστορία,Πολιτειότητα,Πολιτική,Τραύμα,ναζισμός

Και οι γενοκτόνοι είχαν τους λόγους τους: δοσιλογισμός και αναθεωρητισμός στο Βέλγιο

συνέντευξη της Sophie de Schaepdrijver στη Soir

 images

Η Ελλάδα και το Βέλγιο έχουν ασφαλώς πολλές διαφορές· σε βαθμό που, συχνά, όταν κανείς υποστηρίζει κάποια εξομάλυνση των σχέσεων με γειτονικές χώρες, οι υποστηρικτές μιας πιο σκληρής γραμμής στα λεγόμενα «εθνικά θέματα» απαντούν «η Ελλάδα [ή και: η Κύπρος] δεν είναι Βέλγιο».

Τι ακριβώς συμβαίνει όμως εκεί που είναι Βέλγιο;

Μεταξύ άλλων, πρόσφατα δημιουργήθηκε αρκετός ντόρος με αφορμή τη δήλωση του Φλαμανδού δεξιού πολιτικού Γιαν Γιάμπον, λίγες μέρες αφού ανέλαβε ως υπουργός εσωτερικών στη νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ότι «οι [Φλαμανδοί] συνεργάτες των Γερμανών στο 2ο Π.Π. είχαν τους λόγους τους». Με αφορμή τη δήλωση αυτή, στις 15-10 η γαλλόφωνη εφημερίδα Le Soir συζήτησε με την Σοφί ντε Σχάαπντρέιβερ (μια «βελγίδα ιστορικό γεννημένη σε μια φλαμανδική οικογένεια που μιλούσε γαλλικά στο σπίτι», όπως σημειώνει η Σουάρ στην εισαγωγή της) για τη σχέση μνήμης (μνησικακίας), δοσιλογισμού, εθνοτισμού και πολιτοφροσύνης, και τη μεταπολεμική διαχείριση αυτής της σχέσης στο βελγικό κράτος. Δημοσιεύουμε παρακάτω μεταφρασμένα εκτενή αποσπάσματα από τη συνέντευξη, τα οποία ίσως δείχνουν ότι δεν λείπουν και κάποιες ομοιότητες μεταξύ των δύο κρατών.

Οι προσθήκες μέσα σε αγκύλες είναι του μεταφραστή.

 

Κατανοείτε ότι οι γαλλόφωνοι συγκινούνται με το «παρελθόν» και με τις δηλώσεις τού Γιάμπον;

Εγώ είμαι Φλαμανδή και οι περισσότεροι φίλοι μου συγκινούνται επίσης. Αυτό που είναι ολέθριο είναι ότι οι Φλαμανδοί που συγκινούνται γίνονται κακοί Φλαμανδοί, «βελγιστές». Όμως Συνέχεια

Κλασσικό
Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος,Τραύμα,Χώρος,ναζισμός

Γιατί πρέπει να κατεδαφιστεί η Μητρόπολη Νικαίας

των Άκη Γαβριηλίδη – Μαρίας Σαρρή

 blokoEpeteios1

Στη φωτογραφία αυτή, βλέπουμε τον εκπρόσωπο του ΚΚΕ ή κάποιας δορυφορικής του οργάνωσης να μιλά προς τους συγκεντρωμένους στην πλατεία 17ης Αυγούστου 1944 (πρώην, και για τους περισσότερους ακόμα και τώρα, «πλατεία Οσίας Ξένης») κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης μνήμης για την 70ή επέτειο από το μπλόκο της Κοκκινιάς.

Φέτος, όπως κάθε άλλη φορά, ο εκπρόσωπος στην ομιλία του αναφέρθηκε πρώτα στο ιστορικό της ημέρας· δηλαδή εξήγησε πώς οι Γερμανοί και οι Έλληνες συνεργάτες τους, με επικεφαλής τον διοικητή των γερμανοτσολιάδων Ιωάννη Πλυτζανόπουλο, συγκέντρωσαν στην πλατεία όλους τους άνδρες κατοίκους από 14 μέχρι 60 χρονών, και πώς μετά οι κουκουλοφόροι υπέδειξαν αρκετές δεκάδες από αυτούς οι οποίοι οδηγήθηκαν στην παρακείμενη μάντρα και εκτελέσθηκαν. Στη συνέχεια στηλίτευσε τις προσπάθειες της ΕΕ, της άρχουσας τάξης και των αναθεωρητών να διαστρεβλώσουν και να σβήσουν τη μνήμη των γεγονότων και των ηρωικών θυσιών του λαού μας και των κομμουνιστών ως πρωτοπόρων του και να εξαγνίσουν τους δωσίλογους, καθώς και τους Χρυσαυγίτες που είναι οι πολιτικοί και συχνά οι βιολογικοί τους απόγονοι. Επίσης, καταδίκασε τις ενέργειες του «κράτους εγκληματία» Ισραήλ εις βάρος των Παλαιστινίων.

Δεν βρήκε όμως λίγο χρόνο να αναφερθεί σε μία πολύ πιο υλική και μόνιμη –και απολύτως επιτυχημένη- προσπάθεια διαστρέβλωσης της ιστορικής μνήμης. Η διαστρέβλωση αυτή βρισκόταν, και βρίσκεται κάθε μέρα, μπροστά στα μάτια μας, στα μάτια Συνέχεια

Κλασσικό
Μνήμη,Τραύμα,μετανάστευση

Συνωστισμένες στο Φαρμακονήσι

 του Άκη Γαβριηλίδη

στα πλοία όποιος πιάνεται

κι οι φίλοι τον χτυπάνε,

λέει το δίστιχο του Πυθαγόρα στο γνωστό τραγούδι «Η Σμύρνη» από το δίσκο Μικρά Ασία, μεταφέροντας τη γνωστή μαρτυρία των προσφύγων τού 1922 που προσπαθούσαν να γλιτώσουν από το φονικό καταφεύγοντας στα αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά πλοία, κατά την οποία οι ναύτες των πλοίων αυτών δεν τους το επέτρεπαν και τους ξαναπετούσαν με τη βία στη θάλασσα. (Πρόκειται για το ίδιο τραγούδι στο οποίο ο Γιώργος Νταλάρας αναφωνεί με παράπονο στο ρεφραίν: Ρωμιοσύνη, ρωμιοσύνη/ δεν θα ησυχάσεις πια). Η τραυματική αυτή μαρτυρία έχει αποτυπωθεί έκτοτε στη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας και συχνά αναφέρεται –δικαίως- ως δείγμα απαράδεκτης αναλγησίας. Και σχεδόν εξίσου συχνά ως ακόμη μία απόδειξη ότι ο ελληνισμός πάντοτε προδίδεται από τους ισχυρούς συμμάχους του της Δυτικής Ευρώπης που θα έπρεπε να τον στηρίζουν απέναντι στους βάρβαρους Ασιάτες.

Την εβδομάδα που πέρασε, η σκηνή αυτή επαναλήφθηκε αυτούσια ακόμα μια φορά στα νερά του Αιγαίου. Όπως κατήγγειλαν και πάλι οι επιζώντες, ναύτες πολεμικού σκάφους εμπόδισαν Συνέχεια

Κλασσικό
Ελληνική κρίση,Μετακίνηση,Τραύμα,Queer

«Ευρώ ή δραχμή;» «Ναι». Για μια πολιτική του διχασμένου υποκειμένου

του Άκη Γαβριηλίδη

Το εκλογικό αποτέλεσμα της 6ης Μαΐου, υπήρξε ένας θρίαμβος της απεδαφικοποίησης και της εξόδου. Σε σχέση με όλες τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, σημειώθηκε ένα πραγματικό μεταναστευτικό ρεύμα ψηφοφόρων από τα δύο τέως μεγάλα κόμματα προς όλες τις κατευθύνσεις.

Αμέσως μετά το πρώτο σοκ, οι δυνάμεις της σταθερότητας και της «ευθύνης» άρχισαν χωρίς καθυστέρηση την προσπάθεια να επανεδαφικοποιήσουν αυτή τη νομαδική τάση, να απλουστεύσουν την πολυπλοκότητά της και να τη μεταφράσουν σε οικεία γι’ αυτές ιδιώματα και διλήμματα.

Κεντρικό τμήμα της προσπάθειας αυτής είναι οι πιέσεις προς τον ΣΥΡΙΖΑ να «ξεκαθαρίσει επιτέλους τι σκοπεύει να κάνει» μεταξύ άλλων και στο δίλημμα «ευρώ ή δραχμή», όπως και οι επικρίσεις προς την «πολυφωνία των συνιστωσών» εκ των οποίων άλλες είναι υπέρ της μιας και άλλες υπέρ της άλλης επιλογής. Μια άλλη πτυχή επίσης αυτής της επίθεσης είναι τα λεγόμενα «εθνικά θέματα».

Οι πιέσεις μέχρι στιγμής αποβαίνουν επιτυχείς. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, εύλογα απροετοίμαστη για μια τέτοια δοκιμασία, φαίνεται νευρική ή, στην καλύτερη περίπτωση, αμήχανη· προσπαθεί με κάθε τρόπο να ανταποκριθεί στις Συνέχεια

Κλασσικό
πόλεμος,Έθνος κράτος,Τραύμα

Το αίμα των γεφυριών

του Νεντίμ Γκιουρσέλ

«Οι Σέρβοι μπήκαν στα Σκόπια όταν ήμουν δευτέρα γυμνασίου. Φύγαμε αμέσως, εγκαταλείποντας το ωραίο μας σπίτι. Ο πατέρας μου πέθανε από εξάντληση στο δρόμο», μου διηγόταν η γιαγιά μου με τη φοβερή ρουμελιώτικη[1] προφορά της. Όπως πολλοί Τούρκοι από τη Μακεδονία, είχε διωχθεί από την εστία της κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων. Οι άνθρωποι που έχουν ξεριζωθεί από τη γη τους λυπούνται συνέχεια για το παρελθόν, μιλάνε συνέχεια για τις υπέροχες μέρες που ζούσανε κάποτε, τα πλούτη τους και το σπίτι τους –ναι, πάντοτε το σπίτι τους- που εγκατέλειψαν. Η γιαγιά μου ήταν από αυτούς τους ανθρώπους, μία «επαναπατρισθείσα από τα Βαλκάνια», όπως έλεγαν τότε. Η ιστορία της, με την οποία με νανούριζε όταν ήμουν παιδί –γιατί αυτή με Συνέχεια

Κλασσικό
Τραύμα

Στην αγορά του οίκτου: χρήσεις και καταχρήσεις της μνήμης

του Εμμανυέλ Tερραί

Θα ήθελα να γνωστοποιήσω μια δυσφορία που σίγουρα δεν είμαι ο μόνος που νιώθω. Μάταια ψάχνω τη ζωή μου προς όλες κατευθύνσεις, εξετάζω τις αναμνήσεις μου, το γεγονός δεν αλλάζει: δεν είμαι θύμα κανενός πράγματος και κανενός προσώπου.Είμαι άντρας· άρα έχω γλιτώσει τη χιλιετή καταπίεση που έχουν υποστεί τα θηλυκά του είδους μου. Είμαι ετεροφυλόφιλος του πιο κλασικού τύπου· άρα δεν έχω υποστεί τις διακρίσεις που πλήττουν τους γκέι και τις λεσβίες. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν ευτυχισμένα: ούτε με ξυλοκόπησαν, ούτε με βίασαν. Δεν είμαι ούτε εβραίος, ούτε άραβας, ούτε μαύρος· άρα δεν έπεσα πάνω στον αντισημιτισμό, ούτε στο ρατσισμό. Όσο πίσω κι αν πάω στο γενεαλογικό μου δέντρο, είμαι από αστική οικογένεια· άρα, ούτε οι πρόγονοί μου ούτε εγώ έχουμε γνωρίσει τις αντιξοότητες της προλεταριακής κατάστασης. Τέλος, οι πρόγονοί μου δεν ήταν ούτε βρετόνοι, ούτε βάσκοι, ούτε οξιτανοί, ούτε κορσικανοί, αλλά ταπεινής καταγωγής από τις

Συνέχεια

Κλασσικό
December 2008 Revolt,Ανάλυση λόγου,Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος,Ιστορία,Τραύμα

Οι καθηγητές τού τίποτα – ΙΙ: Η αντι-αναθεώρηση ως ιστορική επιστήμη

του Άκη Γαβριηλίδη

Στο τέλος του πρώτου μέρους αυτού του άρθρου, είχα αναφερθεί στην (αυτο)προβολή του Στάθη Καλύβα και του Νίκου Μαραντζίδη ως εκπροσώπων του «νέου κύματος στη μελέτη του εμφυλίου πολέμου», και είχα υποστηρίξει ότι η εικόνα αυτή ενισχύθηκε από την πρώτη αντίδραση ορισμένων τουλάχιστον από όσους θέλησαν να τους αντικρούσουν.

Πράγματι, οι ίδιοι οι φερόμενοι ως υποστηρικτές της «καθεστωτικής αντίληψης», εκπρόσωποι της αριστερής ιστοριογραφίας της μεταπολίτευσης, είτε αυτοί προέρχονταν –με τους συμβατικούς όρους- από την «ορθόδοξη» είτε Συνέχεια

Κλασσικό