του Άκη Γαβριηλίδη

Τη δεκαετία του 1950, ο Σεφέρης επισκέφθηκε τρεις φορές την Κύπρο. Οι επισκέψεις αυτές είναι πασίγνωστες, σχεδόν όλες οι πτυχές τους έχουν σχολιαστεί και εξυμνηθεί σε άρθρα, συλλογικούς τόμους, μονογραφίες, αναγνωστικά, ομιλίες και σχολικές γιορτές, ως απόδειξη της συγκίνησης του ποιητή μπροστά στην ελληνικότητα της μεγαλονήσου.

Όμως, ακριβώς, σχεδόν όλες. Μία πτυχή συστηματικά παραλείπεται με αμηχανία, διότι διαψεύδει παταγωδώς αυτή την κωδικοποίηση: η επίσκεψη του Σεφέρη στον Τεκέ των Ντερβίσηδων της Λευκωσίας. Την επίσκεψη αυτή, και την συγκλονιστική εντύπωση που του προκάλεσε, την κατέγραψε Συνέχεια →

επιμέλεια – παρουσίαση: Άκη Γαβριηλίδη – Γιώργου I. Αλλαμανή

Πρόσφατα είχαμε δημοσιεύσει από αυτό εδώ το μπλογκ μία άγνωστη επιστολή της 14χρονης τότε στιχουργού Μαριανίνας Κριεζή προς τον Γιώργο Σεφέρη που βρίσκεται στο αρχείο του ποιητή στην Γεννάδειο βιβλιοθήκη. Χάρη στην πολύτιμη βοήθεια του Γιώργου Αλλαμανή, είμαστε σήμερα σε θέση να δημοσιεύσουμε και την απάντηση του ποιητή. 

28 Ιανουαρίου 1962

Αγαπητή Μαριανίνα,

Ευχαριστώ για το καλό γράμμα σας και τα «Σχήματα». Γνώρισα πολλούς Κριεζήδες – ξέρω τον πατέρα σας;  Ελειψα πολύ από την πατρίδα τα τελευταία χρόνια, προσπαθώ να σας τοποθετήσω.

Χθες, σαββατόβραδο, το βιβλίο σας μου κράτησε συντροφιά. Σήμερα το πρωί θυμάμαι «Τ’ αγόρι από την Κίνα», την «Μπαλάντα» και τον «Βεδουίνο με τις αλαβάστρινες καμήλες». Είδατε ποτέ σας την έρημο; Είναι γεμάτη αντικατοπτρισμούς και οράματα.

Μ’ αρέσει ο τρόπος που έχετε να βλέπετε τον φυσικό κόσμο. Οι άνθρωποι είναι πιο δύσκολοι.  Και σκέπτομαι το χρυσόψαρό σας, τον Εδουάρδο. Πρέπει να σας δίνει καλές συμβουλές. Αμα αυτός πάρει Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Και φέτος, με αφορμή την επέτειο, πολλοί στα ΜΚΔ θυμήθηκαν το γνωστό ποίημα στο οποίο ο Μανόλης Αναγνωστάκης διακηρύσσει υπερήφανα πόσο φοβάται διαφόρους ανθρώπους· εκείνους που κάνουν το ένα, που κάνουν το άλλο, που έκαναν ή δεν έκαναν το τρίτο κ.ο.κ.

Το ποίημα αυτό, με κάθε χρόνο που περνάει, δείχνει όλο και πιο γερασμένο. Ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορεί να το ξαναδημοσιεύει κανείς είναι η κεκτημένη ταχύτητα και η συνήθεια. Κατά τα άλλα, πρόκειται για μια επικαιρική έκφραση συνδεμένη περιοριστικά με μια συγκεκριμένη συγκυρία και με μια συγκεκριμένη νοοτροπία –όπως και το προγενέστερο για τους Σιδωνίους νέους (και νέες) του 1970. Την ίδια προσέγγιση που εκείνο εξέφραζε στην εποχή του, εκφράζει και αυτό μία δεκαετία αργότερα. Η δριμεία κριτική που ασκεί και αυτό το ποίημα κακώς εκλαμβάνεται ως πολιτική. Στην πραγματικότητα είναι ηθική κριτική, αν όχι ηθικολογική. Έχουμε εδώ την καταγγελία όχι κάποιων πολιτικών θέσεων, αλλά κάποιων συμπεριφορών, οι οποίες ξεσκεπάζονται ως ανακόλουθες και υποκριτικές. Δεν επικρίνεται η δικτατορία, αλλά εκείνοι που αντιτάχθηκαν ατελώς, αργοπορημένα και ανειλικρινώς στη δικτατορία.

Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι το 1983 είχε μία χρησιμότητα αυτή η καταγγελία, (και πάλι μένει να δούμε ποια Συνέχεια →

Συλλογικό

Η παρακάτω σταχυολόγηση ξεκίνησε από μία ιδέα του φιλόλογου Γιώργου Θαλάσση, στον οποίο οφείλονται και οι περισσότερες συνεισφορές τις οποίες δημοσίευσε στο λογαριασμό του στο facebook «για να μάθουν οι νέοι μας τον νεοελληνικό ποιητικό λόγο», καλώντας τυχόν ενδιαφερομένους να προσθέσουν τις δικές τους. Όπως και έγινε/ γίνεται (και μπορεί να συνεχίσει να γίνεται, εδώ ή οπουδήποτε). Αναδημοσιεύουμε παρακάτω την ανθολογία που έχει προκύψει μέχρι στιγμής.

Τ’ άλογο, τ’ άλογο, Ομέρ Βρυώνη,

Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στις 22 Ιουλίου του 2018, παραμονές της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι και στη Ραφήνα, ο ποιητής και στιχουργός Μάνος Ελευθερίου περνούσε τη στερνή την πύλη με του καιρού δεμένος τις κλωστές. Μπορεί όμως και λυμένος, απαλλαγμένος οριστικά απ’ αυτές.

Αποτελεί χαρακτηριστική ειρωνεία –όχι τραγική· η τραγικότητα είναι ένα τόσο βαρύγδουπο και απόλυτο μέγεθος που δεν χωράει στο λιτό σύμπαν του Ελευθερίου όπου έχει κυρίως την τιμητική της η αδεξιότητα, η αμηχανία, η ασυνεννοησία-, το ότι η σορός του, τη μέρα που η μισή Αττική καιγόταν, χρειάστηκε να ταξιδέψει στη Βουλγαρία ώστε να αποτεφρωθεί και να ξαναγυρίσει.

Αν ακολουθούσαμε το σύνηθες «προφητικό» αφήγημα που πλαισιώνει στην Ελλάδα τους Συνέχεια →