του Άκη Γαβριηλίδη

Γνωρίζατε εσείς ότι ο θηλασμός είναι «φυσικό δικαίωμα»;

Ούτε εγώ.

Το διάβασα σε κείμενο που υπογράφεται από δέκα ελληνικές φεμινιστικές συλλογικότητες και με το οποίο ζητείται να απαγορευθεί τελείως η παρένθετη μητρότητα.

Θα ήμουν περίεργος να μάθαινα ποια συλλογικότητα ή ποιο άτομο είχε την φαεινή έμπνευση να χρησιμοποιήσει σήμερα αυτή την απαρχαιωμένη έννοια, και τι ακριβώς εννοεί με αυτή.

Η έννοια των «φυσικών δικαιωμάτων» έχει εγκαταλειφθεί από τη νομικοπολιτική σκέψη –και πρακτική- εδώ και κάτι αιώνες. Έπαιξε ίσως κάποιο προοδευτικό ρόλο την εποχή των μεγάλων αστικών επαναστάσεων. Έκτοτε όμως, όποτε χρησιμοποιήθηκε, ήταν πάντα σε συντηρητική κατεύθυνση: ως «νόμο της φύσης» αναγορεύει συνήθως κάποιος μια ισχύουσα κατάσταση πραγμάτων προκειμένου να αντιταχθεί στην αλλαγή της[1]. Οι συντάκτριες του κειμένου δεν μπορεί να αγνοούν ότι αυτό ακριβώς κάνουν το διάστημα αυτό, μιλώντας για το ίδιο ακριβώς θέμα, οι Συνέχεια →

του Κοχέι Σάιτο

Ο Γιόζεφ Σουμπέτερ είπε κάποτε: «Ο καπιταλισμός είναι μια διαδικασία, ένας στάσιμος καπιταλισμός θα ήταν μια contradictio in adjecto» [αντίφαση όρων]. Η απο-μεγέθυνση είναι ασυμβίβαστη με τον καπιταλισμό και αποτελεί ουσιαστικά ένα αντικαπιταλιστικό πρόταγμα. Ωστόσο, στο παρελθόν υπήρξε ελάχιστος διανοητικός διάλογος μεταξύ της απο-μεγέθυνσης και του μαρξισμού, κυρίως λόγω της υποτιθέμενης «προμηθεϊκής» τάσης του τελευταίου. Αυτό πρέπει να αλλάξει και, ευτυχώς, έχει ήδη αρχίσει να αλλάζει με την υπεράσπιση μιας «οικοσοσιαλιστικής απο-μεγέθυνσης» (Löwy κ.ά. 2022). Η κατάσταση αυτή αντανακλά τη θεωρητική και πρακτική πρόοδο της πολιτικής οικολογίας τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Σήμερα, η ύπαρξη της οικολογίας του Μαρξ έχει γίνει αναμφισβήτητη χάρη στις πρόσφατες σθεναρές προσπάθειες μελετητών του μαρξικού έργου να κατανοήσουν κριτικά την ιστορική δυναμική της συσσώρευσης κεφαλαίου και τις αντιφάσεις της από οικολογική σκοπιά, ιδίως όσων οικοσοσιαλιστών χρησιμοποιούν την έννοια του «μεταβολικού ρήγματος». Η έννοια αυτή άνοιξε ένα χώρο κριτικής εμπλοκής με άλλες παραδόσεις του Συνέχεια →

Σχόλια στο Χρηματοπιστωτικό σύστημα στον σύγχρονο καπιταλισμό, Σωτηρόπουλος Δ.Π., Γ. Μηλιός και Σ. Λαπατσιώρας (2019)[1]

του Μάριου Εμμανουηλίδη

«Να αρχίζει κανείς με το χρήμα, και να τελειώνει με το χρήμα, δηλαδή να μην τελειώνει ποτέ» (Ντελέζ-Γκουαταρί)

Φασματική στιγμή, στιγμή που δεν ανήκει πλέον στον χρόνο, αν εννοούμε με αυτή τη λέξη την αλληλουχία των κεχωρισμένων στιγμών (παρελθόν παρόν, τωρινό παρόν: τώρα, μελλοντικό παρόν) (Ντεριντά)

1. Ένα ερευνητικό πρόγραμμα ενάντια στους συνήθεις θεωρητικούς λόγους για το χρηματιστικό κεφάλαιο.

Το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο πάνω σε άλλα βιβλία, μάλλον λίγα άλλα βιβλία, αλλά είναι γραμμένο ενάντια σε πολλά άλλα βιβλία∙ βιβλία για το χρηματιστικό κεφάλαιο, για «το χρήμα που παράγει χρήμα», τα οποία αν και μιλούν για την κυρίαρχη μορφή που εμφανίζεται το κέρδος σήμερα, μια μορφή που γεννά τόσες σκέψεις και ενάντια πάθη, δεν εξασφαλίζουν και την ορατότητα του βλέμματος, παρά μάλλον ξορκίζουν το κακό.

του Άκη Γαβριηλίδη

Η τελευταία εικοσαετία του προηγούμενου αιώνα, όπως μας έδειξε ο Πάολο Βίρνο, υπήρξε η περίοδος κατά την οποία αναδύθηκε το μεταφορντικό πλήθος και κατέλαβε κεντρική θέση στην αξιοποίηση του κεφαλαίου. Μια αξιοποίηση η οποία δεν βασιζόταν πλέον στην παροχή μιας σιωπηλής χειρωνακτικής εργασίας μέσα στον περιορισμένο χώρο και χρόνο του εργοστασιακού οκταώρου, αλλά περισσότερο στην διάχυτη εκτύλιξη μιας δεξιοτεχνίας –ενός συνόλου γλωσσικών, διανοητικών, συναισθηματικών δεξιοτήτων- σε κοινή θέα, στο πλαίσιο μιας δημόσιας επιτέλεσης.

Ο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα, το τελευταίο μέχρι σήμερα ποδοσφαιρικό Συνέχεια →

του Ζακ Ρανσιέρ

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί χαιρετισμό που απηύθυνε ο Γάλλος στοχαστής σε συγκέντρωση των απεργών σιδηροδρομικών στο σταθμό Βωζιράρ στις 16 Ιανουαρίου, όπως δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα τής Monde. Μετάφραση: Α.Γ.

Εάν βρίσκομαι εδώ σήμερα, είναι φυσικά πρώτα απ’ όλα για να επιβεβαιώσω την πλήρη υποστήριξή μου σε έναν παραδειγματικό αγώνα, αλλά και για να πω με δυο λόγια γιατί μου φαίνεται παραδειγματικός.

Έχω περάσει αρκετά χρόνια από τη ζωή μου μελετώντας την ιστορία του εργατικού κινήματος, και αυτό μου έδειξε ένα ουσιαστικό πράγμα: όσα ονομάζουμε «κοινωνικές κατακτήσεις» είναι κάτι πολύ περισσότερο από κάποια οφέλη που αποκόμισαν ιδιαίτερες Συνέχεια →

των Ερίκ Αλλιέζ – Μαουρίτσιο Λατζαράτο[i]

Η οξυδέρκεια του Κλάουζεβιτς θα τεθεί σε δοκιμασία χάρη σε ένα από τα μείζονα πολιτικά και στρατιωτικά συμβάντα της γαλλικής επανάστασης: την επανάσταση των νέγρων, που αποσπά το κόσμημα της γαλλικής αποικιακής αυτοκρατορίας, τη νήσο του Αγίου Δομίνικου. Η οποία ήταν επίσης, ούτε λίγο ούτε πολύ, η πιο πλούσια αποικία στον κόσμο[1]. Έτσι, είναι πιθανό να πρόκειται εδώ για το πλέον θεμελιώδες συμβάν της επανάστασης εξαιτίας της δύναμης κατεδάφισης (για να μιλήσουμε ντελεζιανά) που κομίζει: με αυτό, το αδιανόητο εισβάλλει αιφνιδιαστικά στην Ιστορία και την κάνει παγκόσμια σε μια επαναστατική προοπτική.

Η πρώτη νικηφόρα προλεταριακή επανάσταση είναι μία επανάσταση σκλάβων. Αφού η γαλλική δημοκρατία αναγκάστηκε να αναγνωρίσει αυτό το τετελεσμένο γεγονός, η επανάσταση όχι μόνο αντιστάθηκε στα στρατεύματα που απέστειλε στο νησί το 1801 ο Ναπολέων για να αποκαταστήσουν την τάξη και τη δουλεία του Μαύρου Κώδικα[2], αλλά και τα κατανίκησε (προκαλώντας 50.000 νεκρούς –δηλαδή πολύ περισσότερους από τις γαλλικές απώλειες στη μάχη του Βατερλώ), όπως είχε Συνέχεια →

του Πάνου Κομπατσιάρη

Τα λεγόμενα pufferfish, ή «διαβολόψαρα» σύμφωνα με μια από τις άτυπες ορολογίες των Ελλήνων ψαράδων, συνιστούν μια διακριτή κατηγορία ψαριών που συναντώνται κυρίως σε τροπικές περιοχές. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας ψαριών είναι πως είναι ικανά να «φουσκώνουν» ολόκληρο το σώμα τους και να γίνονται μια σχεδόν τέλεια, στρόγγυλη μπάλα όταν αισθάνονται ότι κινδυνεύουν. Εξαιτίας αυτής τους της ιδιαιτερότητας, τα pufferfish έχουν απεικονιστεί στην παγκόσμια δημοφιλή κουλτούρα με διάφορους τρόπους. Έχουν πρωταγωνιστήσει στο YouTube, έχουν αποτελέσει έμπνευση για ήρωες κόμικς, όπως ο χαρακτήρας Mrs Puff στον Μπομπ τον Σφουγγαράκη, έχουν ακόμα δώσει το όνομά τους σε μια Σκωτσέζικη επιχείρηση κατασκευής διαδραστικών, σφαιρικών συστημάτων οθόνης. Ενώ ως φουσκωμένα μπαλόνια μπορούν να προσφέρουν διασκέδαση με τη χαριτωμένη τους όψη, τα ψάρια αυτά κρύβουν, όπως συνήθως λέγεται, ένα «θανάσιμο μυστικό». Τα pufferfish είναι άκρως τοξικά, και αποτελούν μάλιστα, μετά από το χρυσό δηλητηριώδη βάτραχο, τα δεύτερο πιο τοξικό είδος σπονδυλωτού στον πλανήτη (θρυλείται πως η τοξική ουσία που περιέχει ένα pufferfish είναι ικανή να σκοτώσει μέχρι και 30 ανθρώπους). Ως συνέπεια της υψηλής τοξικότητάς τους καθώς και της ικανότητας τους να φουσκώνουν και να γίνονται άβολα ως θηράματα, οι φυσικοί τους εχθροί είναι σχετικά λίγοι, και κατά βάση μεγάλοι θηρευτές.

Συνέχεια →

του Ντέιβιντ Γκρέιμπερ[1]

Παλιά, στη δεκαετία του 1930, ο Χένρι Φορντ φέρεται να είπε ότι είναι καλό πράγμα που οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν γνωρίζουν πώς λειτουργεί πραγματικά ο τραπεζικός τομέας, διότι αν ήξεραν, «θα γινόταν επανάσταση πριν φτάσει το πρωί». Την περασμένη εβδομάδα, κάτι εντυπωσιακό συνέβη. Η Τράπεζα της Αγγλίας άφησε το τζίνι να βγει απ’ το μπουκάλι. Σε ένα έγγραφο με τίτλο «Money Creation in the Modern Economy» [Η δημιουργία χρήματος στη σύγχρονη οικονομία], που συνέγραψαν από κοινού τρεις οικονομολόγοι από τη Διεύθυνση Νομισματικής Ανάλυσης της Τράπεζας, παραδέχτηκε απερίφραστα πως πιο κοινές παραδοχές για το πώς λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα είναι απλούστατα λάθος, και ότι «λαϊκιστικές», ετερόδοξες θέσεις σαν αυτές που συνδέουμε συνήθως με ομάδες όπως η Occupy Wall Street είναι σωστές. Με τον τρόπο αυτό, πραγματικά πέταξαν όλες τις θεωρητικές βάσεις της λιτότητας έξω από το παράθυρο.

Για να σχηματίσετε μια ιδέα για το πόσο ριζοσπαστική είναι η νέα θέση της Τράπεζας, σκεφτείτε τη συμβατική άποψη, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί τη βάση κάθε σοβαρής συζήτησης περί δημόσιων Συνέχεια →