του Άκη Γαβριηλίδη

Η πρώτη, αν δεν μου διαφεύγει κάτι, παράθεση από έργο του Μισέλ Φουκώ που έχουμε στα ελληνικά γράμματα δεν οφείλεται σε κάποιον νομικό, φιλόσοφο ή κοινωνιολόγο, αλλά στον ποιητή –ακριβέστερα, εδώ, τον δοκιμιογράφο- Γιώργο Σεφέρη.

Αυτό δεν φαίνεται να έχει προσεχθεί ιδιαίτερα, ή πάντως να έχει σχολιασθεί από κανέναν. Στο παρόν σημείωμα θα με ενδιέφερε να διερευνήσω γιατί.

Η εν λόγω παράθεση βρίσκεται στο δοκίμιο «Οι ώρες της ‘κυρίας Έρσης’», μια βιβλιοκρισία για το ομότιτλο έργο του Νίκου-Γαβριήλ Πεντζίκη η οποία δημοσιεύτηκε, με το ψευδώνυμο Ιγνάτης Τρελός, στον Ταχυδρόμο, λίγες μέρες πριν την κήρυξη της δικτατορίας –σήμερα μπορεί κανείς να το βρει στον τρίτο τόμο των Δοκιμών, με τη χρονολόγηση «Ιανουάριος 1967»-, και αφορά το Οι λέξεις και τα πράγματα, χωρίς να κατονομάζει ούτε το βιβλίο ούτε τον συγγραφέα. Με δεδομένο ότι το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1966, είναι εντυπωσιακή η ταχύτητα της αντίδρασης· η παράθεση θα πρέπει να είναι από τις πρώτες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά οπουδήποτε στον κόσμο εκτός Γαλλίας.

Αλλά ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το περιεχόμενό της. Mεταξύ άλλων διότι πρόκειται για μία παράθεση μέσα στην παράθεση

Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Όταν ο Σεφέρης έκανε τη δήλωσή του κατά της χούντας, το 69, σχεδόν όλοι αντέδρασαν ανεπιφύλακτα θετικά. Φυσικά όχι η ίδια η χούντα, ούτε το ημιεπίσημο όργανό της, που άρχισαν να ψάχνουν για να βρουν ψεγάδια στον προηγούμενο βίο και πολιτεία του Σεφέρη. Επίσης όμως, επιφυλακτικά, έως αρνητικά, αντέδρασαν από άλλη σκοπιά –κυρίως αργότερα, μερικοί μέχρι και σήμερα- κάποιοι ανόητοι, διατυπώνοντας γκρίνιες του τύπου «ναι, αλλά γιατί τώρα», «πού ήταν αυτός τόσον καιρό», «σιγά, και τι λέει αυτή η δήλωση, κοινοτοπίες», «υπερεκτιμήθηκε, υπάρχουν άλλοι που έκαναν το ίδιο με πιο ριζοσπαστικό και συνεπή τρόπο αλλά αγνοήθηκαν» κ.λπ.[1].

Σήμερα, «άλλοι ανόητοι, ή οι ίδιοι μετενσαρκωμένοι», όπως έλεγε ο Ντελέζ, προσπαθούν με ανάλογα ψελλίσματα και σοφίσματα να αποδυναμώσουν και να χωνέψουν το δηλητήριο που τους σέρβιρε αφειδώς και μονοκοπανιά (σε αντίθεση με τη συνήθεια που αποδίδεται στον διάσημο συνονόματό του βασιλέα του Πόντου κατά την Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Γιάννη Παπαδάκη, Η ηχώ της Νεκρής Ζώνης, Scripta, Αθήνα 2009, μτφρ. Έφη Γαβριήλ

Το 1990, σε μια περίοδο πολύ μακρινή, τόσο από χρονολογική όσο και από πολιτική άποψη, από τον ξεσηκωμό των τουρκοκυπρίων και το σπάσιμο του πλήρους μέχρι τότε απαρτχάιντ μεταξύ βόρειας και νότιας Κύπρου, ο νεαρός τότε ανθρωπολόγος Γιάννης Παπαδάκης, πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας, μικτής ελληνοκυπριακής και ελληνικής καταγωγής, άρχιζε την έρευνά του και στα δύο τμήματα Συνέχεια →