του Άκη Γαβριηλίδη

Πώς ξέρουμε αν ένας καλλιτέχνης είναι σπουδαίος και τα έργα του άξια επαίνου; Το έδαφος του ερωτήματος αυτού είναι ολισθηρό, η απάντηση εξαρτάται από πολλούς άυλους και ενδεχομενικούς παράγοντες και δεν υπάρχουν πολλοί ασφαλείς μπούσουλες για να προσανατολιστούμε.

Στην ελληνική κοινωνία, ένα πολύ βολικό τέτοιο κριτήριο είναι η ικανότητά του να προλέγει το μέλλον. Η οποία είναι επίσης άυλη, αλλά κατά έναν τρόπο θεωρείται συχνά ως ένα χειροπιαστό και ελέγξιμο επίτευγμα.

Μία συνήθης έκφραση επαίνου για έναν σημαντικό καλλιτέχνη είναι ότι βρίσκεται μπροστά απ’ την εποχή του. Αν πάρουμε αυτόν τον έπαινο λίγο πιο κυριολεκτικά απ’ ό,τι χρειάζεται, οδηγούμαστε στην εικόνα του καλλιτέχνη-προφήτη.

Συχνά οι άνθρωποι οδηγούνται σε μικρές ή μεγαλύτερες διαστρεβλώσεις ή «δημιουργικές λογιστικές» με το Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τα όσα είπε προ ημερών ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε ομάδα φοιτητών και νέων εργαζόμενων, κατά τα οποία «η Ελλάδα μπορεί να τους προσφέρει οικογένεια» και έτσι να αντισταθμίσει την ύπαρξη πληθωρισμού, είναι γεγονός ότι σχολιάστηκαν ευρύτατα, και ως επί το πλείστον ειρωνικά. Αλλά ο σχολιασμός αυτός αφορούσε κυρίως την οικογενειοκρατία βάσει της οποίας αναδείχθηκε ο ίδιος και μέλη του στενού και του ευρύτερου οικογενειακού του περιβάλλοντος σε προβεβλημένες δημόσιες και ιδιωτικές θέσεις.

Δικαίως, βέβαια. Ωστόσο, κάτι που εξ όσων έχω υπόψη μου κανείς –και καμία- δεν σχολίασε είναι η άρρητη, αλλά σαφής έμφυλη διάσταση αυτής της διαπίστωσης/ υπόσχεσης, ιδίως εάν λάβουμε υπόψη Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Οι ελληνοορθόδοξοι Ταλιμπάν έχουν κάνει από χθες θέμα στον κυβερνοχώρο την πληροφορία ότι, στην Κέρκυρα, κάποιοι … έτρωγαν σουβλάκια (!!!) στο μπαλκόνι ενός κτιρίου που ανήκει στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, τη στιγμή που κάποιοι άλλοι παρανοϊκοί περιέφεραν στο δρόμο ένα κουτί που υποτίθεται ότι περιέχει διατηρημένα τα κόκκαλα ενός ανθρώπου που πέθανε το 340 μ.Χ.

Όπως συμβαίνει συνήθως, βασικό περιεχόμενο των περισσότερων αρνητικών σχολίων στο διαδίκτυο Συνέχεια →

Μια συνέντευξη του Zιλ Ντελέζ στον Tόνι Νέγκρι

Η συνέντευξη αυτή δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος (άνοιξη 1990) του περιοδικού Futur Anterieur [τετελεσμένος μέλλων], το οποίο εξέδιδε ο Νέγκρι μετά τη φυγή του στο Παρίσι μαζί με μία ομάδα συνεργατών. Μία πρώτη μορφή της συνέντευξης, με αρκετές περικοπές και μετατροπές λόγω χώρου, είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εποχή το 1995, αμέσως μετά το θάνατο του Ντελέζ. Την αναδημοσιεύουμε εδώ συμπληρωμένη ώστε να υπάρχει και διαδικτυακά στα ελληνικά.

Στην πνευματική σας ζωή το πρόβλημα της πολιτικής φαίνεται να ήταν πάντα παρόν. Από τη μια, η συμμετοχή σε κινήματα (φυλακές, ομοφυλόφιλοι, ιταλική αυτονομία, Παλαιστίνιοι), από την άλλη, η συνεχής προβληματοποίηση των θεσμών αλληλοδιαδέχονται και αλληλοδιαπλέκονται μέσα στο έργο σας, από το βιβλίο για τον Χιουμ μέχρι αυτό για τον Φουκώ. Από πού γεννιέται αυτή η συνεχής προσέγγιση στο ζήτημα της πολιτικής και πώς καταφέρνει να παραμείνει εκεί σε όλη την πορεία της δουλειάς σας; Γιατί η σχέση κίνημα/ θεσμοί είναι πάντα προβληματική; Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μετά την τελευταία τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, κατά την οποία ένας Τσετσένος –σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, φανατικός ισλαμιστής- δολοφόνησε άγρια έναν καθηγητή ιστορίας της μέσης εκπαίδευσης, και σε αντίδραση προς αυτή, οι τοπικοί άρχοντες δύο πόλεων της Γαλλίας, του Μονπελλιέ και της Τουλούζ, αποφάσισαν να προβάλουν επί κάποιες ώρες στους τοίχους των αντίστοιχων δημαρχείων μεγεθυνμένες αναπαραγωγές εξωφύλλων του Charlie Hebdo που γελοιοποιούσαν όχι μόνο το Κοράνι, αλλά και τη Βίβλο και την Τορά, με πρόθεση να διατρανώσουν την ελευθερία του λόγου και την προσήλωση της République στην αρχή αυτή και στην άσκησή της.

Με βάση τον ίδιο αυτόν δεδηλωμένο στόχο, θεωρώ ότι πρόκειται για παροιμιώδη αστοχία και σπασμωδική ενέργεια, η οποία βασίζεται σε αποικιοκρατική υπεροψία και πεισματική αγνόηση του (των) πληθυσμού (-ών) στον οποίο απευθύνεται αυτή η κίνηση.

του Άκη Γαβριηλίδη

Στις 20 Aυγούστου 1672, στη Χάγη, εξοργισμένος όχλος που ήταν συγκεντρωμένος έξω από τη φυλακή Μπόιτενχοφ, ενθαρρυμένος από την αδράνεια –αν όχι τη συνέργεια- της φρουράς που υποτίθεται ότι την φυλούσε, εισέβαλε στη φυλακή και κατέσφαξε τον μέχρι προ ημερών πρωθυπουργό των Κάτω Χωρών Γιόχαν ντε Βιττ, καθώς και τον αδελφό του Κορνέλις τον οποίο ο πρώτος είχε πάει να επισκεφθεί. Σύμφωνα με αρκετά αξιόπιστες μαρτυρίες, στη συνέχεια οι δράστες καταβρόχθισαν (!) τμήματα από τις σάρκες των δύο μισητών εχθρών τους, και στη συνέχεια εξέθεσαν τα λείψανα σε δημόσια θέα σε πλατεία της Χάγης.

Κανείς από τους δολοφόνους ή/ και κανιβάλους δεν συνελήφθη και δεν τιμωρήθηκε, πράγμα που δημιουργεί τη βεβαιότητα ότι το λυντσάρισμα δεν ήταν μία «αυθόρμητη έκρηξη του πλήθους», αλλά μια καλά προετοιμασμένη ενέργεια. Ο ίδιος ο μετέπειτα Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μέρες που είναι, ας προσπαθήσουμε να έχουμε λίγο ξεκάθαρα –όσο γίνεται, σε μία τρομερά περιπεπλεγμένη υπόθεση- τα πράγματα στο μυαλό μας.

Η διαφορά της κριτικής στο Ισραήλ από τον αντισημιτισμό δεν είναι ποσοτική. Είναι ποιοτική.

Δεν υπάρχει κάποιο ποσοτικό όριο το οποίο «δεν πρέπει να ξεπεράσει» η κριτική στο Ισραήλ για να μην «μεταβληθεί» σε αντισημιτισμό.

Το Ισραήλ είναι ένα κράτος.

Τα κράτη είναι βρώμικες ιστορίες. Όλα. Άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο, άλλα τώρα και άλλα παλιότερα ή αργότερα. Η κριτική στα κράτη και τις αποφάσεις τους είναι θεμιτή Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Αναπόσπαστο τμήμα του εκσυγχρονιστικού-προοδευτικού κεκτημένου στο εσωτερικό της ελληνικής διανόησης, αλλά εν πολλοίς και της ελληνικής κοινωνίας συνολικά, αποτελεί η πεποίθηση ότι κάθε φαινόμενο –ιδίως κάθε αρνητικό/ παθολογικό/ δυσάρεστο φαινόμενο- έχει «κοινωνικά αίτια».

Η πεποίθηση αυτή είναι καταρχήν και κατά βάση υγιής και χρήσιμη. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες το αντανακλαστικό να αναζητάμε τις «ευρύτερες κοινωνικές αιτίες» βραχυκυκλώνει και απολήγει σε έναν αφελή κοινωνιολογισμό, αν όχι σε μία απολογητική ταυτολογία. Αυτό ιδίως συμβαίνει όταν, στη βιασύνη μας να απορρίψουμε την ερμηνεία μέσω «ατομικών αιτίων», καταλήγουμε απλώς να αντικαθιστούμε μία ουσιοκρατία με μία άλλη: αντί να προσφεύγουμε στο κυρίαρχο υποκείμενο ως έσχατη εξήγηση, προσφεύγουμε στην εξήγηση μέσω μιας φανταστικής οντότητας που αποκαλούμε «κοινωνία», «περίγυρο» ή «γενικότερες συνθήκες», και έτσι απλώς αναγορεύουμε αυτήν σε κυρίαρχο υποκείμενο, σε «τελευταία λέξη» ικανή να κλείσει το θέμα χωρίς υπόλοιπα.

Η πρόσφατη παιδοκτονία στη Νέα Σμύρνη είναι μία απ’ αυτές τις περιπτώσεις.

Όπως συμβαίνει με κάθε έγκλημα, (ενίοτε και χωρίς έγκλημα), και σε αυτή την περίπτωση Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Είναι κατανοητό ότι οι στιγμές αμέσως μετά το θάνατο ενός ανθρώπου, ιδίως ενός ανθρώπου 34 ετών, για κάποιους μπορεί να είναι στιγμές βερμπαλισμού και υπερβολών. Και οι επιτελέσεις αυτές μπορεί να είναι ένα εργαλείο, μεταξύ πολλών δυνατών, για να δώσει κανείς ένα νόημα στο κενό και στην απώλεια.

Από κει και πέρα όμως, μπορούμε και πρέπει να δούμε ποιο νόημα. Δεν είναι φυσικό, ούτε αυτονόητο, η νοηματοδότηση αυτής της απώλειας να συνιστά εργαλειοποίηση του θανάτου σε ιδεολογική κατεύθυνση που να παράγει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Διότι τότε, ισχυρισμοί οι οποίοι υπό κανονικές συνθήκες είναι αμφισβητήσιμοι από πραγματολογική και πολιτική άποψη, επιχειρείται να εμπεδωθούν εκμεταλλευόμενοι τη φόρτιση από την απώλεια για να παρακάμψουν αθέμιτα αυτή την αμφισβήτηση και τον έλεγχο.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τους βερμπαλισμούς στους οποίους κατέφυγε ο υπουργός άμυνας της Ελλάδας για να ενημερώσει και ταυτόχρονα να συλλυπηθεί για το χθεσινό Συνέχεια →