του Μέτε Χατάυ

Τη νύχτα της 19ης Οκτωβρίου, η Λευκωσία ήταν σιωπηλή. Δεν ακούγονταν κόρνες αυτοκινήτων, ούτε κραυγές νίκης. Οι άνθρωποι αγκαλιάζονταν, αλλά κανείς δεν φώναζε. Πολλοί είχαν δάκρυα στα μάτια, αλλά δεν υπήρχε κάποια φρενίτιδα. Γιατί αυτή δεν ήταν μια νύχτα θριάμβου, ήταν μια στιγμή απελευθέρωσης.

Ένας λαός που για χρόνια μιλούσαν άλλοι στο όνομά του, τελικά μίλησε ο ίδιος.

Ο Τουφάν Ερχιουρμάν, με 62,8% των ψήφων, νίκησε τον Ερσίν Τατάρ, τον υποψήφιο που στήριζαν με όλο τους το βάρος ο μηχανισμοί της Άγκυρας. Το 35,8% του Τατάρ δεν ήταν απλώς ένα εκλογικό αποτέλεσμα, ήταν το πορτρέτο ενός καθεστώτος. Η προστατευτική τάξη πραγμάτων που είχε οικοδομηθεί απ’ τα πάνω επί χρόνια Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ένα από τα κύρια επιχειρήματα που (νομίζουν ότι) έχουν τα ακροδεξιά τρολλ του διαδικτύου όταν θέλουν να υπονομεύσουν και να στιγματίσουν τις κινητοποιήσεις ενάντια στη γενοκτονία των Παλαιστινίων είναι ο παλιός καλός whataboutism: «γιατί δεν λέτε τίποτε και για την Κύπρο».

Η επίκριση για υπερβολικό ενδιαφέρον προς τα διεθνή τεκταινόμενα και για ανάλογη αδιαφορία προς τα «εθνικά μας θέματα» αποτελεί παραδοσιακό θέμα του αντιδραστικού εθνικισμού. Επίσης συχνό φαινόμενο υπήρξε η προκαταβολική εσωτερίκευση αυτών των επικρίσεων στο λόγο των υφιστάμενων την κριτική, όπως π.χ. στο λόγο του Μανόλη Αναγνωστάκη –και ειδικότερα στις ειρωνείες του εις βάρος των «μαύρων, πράσινων, κιτρινωπών επαναστατών»– ή στους στίχους του τραγουδιού του Γιάννη Μαρκόπουλου που μας προτρέπουν πρώτα να καταφέρουμε κάθε παιδί [κάθε ελληνόπουλο, φυσικά] να παίζει, και ύστερα να ασχοληθούμε με το τι θέλουν οι Κινέζοι[1].

Και σε αυτή την περίπτωση, κάποιοι, όπως η τραγουδίστρια Νατάσα Μποφίλιου, «ψαρώνουν» και σπεύδουν να συμμορφωθούν με την έμμεση αυτή υπόδειξη· άλλοι πάλι υπενθυμίζουν ότι «οι αριστεροί πάντοτε αγωνίζονταν για Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στη μεγάλη συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου στο Ηρώδειο για τα 50 χρόνια από τη μεταπολίτευση, όπως διαβάζουμε στα ρεπορτάζ, το κύριο μέρος της βραδιάς ξεκίνησε με το τραγούδι «Για την Κύπρο», από τον δίσκο Η ρεζέρβα του 1979, το οποίο τραγούδησε συμμετέχων κατά την προσφιλή του συνήθεια ο Γιώργος Νταλάρας. Υπό την ιδιότητα του κονφερανσιέ-οικοδεσπότη της εκδήλωσης, και για να βάλει τους θεατές/ ακροατές στο κλίμα της εποχής γενικώς και του τραγουδιού ειδικότερα, ο δημιουργός του γνωστοποίησε στο κοινό μεταξύ άλλων τα εξής:

Ο κόσμος [τον Ιούλιο του 74] έπαιρνε στους ώμους του τους πολιτικούς του ηγέτες. Ο καθένας πίστευε πως τα πιο τρελά του όνειρα θα γινόντουσαν πραγματικότητα. Τότε, προσπαθώντας να βάλω τα πράγματα σε μία σειρά, έγραψα ένα τραγούδι «Για την Κύπρο».

Κατά τα λοιπά, όπως προκύπτει από το ίδιο ρεπορτάζ, η παρουσίαση της μεταπολίτευσης στη συναυλία ήταν γενικά Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το παρακάτω δημοσίευμα είναι από την ελληνοκυπριακή εφημερίδα Φιλελεύθερος και, όπως γίνεται αντιληπτό, αναφέρεται σε όσα έγιναν πριν και μετά το πρόσφατο ρατσιστικό πογκρόμ στη νότια Κύπρο.

Όπως επίσης μπορεί να αντιληφθεί η αναγνώστρια με μια πιο αποστασιοποιημένη ματιά, το δημοσίευμα συνιστά μία μεγαλοπρεπή –και εξαιρετικά διασκεδαστική- επιτελεστική αντίφαση.

Το πραγματικά αριστουργηματικό λοιπόν σε αυτό είναι το εξής. Τα ξενοφοβικά ΜΜΕ στην Κύπρο, τα οποία, όπως Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στρατιώτη μου, τη μάχη θα κερδίσει,

όποιος πολύ το λαχταρά να ζήσει.

Όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει,

στρατιώτη μου, για πόλεμο δεν κάνει.

Ιάκωβος Καμπανέλλης

Στην πρόσφατη ανάρτηση σχετικά με την αφήγηση της ζωής και του θανάτου τού Ευαγόρα Παλληκαρίδη, ανέφερα εν συντομία ένα σημείωμα που άφησε στους «παλιούς συμμαθητάς» του μία μέρα πριν από την πρώτη του δίκη. Η επιγραμματικότητα της αναφοράς οφειλόταν στο ότι το σημείωμα αυτό αξίζει ιδιαίτερη εξέταση, διότι είναι εξαιρετικά αξιοπερίεργο και αταίριαστο με την όλη αφήγηση. (Όχι τόσο αταίριαστο βέβαια αν το δούμε από την οπτική της δικής μου ερμηνείας). Δεν ξέρω αν κανείς από όσους το μνημονεύουν ευλαβικά επί τόσες δεκαετίες κάθισε ποτέ να αναρωτηθεί για τη σημασία του ή/ και να γνωστοποιήσει δημόσια τι συμπέρασμα έβγαλε. Υποθέτω πως όχι, διότι ακριβώς η ευλάβεια αποκλείει μια τέτοια διερώτηση: οι βίοι αγίων δεν επιδέχονται κριτική, μόνο θαυμασμό και βουβή αναπαραγωγή. Ωστόσο, τα λόγια είναι εκεί, αρκετά σαφή μέσα στην αμφισημία τους, και απευθύνονται σε μας. Δεν έχουμε παρά να ανοίξουμε τα μάτια μας και να τα διαβάσουμε.

Καταρχάς, αυτό που κάνει εντύπωση στο σημείωμα είναι ότι, σε αυτό, με σπινοζικούς όρους, δεν Συνέχεια →

του Στέλιου Στυλιανού

Τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνικού πολιτισμού, αλλά…

Τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνικού πολιτισμού αλλά η Κύπρια Κυρά που έγινε αργότερα μητέρα της Ρώμης και του κόσμου, έλκει την καταγωγή της από την Αιγυπτιακή Αθώρ και την Φοινικική Αστορίτ (Αστάρτη).

Τρεις χιλιάδες λέμε! Αλλά ο μεγαλύτερος Κύπριος φιλόσοφος και ίσως ο πλέον παγκόσμια αναγνωρισμένος Κύπριος όλων των εποχών ήταν ο φοινικικής καταγωγής Ζήνωνας από το φοινικικό Κίτιο.

Τρεις ολόκληρες χιλιάδες, αλλά ο ιδρυτής της χριστιανικής εκκλησίας της Κύπρου ήταν ο ιουδαϊκής καταγωγής και με εβραϊκό όνομα, Κύπριος εκ Σαλαμίνας, Βαρνάβας!

Τρεις, μην σας πω και τρεισήμισι χιλιάδες… αλλά καμιά σπουδαία κυπριακή πόλη, Πάφος, Αμαθούς, Κίτιο, Σαλαμίνα, ούτε καν κι αυτό το όνομα του νησιού, δεν ετυμολογούνται στα Ελληνικά.

Εικοσιπέντε φορές αναφέρεται το Κίτιο στην παλαιά λεγόμενη διαθήκη, το εβραϊκό Ταλμούδ, ως η Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τη δεκαετία του 1950, ο Σεφέρης επισκέφθηκε τρεις φορές την Κύπρο. Οι επισκέψεις αυτές είναι πασίγνωστες, σχεδόν όλες οι πτυχές τους έχουν σχολιαστεί και εξυμνηθεί σε άρθρα, συλλογικούς τόμους, μονογραφίες, αναγνωστικά, ομιλίες και σχολικές γιορτές, ως απόδειξη της συγκίνησης του ποιητή μπροστά στην ελληνικότητα της μεγαλονήσου.

Όμως, ακριβώς, σχεδόν όλες. Μία πτυχή συστηματικά παραλείπεται με αμηχανία, διότι διαψεύδει παταγωδώς αυτή την κωδικοποίηση: η επίσκεψη του Σεφέρη στον Τεκέ των Ντερβίσηδων της Λευκωσίας. Την επίσκεψη αυτή, και την συγκλονιστική εντύπωση που του προκάλεσε, την κατέγραψε Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Η επιτροπή «Ελλάδα 2021» έχει φτιάξει κάποια ολιγόλεπτα σποτ που παίζονται στην ελληνική τηλεόραση και ενημερώνουν το φιλοθεάμον κοινό για διάφορες πτυχές σχετικές με την επανάσταση του 21. Ένα απ’ αυτά έχει σχέση με τον εθνικό ύμνο. Μία φωνή οφφ λοιπόν διαβάζει ένα κείμενο, του οποίου η τελευταία φράση έχει ως εξής:

«η σύνθεση αυτή ορίστηκε ως εθνικός ύμνος της Ελλάδας το 1865 και της Κύπρου το 1966».

Για τον δεύτερο αυτόν ορισμό δεν αναφέρεται κανένα άλλο στοιχείο, σε αντίθεση με τον πρώτο για τον οποίο ο θεατής ενημερώνεται ότι τότε έγραψε ο Σολωμός το ποίημα, τότε το μελοποίησε ο Μάντζαρος, τότε το άκουσε ο βασιλιάς Γεώργιος και το ανακήρυξε «εθνικόν άσμα» κ.λπ.

Η λακωνικότητα αυτή δεν είναι περίεργη. Διότι ο ορισμός αυτός ήταν ελαφρώς ετσιθελικός και πολύ συζητήσιμης νομιμότητας. Έγινε με μονομερή απόφαση του Μακαρίου (τυπικώς του υπουργικού συμβουλίου, από το οποίο Συνέχεια →

της Αντριάνας Κόσσυβα

Χθες, η κόρη μου, Δανάη Μιχαήλ και η φίλη και συμμαθήτριά της Αίμηλη Γεωργίου, δέχτηκαν φασιστική επίθεση από συμμαθητές τους μέσα στο σχολείο τους, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο σχολείο και η οποία διοργανώθηκε από την ΠΣΕΜ [Παγκύπρια Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών], για «καταδίκη του ψευδοκράτους.» Η επίθεση είχε εμφανώς ρατσιστικό, εθνικιστικό και σεξιστικό χαρακτήρα και περιλάμβανε άσκηση σωματικής και φραστικής βίας, απειλές ως προς τη σωματική τους ακεραιότητα, εξευτελισμό της προσωπικότητάς τους, απειλή της υγείας τους, εξύβριση και εκφοβισμό.

Πιο κάτω παραθέτω κείμενο που η κόρη μου έγραψε σχετικά: Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πρόσφατα παρακολούθησα την ταινία του Ηλία Δημητρίου «Γράμματα χωρίς παραλήπτη», μια παραγωγή τού ΕΛΙΑ με βάση το βιβλίο της Αγάπης Μολυβιάτη-Βενέζη «Το Χρονικό των Δέκα Ημερών» γυρισμένη με πρωτοβουλία και επιμέλεια της Ειρήνης Σαρίογλου-Scott. Η ταινία (και το βιβλίο) διηγείται τη συγκινητική ιστορία του Κεμαλεττίν, ενός νεαρού Τούρκου στρατιώτη αγνώστων λοιπών στοιχείων, ο οποίος, τις άγριες μέρες του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου τού 22, πήρε τη νεαρή τότε Αγάπη υπό την προστασία του, αφού την μεταβάφτισε σε «Ζεχρά» από το όνομα της μικρότερης αδελφής του η οποία είχε σκοτωθεί από Έλληνες στρατιώτες, και προσπάθησε –χωρίς επιτυχία τελικά- να την βοηθήσει να απεγκλωβίσει τον αδελφό της Ηλία από τα «Τάγματα Εργασίας».

Στην ταινία εμφανίζονται διάφοροι που έχουν άλλοι πιο άμεση-βιωματική και άλλοι πιο έμμεση εμπλοκή με την ιστορία, οι οποίοι φυσικά μιλούν όλοι με τα καλύτερα λόγια για αυτή την οιονεί αδελφική «αγάπη δι’ αντιπροσώπου» που αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο αυτών νέων και εξαίρουν πόσο οι «απλοί άνθρωποι» καμιά φορά «υπερβαίνουν» τις αντιπαλότητες και τις περιχαρακώσεις των επίσημων κρατικών πολιτικών.

Ακούγοντας όμως αυτούς τους επαίνους, κάτι δεν μου στεκόταν καλά. Ακολούθησα λίγο Συνέχεια →