του Απόστολου Λαμπρόπουλου

Στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού είδαμε μερικά από τα πράγματα για τα οποία αξίζει να ζει κανείς: έξαλλο χορό και πολύχρωμο ντεφιλέ στο άκουσμα υπέροχων ετερόκλητων μουσικών· τέχνη και ρευστά φύλα· διαδρομές στον Σηκουάνα με το βλέμμα στραμμένο σε μια παλλόμενη πόλη· μια κάποτε κυρίαρχη γλώσσα ξαναδουλεμένη στα προάστια και τραγουδισμένη με προφορές του παγκόσμιου νότου· βιβλιοθήκες και λογοτεχνία δεμένα με σεξ. Μαζί με αυτά, είδαμε παρκούρ στις πολυμελετημένες στέγες του 19ου αιώνα· μια υπενθύμιση για τους κάπως διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι χώρες εκατέρωθεν της Μάγχης εντάσσουν τις βασίλισσές τους στις τελετές έναρξης των αγώνων που διοργανώνουν· προτάσεις για αγάλματα που θα Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πώς ξέρουμε αν ένας καλλιτέχνης είναι σπουδαίος και τα έργα του άξια επαίνου; Το έδαφος του ερωτήματος αυτού είναι ολισθηρό, η απάντηση εξαρτάται από πολλούς άυλους και ενδεχομενικούς παράγοντες και δεν υπάρχουν πολλοί ασφαλείς μπούσουλες για να προσανατολιστούμε.

Στην ελληνική κοινωνία, ένα πολύ βολικό τέτοιο κριτήριο είναι η ικανότητά του να προλέγει το μέλλον. Η οποία είναι επίσης άυλη, αλλά κατά έναν τρόπο θεωρείται συχνά ως ένα χειροπιαστό και ελέγξιμο επίτευγμα.

Μία συνήθης έκφραση επαίνου για έναν σημαντικό καλλιτέχνη είναι ότι βρίσκεται μπροστά απ’ την εποχή του. Αν πάρουμε αυτόν τον έπαινο λίγο πιο κυριολεκτικά απ’ ό,τι χρειάζεται, οδηγούμαστε στην εικόνα του καλλιτέχνη-προφήτη.

Συχνά οι άνθρωποι οδηγούνται σε μικρές ή μεγαλύτερες διαστρεβλώσεις ή «δημιουργικές λογιστικές» με το Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε ως απάντηση σε άρθρο του Γεωργίου Μπαμπινιώτη στο περιοδικό «Το Δέντρο». Το απέστειλα στο περιοδικό, αλλά δεν είχα καμία απάντηση στα επανειλημμένα μου τηλεφωνικά και ηλεκτρονικά μηνύματα, οπότε τεκμαίρω ότι σιωπηρώς απερρίφθη. Το δημοσιεύω λοιπόν εδώ.

Για την ιστορία: ο τίτλος με τον οποίο το είχα υποβάλει ήταν «Γιατί είναι καλό να είσαι οικουμενικός;».

Ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης αρχίζει το άρθρο του με τίτλο «Ο οικουμενικός χαρακτήρας της ελληνικής γλώσσας» (τ. 240-241) ως εξής:

Στην Ελλάδα δεν έχουμε εκτιμήσει, νομίζω, στην πραγματική του διάσταση το γεγονός της οικουμενικής παρουσίας, του κύρους και της αίγλης που χαίρει η ελληνική γλώσσα ευρύτερα στον κόσμο.

Όταν κάποιος ισχυρίζεται ότι κάτι δεν έχει εκτιμηθεί «στην πραγματική του διάσταση» κάνει μία σύγκριση Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο θεός είναι ποιητής των πάντων.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι το τέλος της ανθρωπότητας. Η Νοημοσύνη θα γίνει ένα χρηστικό εργαλείο, θα μπορούμε με νοήματα να συνεννοούμαστε, δεν ξέρω πώς.
Ο άνθρωπος φθίνει. Σε λίγο θα μιλάμε για τον μετα-άνθρωπο, τον άνθρωπο χωρίς αισθήσεις, χωρίς όραση, χωρίς αισθήματα, χωρίς γεύση, χωρίς διαίσθηση. Όλα τα χάνει σιγά σιγά. Το βλέπουμε και στις νέες γενιές.
Η κάθαρση έχει εξαφανιστεί ως λέξη και ως συμβολισμός. Αν υπήρχε η έννοια της κάθαρσης θα ήταν αλλιώτικη και η κοινωνία μας και η πολιτική ζωή. Γιατί η κάθαρση έχει σχέση με την ηθική και η ηθική δεν “πάει” με την πολιτική.
Η κοινωνία έχει εξαγριωθεί, έχει οδηγηθεί σε ένα τέλμα. Δε γίνεται τίποτα. Οι άνθρωποι είναι σαν νεκροζώντανοι πλέον. Άταφοι νεκροί και η ζωή μας μια νεκροφάνεια. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ένας άταφος νεκρός που κουβαλάει το φέρετρό του στην πλάτη, αλλά δε ζει με τους νεκρούς, όπως ζούσαν οι αρχαίοι. Αν παρατηρήσει κανείς τις επιτύμβιες στήλες θα δει ένα “χαμόγελο” των νεκρών. Εκεί, αποτυπώνεται η χαρμολύπη. Σήμερα δεν τιμούμε τους νεκρούς μας όπως πρέπει. Τους στέλνουμε στο γραφείο κηδειών. Εγώ θυμάμαι τους θρήνους στα σπίτια, όλο το τελετουργικό που μας δένει με τον κάτω κόσμο. Σήμερα όλα τα κρατάμε σε καταστολή.

Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στη μεγάλη συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου στο Ηρώδειο για τα 50 χρόνια από τη μεταπολίτευση, όπως διαβάζουμε στα ρεπορτάζ, το κύριο μέρος της βραδιάς ξεκίνησε με το τραγούδι «Για την Κύπρο», από τον δίσκο Η ρεζέρβα του 1979, το οποίο τραγούδησε συμμετέχων κατά την προσφιλή του συνήθεια ο Γιώργος Νταλάρας. Υπό την ιδιότητα του κονφερανσιέ-οικοδεσπότη της εκδήλωσης, και για να βάλει τους θεατές/ ακροατές στο κλίμα της εποχής γενικώς και του τραγουδιού ειδικότερα, ο δημιουργός του γνωστοποίησε στο κοινό μεταξύ άλλων τα εξής:

Ο κόσμος [τον Ιούλιο του 74] έπαιρνε στους ώμους του τους πολιτικούς του ηγέτες. Ο καθένας πίστευε πως τα πιο τρελά του όνειρα θα γινόντουσαν πραγματικότητα. Τότε, προσπαθώντας να βάλω τα πράγματα σε μία σειρά, έγραψα ένα τραγούδι «Για την Κύπρο».

Κατά τα λοιπά, όπως προκύπτει από το ίδιο ρεπορτάζ, η παρουσίαση της μεταπολίτευσης στη συναυλία ήταν γενικά Συνέχεια →

του  Άκη Γαβριηλίδη

Κατά την τρέχουσα φιλολογική διαμάχη με αφορμή το σημείωμα περί του αν «η πατριαρχία φύτρωσε μόνη της», οι περισσότεροι, ασχέτως της υπέρ, κατά ή ενδιάμεσης τοποθέτησής τους, φαίνεται να συμφωνούν σε ένα πράγμα: αυτό που επιχείρησε η Λούνα είναι «να αποδομήσει τον Καραγάτση».

Η χρήση του όρου αυτού ξενίζει, και είναι τόσο περισσότερο αδικαιολόγητη στο βαθμό που απαντά σε κείμενα γραμμένα με θεωρητικές αξιώσεις –για να μην πω γραμμένα με σαφή διδακτική αφ’ υψηλού πρόθεση. Αυτό ας πούμε συμβαίνει σε ένα οργίλο άρθρο του Κώστα Βούλγαρη το οποίο χαρακτηρίζει τις επικρίτριες «άμουσους ανθρώπους» και τους αποδίδει «φασίζοντα λαϊκισμό», «νευρώσεις» και «υπέρογκα εγώ». Πρόκειται για ένα bullying με κλασική ακροκεντρώα επιχειρηματολογία –ή μάλλον έλλειψη επιχειρηματολογίας, αφού ο συντάκτης ρητά διακηρύσσει ότι «Δεν χρειάζονται επιχειρήματα για την υπεράσπιση του Καραγάτση ή εν γένει της τέχνης [sic]». Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

«Δεν μπορούμε, λοιπόν, να ερμηνεύουμε ούτε πρακτικές, ούτε πρόσωπα που έδρασαν [xxx] χρόνια πριν, με τα δικά μας μέτρα, τις δικές μας νόρμες, τις δικές μας προσλαμβάνουσες».

Τη φράση αυτή, ή παραλλαγές της, ακούμε όλο και συχνότερα εδώ και κάποιο καιρό. Ίσως λοιπόν είναι καιρός να εφαρμόσουμε πάνω σε αυτήν ό,τι μας υποδεικνύει να πράξουμε για άλλες αποφάνσεις: να εξετάσουμε την ίδια την επιταγή περί «συνυπολογισμού των συμφραζομένων» μέσα στα συμφραζόμενά της.

Εν προκειμένω, η συγκεκριμένη διατύπωση της επιταγής ανήκει στην υπουργό πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη (στο πρωτότυπο, πριν από τα «χρόνια», αναφερόταν ο αριθμός «2000» τον οποίο απλώς αντικατέστησα Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Γνωστός ποινικολόγος, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή για άλλο ποινικολόγο, μέχρι τώρα λιγότερο γνωστό αλλά ήδη γνωστότερο λόγω διαφόρων ανδροπρεπών κατορθωμάτων του, ισχυρίστηκε μεταξύ άλλων ότι ο εν λόγω συνάδελφός του «ήταν υποχρεωτικό» να αφεθεί ελεύθερος μετά την απολογία του για τον ξυλοδαρμό της συζύγου του, αιτιολόγησε δε τον ισχυρισμό του αυτόν ως εξής:

Μου ετέθη υπόψιν μου και η δικογραφία και η ιατροδικαστική έκθεση και είδα ότι (…) νομικά ήταν υπερβολική η ποινική δίωξη που ασκήθηκε. Ήταν προκατειλημμένο αυτό που έγινε εις βάρος του· σε κάθε περίπτωση έπρεπε να ασκηθεί ποινική δίωξη για το αδίκημα της επικίνδυνης σωματικής βλάβης, το οποίο τιμωρείται μέχρι πέντε χρόνια φυλάκιση, όμως συγχρόνως συμπαρασύρει και το αδίκημα της ενδοοικογενειακής βίας, το οποίο αυτομάτως υποβαθμίζεται από κακούργημα σε πλημμέλημα, γιατί και αυτό, όπως έχει χαρακτηριστεί με την ποινική δίωξη, είναι κακούργημα. Και έτσι, ο κύριος Λύτρας, παρεπέμφθη στην κυρία ανακρίτρια –σε κορυφαία ανακρίτρια, να το τονίσω, και σε κορυφαίο εισαγγελέα, που γνωμοδοτούν κάθε μέρα σε δεκάδες υποθέσεις-, με δύο κακουργήματα. Εδώ λοιπόν στην προκειμένη περίπτωση αν ήταν το αδίκημα επικίνδυνη σωματική βλάβη, θα είχαμε το ίδιο για το αδίκημα της ενδοοικογενειακής βίας, τα οποία, και τα δύο αδικήματα, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν προσωρινή κράτηση.

Οι τοποθετήσεις αυτές παρουσιάζουν εμφανή λογικά άλματα. Πριν πάμε σε αυτά, όμως, υπάρχει και ένα ερώτημα Συνέχεια →