του Άκη Γαβριηλίδη

Δήμητρας Τζανάκη, Ίντερσεξ: Η κατασκευή και το καθεστώς αλήθειας του φύλου στη Δύση, Επιμέλεια: Θανάσης Λάγιος – Χρίστος Μάης (;), Ψηφίδες, Αθήνα 2023

– της ίδιας (επιμ.), Υγεία, καύλα και επανάσταση, Ασίνη, Αθήνα 2021

Το δεύτερο από τα υπό κρίση βιβλία (εφεξής: ΥΚΕ) πετυχαίνει κάτι, καθόσον γνωρίζω, μοναδικό, που θα άξιζε να γραφεί στο βιβλίο Γκίνες: είναι ο μόνος συλλογικός τόμος στον οποίο η – κατά δήλωσή της – επιστημονική επιμελήτρια, και συγγραφέας του μεγαλύτερου μέρους του, καταφέρνει να γράψει λάθος τον ίδιο τον τίτλο του, και μάλιστα ακριβώς στο σημείο όπου υπόσχεται να εξηγήσει γιατί τον επέλεξε!

Προς το τέλος της Εισαγωγής του τόμου (σελίδα 110) διαβάζουμε:

Το σύνθημα «Καύλα, υγεία και επανάσταση» που επέλεξα και ως τίτλο του συγκεκριμένου τόμου …

Ο τίτλος όμως που αναγράφεται στο εξώφυλλο του βιβλίου είναι «Υγεία, καύλα και επανάσταση».

Φαίνεται κανείς δεν ξαναδιάβασε έστω και μία φορά το κείμενο.

1. Ο Αντώνης και ο Φεξής

Το πρώτο υπό κρίση βιβλίο, από την άλλη, στις πρώτες του σελίδες αναφέρει ότι είχε επιμελητή. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, κατά τεκμήριο επίσης αξιόπιστη,[1] οι επιμελητές είναι δύο.

Η ευκολία αυτή με την οποία προσθαφαιρούνται επιμελητές, αλλά κυρίως η εικόνα που αντικρίζει κανείς όταν επιχειρήσει να διαβάσει το βιβλίο, με οδηγούν να υποθέσω ότι οι υπογραφές αυτές μπήκαν μάλλον για συμβολικούς λόγους – δεν μπορώ να γνωρίζω ποιους ακριβώς – και ότι δεν υπήρξε καμία επιμέλεια. Εάν πάλι υπήρξε, τότε: α) Συνέχεια →

της Μίριαμ Κύππερ

Η Ζαλομέ Μπάλτους, 40 ετών, είναι μια συνοδός πολυτελείας και συγγραφέας από το Βερολίνο η οποία ταξίδεψε στο Νταβός της Ελβετίας για να βρει πελάτες κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνάντησης της παγκόσμιας ελίτ.

Η Ζαλομέ αποκάλυψε στην MailOnline τι έμαθε για την παγκόσμια ελίτ –και, για πολλά απ’ τα μέλη της, αυτό είναι ότι καταστροφολογούν για την τύχη του κόσμου … οπότε αποφάσισαν να το γλεντήσουν όσο κρατά ακόμα.

Πεπεισμένοι ότι η αποκάλυψη είναι προ των πυλών λόγω της κλιματικής αλλαγής, ξοδεύουν ξεδιάντροπα τον τεράστιο πλούτο τους σε ακριβές συνοδούς στην Ελβετία … στην οποία πετούν με τα όχι ιδιαιτέρως φιλικά προς το περιβάλλον ιδιωτικά τους τζετ.

«Ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι η κλιματική αλλαγή. Όλοι γνωρίζουν ότι δεν μπορεί πλέον να αποτραπεί», είπε, προσθέτοντας ότι οι «πάμπλουτοι» μπορούν γενικά να χωριστούν σε δύο ομάδες ως προς αυτό.

«Η μία ομάδα πιστεύει ότι η καταστροφή θίγει μόνο τους φτωχούς, τις ‘μη λευκές φυλές’, ενώ οι άλλοι φοβούνται Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πριν κάμποσο καιρό είχα γράψει ένα σημείωμα για περιπτώσεις τραγουδιών στα οποία ο συνθέτης, ο τραγουδιστής ή άγνωστο ποιος ακριβώς αλλοίωσε την αρχική μορφή του στίχου ώστε να μην δίνεται η εντύπωση ότι μιλά για μια ερωτική σχέση μεταξύ ομοφύλων.

Υπάρχει ένα ακόμα παράδειγμα στο οποίο θύμα ήταν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο μεγάλος μας (τους) ποιητής Οδυσσέας Ελύτης. Στο δίσκο Τραγούδια για τους μήνες του Δημήτρη Παπαδημητρίου με την Ελευθερία Αρβανιτάκη υπάρχει μεταξύ άλλων ένα τραγούδι που αποτελεί μελοποίηση του ποιήματος Σου το ’πα για τα σύννεφα. Το ποίημα περιέχει μεταξύ άλλων το τετράστιχο

Σου το ’πα τα μεσάνυχτα,
σου το ’πα τη στιγμή που δε μιλούσες Συνέχεια →

της Ντάρσυ Γκριμάλντο Γκρίγκσμπυ

Στις 7 Μαΐου 1824, ο εικοσιεξάχρονος Ντελακρουά, ενώ ζωγράφιζε τις Σφαγές της Χίου, άφησε κάτω το πινέλο του για να γράψει κάτι στο ημερολόγιό του. Ευχαριστημένος με τη συνολική εικόνα της σύνθεσης, συνεχάρη τον εαυτό του και προσπάθησε να βρει λέξεις για τις ζωγραφικές ποιότητες που αναζητούσε:

Η εικόνα μου αρχίζει να αναπτύσσει μια συστροφή, μια κίνηση γεμάτη ενέργεια που πρέπει οπωσδήποτε να ολοκληρώσω. Χρειάζεται αυτό το καλό μαύρο, αυτή την ευτυχή βρωμιά και αυτά τα μέλη που εγώ ξέρω να φτιάχνω και που ελάχιστοι άλλοι το επιχειρούν. Ο μουλάττος θα ταιριάξει καλά.

Κατ’ ανάλογο τρόπο με τη συστροφή που επισήμανε στην ίδια την εικόνα, εδώ υπάρχει μια κλιμακωτή κίνηση που ξεκινά από το «καλό μαύρο», περνά στην «ευτυχή βρωμιά» και καταλήγει σε «αυτά τα άκρα» και τον «μουλάττο» ο οποίος φαίνεται να συνοψίζει ή τουλάχιστον να υλοποιεί όλες αυτές τις ποιότητες.

Τίθεται το ερώτημα: τι δουλειά έχουν τα «ανάμικτα» τέκνα γονέων από τη λευκή και τη μαύρη φυλή στο κέντρο ενός πίνακα που απεικονίζει την εξέγερση των Ελλήνων κατά της οθωμανικής κυριαρχίας; Γιατί ο Ντελακρουά να Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Σαράντα παλικάρια από τη Λιβαδειά πήγαν και πάτησαν την Τροπολιτσά.

Μετά το πάτημα, κατέσφαξαν όλους τους Μουσουλμάνους (και Εβραίους) κατοίκους της, άντρες, γυναίκες, παιδιά και γέρους.

Άλλα σαράντα παλικάρια, πλάσματα της φαντασίας του Νίκου Γκάτσου –λάτρη της τρισχιλιετούς ελληνικής ιστορίας, της λαογραφίας, αλλά και της διακειμενικότητας- παίξανε στα ζάρια μία μικρή για να δούνε «ποιος θα την κερδίσει». Το ερώτημα αυτό, όπως αναφέρεται στο συγκεκριμένο τραγούδι, προκάλεσε μεγάλη αγωνία –αλλά καμία απορία ή προβληματισμό- «σ’ Ανατολή και Δύση, σε κόσμο και ντουνιά».

Κανείς, ούτε ο στιχουργός ούτε οι ήρωες της ιστορίας του, δεν φαίνεται να αναρωτήθηκε: τι είδους «κέρδος» άραγε θα ήταν αυτό; Τι είδους συνήθεια, και τίνος, ήταν αυτή η πρακτική, να χρησιμοποιείται ως έπαθλο τυχηρού παιγνίου ή στοιχήματος ένα ανθρώπινο πλάσμα, και μάλιστα νεαρής –αν και μη ακριβώς προσδιοριζόμενης- Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στη γνωστή του τηλεοπτική τοποθέτηση περί της ανάγκης να «διδάσκεται η αγνότητα» στα σχολεία, ο Νατσιός της «Νίκης», όταν ρωτήθηκε σχετικά, επεξήγησε τι ακριβώς εννοεί μεταξύ άλλων με τα εξής λόγια:

Αν διδάξεις ένα κείμενο του Οδυσσέα Ελύτη [υπογραμμίζω εγώ], του Πολέμη, του Δροσίνη, του Κάλβου, όλα αυτά είναι πνευματικά αναστήματα, είναι κείμενα αγνότητας, γλυκαίνεται η ψυχή του παιδιού ….να προβάλουμε και τον θεσμό της οικογένειας, τον ιερό θεσμό της οικογένειας …

Ασχέτως του τι πιστεύει κανείς κατά τα άλλα για τον Ελύτη, αυτό το τσουβάλιασμά του μεταξύ των ποιητών που έγραψαν «κείμενα αγνότητας» με τα οποία είναι δυνατό να προβληθεί «ο ιερός θεσμός της οικογένειας» δείχνει σκανδαλώδη ασχετοσύνη, ιδίως όταν έχουμε να κάνουμε με εκπαιδευτικό. Φαίνεται ότι ο άνθρωπος αυτός δεν έχει

Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πρόσφατα, έτυχε να βρεθώ σε έναν χώρο όπου έπαιζε μια τηλεόραση συντονισμένη σε ένα ελληνικό κανάλι –δεν θυμάμαι ποιο- και μετέδιδε μια εκπομπή που ήταν νιοστό αντίγραφο/ υλοποίηση της ιδέας «καλούμε διάφορους γνωστούς ή μετρίως γνωστούς και μερικούς τραγουδιστές, τους βάζουμε να πούνε τραγούδια και μιλάμε γι’ αυτά». Για μένα βέβαια ήταν όλοι άγνωστοι, εκτός από τον συνήθη μαϊντανό Γιάννη Μπέζο ο οποίος, στο λίγο διάστημα που παρακολούθησα, πρόλαβε να πετάξει όλα τα επιβεβλημένα κλισέ, τύπου «η κυπριακή διάλεκτος είναι πιο κοντά στα αρχαία ελληνικά» και «οι Κύπριοι είναι Έλληνες, το ‘Κύπριος’ είναι μία απλώς νομικού τύπου ταυτότητα». Το ενδιαφέρον περί Κύπρου συνδεόταν με το ότι θέμα της εκπομπής ήταν ο Μάριος Τόκας. Μετά από αυτή την εθνική διαπαιδαγώγηση, ένας νεαρός τραγουδιστής ανέβηκε και τραγούδησε το τραγούδι «Τα Λαδάδικα».

Προσωπικά μου φάνηκε αρκετά αξιοπερίεργο γιατί ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να είναι γιος, αν όχι και εγγονός, του Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μετά από κάθε νέο επεισόδιο έμφυλης βίας από τα πολλά που αποκαλύπτονται τον τελευταίο καιρό, ακολουθεί τουλάχιστον ένα σημείωμα/ τοποθέτηση στα ΜΚΔ από κάποιον άντρα που κάνει την αυτοκριτική του και ελεεινολογεί το γένος των ανδρών συνολικά, ενοχοποιώντας το για αυτά τα φαινόμενα, και που κερδίζει τα χειροκροτήματα και την επιδοκιμασία του κοινού.

Θεωρώ ότι παρόμοιες πρακτικές δημόσιας εξομολόγησης, πέρα από το να καταγράφουν στον δημόσιο χώρο μία παραδοχή της ύπαρξης του προβλήματος, δεν προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο σε κανέναν, ενώ αντιθέτως με το περιεχόμενό τους συχνά δημιουργούν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνουν.

Θα προσπαθήσω παρακάτω να εξηγήσω τι είδους προβλήματα παίρνοντας ως παράδειγμα μια ανάρτηση που δημοσίευσε πρόσφατα ο (άγνωστός μου) Μανόλης Μαυραντωνάκης με αφορμή την υπόθεση πολλαπλών βιασμών και μαστροπείας εις βάρος μιας 12χρονης (πιθανότατα και όταν ήταν ακόμα νεότερη) από εκατοντάδες δράστες. Η ανάρτηση, που αρέστηκε και κοινοποιήθηκε από Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Η κυριαρχία της κουλτούρας των ΜΚΔ επέφερε μεταξύ άλλων, ως ένα μάλλον απρόβλεπτο αποτέλεσμα, τη διάχυση και την αναβάθμιση της σημασίας των επετείων. Κάθε μέρα, ο αλγόριθμος επαναφέρει στη μνήμη των χρηστών ότι η μέρα αυτή συνιστά την 117^η επέτειο από τη γέννηση του τάδε μουσικού, την 28^η από τον θάνατο του δείνα συγγραφέα, την 50ή από την ίδρυση του Χ θεσμού, την παγκόσμια μέρα του Ψ κ.ο.κ. Πράγμα που δίνει την ευκαιρία στους χρήστες να αναφερθούν στους αντίστοιχους τιμώμενους και να αποτιμήσουν –συνήθως επαινετικά- τη συμβολή τους, παραθέτοντας και στίχους ή φράσεις που αποδίδονται σε αυτούς ή συνδέονται με αυτούς μέσα σε πλαισιάκια με λουλούδια και ηλιοβασιλέματα.

Τις τελευταίες μέρες, ήταν η σειρά του ποιητή και δοκιμιογράφου Ντίνου  Χριστιανόπουλου. Μεταξύ Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τον Μωρίς Μπαρρές ομολογώ ότι μέχρι τώρα τον ήξερα ουσιαστικά μόνο ως όνομα· ως το όνομα ενός λίγο περίεργου συγγραφέα που αποτέλεσε έναν από τους προπάτορες του εθνικισμού.

Διαβάζοντας το εξαιρετικό, και πλούσια τεκμηριωμένο, πρόσφατο βιβλίο που αφιέρωσε σε αυτόν –και, ιδίως, στην επίδρασή του- ο Παρασκευάς Ματάλας, έχει κανείς την ευκαιρία να μάθει ή/ και να συνειδητοποιήσει αρκετά αξιοπρόσεκτα πράγματα γι’ αυτόν. Τα οποία είναι δυνατό να αξιοποιηθούν περαιτέρω προς αρκετές κατευθύνσεις.

Τις κατευθύνσεις αυτές δεν σκοπεύω βέβαια, και ούτε είναι δυνατό, να εξαντλήσω σε αυτό το σημείωμα. Εδώ θα ακολουθήσω μόνο μία.

Πρώτα απ’ όλα, αυτό που συνειδητοποιεί κανείς από το βιβλίο είναι ότι ο Μπαρρές στην εποχή του υπήρξε κάτι σαν προφήτης, ή, καλύτερα, σαν αρχηγός σέκτας, σαν ιδρυτής και αρχιερέας μιας λατρείας.

Το βιβλίο, μέσα από μία ανάλυση της πλούσιας αλληλογραφίας του, ανιχνεύει την παγκόσμια απήχηση που είχε στην εποχή του ο γάλλος εθνικιστής συγγραφέας σε ανθρώπους από πολλές άλλες χώρες οι οποίες δεν είχαν εκ πρώτης όψεως καμία ιδιαίτερη σχέση με τη Γαλλία, ενώ κάποιες κατά καιρούς είχαν και αντιπαλότητα μαζί της. Εξ ου και το παράδοξο που επιλέγει ως τίτλο.

Οι ανταλλαγές αυτές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ξεκινούσαν με πρωτοβουλία των αλληλογράφων του. Άνθρωποι οι οποίοι μέχρι τότε του ήταν άγνωστοι, και μιλάμε πολλοί άνθρωποι, Συνέχεια →