του Άκη Γαβριηλίδη

Στην Εφημερίδα των Βαλκανίων της 13-2-1921 δημοσιεύθηκε η εξής επιστολή αναγνώστη:

Κύριε Διευθυντά,

Εδιάβασα όσα εγράψατε διά το κρέας των Καυκασίων, και σας συγχαίρω διά την παρρησίαν σου!

Αλλ’ έχετε άδικον. Το κρέας δεν δίδεται χάριν των προσφύγων, αλλά δίδεται χάριν του εργολάβου, όπως τουτέστιν ενθυλακώση 15-20,000 δρ. την εβδομάδα.

Κάθε Κυριακήν εις τον συνοικισμόν Καλαμαριάς επαναλαμβάνονται αι ίδιαι σκηναί. Οι πρόσφυγες δεν δέχονται τα ψοφίμια του εργολάβου. Ο εργολάβος επικαλείται την στρατιωτικήν δύναμιν, χαρακτηρίζει τους πρόσφυγας Μπολσεβίκους, και η υπόθεσις λύεται υπέρ του εργολάβου.

O ανώνυμος εργολάβος στον οποίο το ελληνικό κράτος είχε αναθέσει τη σίτιση των εγκλείστων στο στρατόπεδο του Καραμπουρνού δεν ήταν ο μόνος ο οποίος χαρακτήρισε τους πρόσφυγας Μπολσεβίκους για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του. Το ίδιο έκαναν και άλλοι εκείνο το διάστημα, με αποτέλεσμα πολλοί από τους πρώην Ρωμιούς Οθωμανούς πολίτες και ήδη sans papiers να μην μπορέσουν ούτε καν να ξεκινήσουν το ταξίδι τους ως λαθρομετανάστες.

Ο επιφανέστερος από αυτούς ήταν ο γνωστός απατεώνας και δολοφόνος Χαρίλαος Φιλιππίδης, ο οποίος με την επωνυμία «Χρύσανθος» διετέλεσε μητροπολίτης Τραπεζούντας και αργότερα αρχιεπίσκοπος Αθηνών· με τις ιδιότητές του δε αυτές κατέχει σήμερα περίοπτη θέση στην εθνική μνήμη Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Την τελευταία εβδομάδα, ένα κάπως απρόσμενο όπλο ήρθε να προστεθεί στο τρομοκρατικό οπλοστάσιο των εκπροσώπων της ελληνικής «κάστας»: το φάντασμα των εκλογών τού 1920. Με διαφορά λίγων ημερών, τουλάχιστον τρεις απολογητές του μνημονίου ανέλαβαν να υπενθυμίσουν στο άφρον εκλογικό σώμα τι παθαίνει όποιος «επιλέγει ελεύθερα, αλλά ασυνείδητα, να συγκρουστεί με ένα ευρωπαϊκό σύστημα» που «μόνο πλεονεκτήματα του είχε εξασφαλίσει» –σύμφωνα με την απερίφραστα απειλητική διατύπωση που χρησιμοποίησε ο τελευταίος εξ αυτών, ο Ι.Κ. Πρετεντέρης[1].

Ποιο είναι λοιπόν αυτό το φάντασμα που απειλεί τα «πλεονεκτήματα»;

Στο καθαυτό περιεχόμενο των αντίστοιχων άρθρων, γίνεται –άλλοτε υπαινικτικά και άλλοτε σαφέστερα όπως παραπάνω- η εξής αναλογία: στις εκλογές τού 20 οι Έλληνες ψηφοφόροι καταψήφισαν τον Βενιζέλο και Συνέχεια →

Συνεχίζουμε με το δεύτερο και τελευταίο μέρος των μεταφρασμένων αποσπασμάτων από το βιβλίο τού Michel Rouche Attila. La violence nomade, Fayard, Paris 2009

Το πρώτο μέρος εδώ

Η εξουσία των γυναικών

Εν τοιαύτη περιπτώσει, πίσω από την επισήμως διακηρυγμένη πρόσοψη της ανδρικής βίας και της υπεροχής του Ούννου ιππέα, μήπως υπήρχε μία σιωπηλή άσκηση εξουσίας των γυναικών; Η εξέταση του περιεχομένου ορισμένων τάφων φαίνεται να το αποδεικνύει. Στον κόσμο των Σαρματών, ο οποίος παραμένει το δημογραφικό υπόστρωμα των Ούννων, είδαμε ήδη την παράδοση να υπάρχουν γυναίκες στην εξουσία, ως βασίλισσες ή ιέρειες. Σε έναν τάφο στο Ούντερζίμπενμπρουν της Αυστρίας, βορείως του Δούναβη, βρέθηκε θαμμένη μία γυναίκα με χρυσό βραχιόλι –διακριτικό βασιλικής τάξεως-, στοιχεία Συνέχεια →

 του Άκη Γαβριηλίδη

στα πλοία όποιος πιάνεται

κι οι φίλοι τον χτυπάνε,

λέει το δίστιχο του Πυθαγόρα στο γνωστό τραγούδι «Η Σμύρνη» από το δίσκο Μικρά Ασία, μεταφέροντας τη γνωστή μαρτυρία των προσφύγων τού 1922 που προσπαθούσαν να γλιτώσουν από το φονικό καταφεύγοντας στα αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά πλοία, κατά την οποία οι ναύτες των πλοίων αυτών δεν τους το επέτρεπαν και τους ξαναπετούσαν με τη βία στη θάλασσα. (Πρόκειται για το ίδιο τραγούδι στο οποίο ο Γιώργος Νταλάρας αναφωνεί με παράπονο στο ρεφραίν: Ρωμιοσύνη, ρωμιοσύνη/ δεν θα ησυχάσεις πια). Η τραυματική αυτή μαρτυρία έχει αποτυπωθεί έκτοτε στη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας και συχνά αναφέρεται –δικαίως- ως δείγμα απαράδεκτης αναλγησίας. Και σχεδόν εξίσου συχνά ως ακόμη μία απόδειξη ότι ο ελληνισμός πάντοτε προδίδεται από τους ισχυρούς συμμάχους του της Δυτικής Ευρώπης που θα έπρεπε να τον στηρίζουν απέναντι στους βάρβαρους Ασιάτες.

Την εβδομάδα που πέρασε, η σκηνή αυτή επαναλήφθηκε αυτούσια ακόμα μια φορά στα νερά του Αιγαίου. Όπως κατήγγειλαν και πάλι οι επιζώντες, ναύτες πολεμικού σκάφους εμπόδισαν Συνέχεια →

Μετάφραση: Α. Γ.

Όπως πολλές κατηγορίες και θεσμοί των σύγχρονων δημοκρατιών, η αμνηστία ανάγεται στην εποχή της αθηναϊκής δημοκρατίας. Στα 403 προ Χριστού, αφού εξεδίωξε την αιμοσταγή ολιγαρχία των Τριάκοντα Τυράννων, η νικήτρια δημοκρατική μερίδα δεσμεύθηκε ενόρκως «να παραιτηθεί από τη μνησικακία» («μη μνησικακεῖν»*, κατά λέξη «να μην θυμάται τα κακά που υπέστη, να μην εκτρέφει κακές μνήμες») έναντι των αντιπάλων του. Ως εκ τούτου, οι δημοκράτες αναγνώρισαν ότι είχε λάβει χώρα στάσις, εμφύλιος πόλεμος, και ότι απαιτούνταν τώρα μια στιγμή μη-μνήμης, «αμνηστίας», για να συμφιλιωθεί η πόλη. Παρά την αντίθεση των πιο ακραίων, όπως ο Λυσίας, που ζητούσαν την τιμωρία των Τριάκοντα, ο όρκος πράγματι τηρήθηκε και οι Αθηναίοι, χωρίς να ξεχάσουν όσα είχαν συμβεί, έθεσαν σε αναστολή τις κακές μνήμες τους και ξεπέρασαν την πικρία τους.

Για την ακρίβεια, το πρόβλημα δεν ήταν τόσο να θυμηθούμε ή να ξεχάσουμε, αλλά να ξεχωρίσουμε πότε είναι η στιγμή για το ένα και Συνέχεια →

 του Άκη Γαβριηλίδη

Στις αρχές Οκτωβρίου, παρουσιάστηκε στους δημοσιογράφους η μακέτα του μελλοντικού γηπέδου της ΑΕΚ, το οποίο θα χτιστεί στη Νέα Φιλαδέλφεια και θα φέρει το όνομα «Αγια Σοφιά».

Σύμφωνα με δηλώσεις του γνωστού «αυτοδημιούργητου» (εις βάρος του ελληνικού δημοσίου) μεγαλοεπιχειρηματία και πρωθυπουργικού φίλου ο οποίος τυγχάνει το διάστημα αυτό ιδιοκτήτης του ποδοσφαιρικού τμήματος της ΑΕΚ, «θα είναι ένα γήπεδο λαμπρό, όμοιό του δεν θα υπάρχει στον κόσμο ολόκληρο. Όσοι έρχονται στην Αθήνα για τουρισμό θα περνούν μια βόλτα από τη Νέα Φιλαδέλφεια για να το φωτογραφίσουν».

Δεν ξέρω κατά πόσο θα επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις αυτές. Προς το παρόν, η μόνη βάσιμη πρόβλεψη για τα αποτελέσματα που θα έχουν οι ανωτέρω επιλογές είναι ότι, στο εξής, θα ενημερωνόμαστε τακτικά και μεγαλοφώνως για τις σεξουαλικές επιδόσεις και προτιμήσεις της Αγια Σοφιάς.

Ως γνωστόν, το γήπεδο π.χ. του Παναθηναϊκού επί σειρά ετών ήταν η Λεωφόρος Αλεξάνδρας (κατά Συνέχεια →

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μετάφραση εκτεταμένων αποσπασμάτων από την παρουσίαση ευρημάτων της έρευνας του Ινστιτούτου Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών των Σκοπίων με τίτλο «Το πρόγραμμα «Σκόπια 2014» και οι επιπτώσεις του στην αντίληψη περί μακεδονικής εθνικής ταυτότητας μεταξύ των πολιτών των Σκοπίων». Η πλήρης μορφή υπάρχει στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου στα αλβανικά, τα αγγλικά και τα μακεδονικά.

 μετάφραση (από τα αγγλικά): Άκης Γαβριηλίδης

  Συνέχεια →

εισήγηση του Άκη Γαβριηλίδη στο συνέδριο με τίτλο

«Θεσσαλονίκη, πρωτεύουσα των προσφύγων. Οι πρόσφυγες στην πόλη από το 1912 μέχρι σήμερα»

Όπως είναι γνωστό, ο τίτλος του συνεδρίου είναι μία φράση που επινόησε –ή πάντως που έκανε διάσημη- ο λογοτέχνης Γιώργος Ιωάννου, βάζοντάς την ο ίδιος ως τίτλο σε βιβλίο του[1].

Η φράση αυτή έχει γνωρίσει γενικότερη απήχηση, ιδίως στα ΜΜΕ, εφόσον έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές ακόμα φορές σε τίτλους ή στο περιεχόμενο διάφορων άρθρων, αλλά και ως τίτλος για μία τηλεοπτική εκπομπή.

Στην παρουσίασή μου, σκέφτηκα να καταπιαστώ με αυτήν ακριβώς τη φράση και με τη γενεαλογία της· να αναρωτηθώ από πού έρχεται, τι σημαίνει, τι μας βοηθάει να φανερώσουμε ή να κρύψουμε, με τι άλλο Συνέχεια →