του Άκη Γαβριηλίδη

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης εγκαινιάστηκε πρόσφατα έκθεση με τίτλο «Ραιδεστός-Θεσσαλονίκη. Αρχαιότητες σ’ ένα ταξίδι προσφυγιάς». Περιλαμβάνει 37 εκθέματα από την Ανατολική Θράκη, τα οποία έφεραν μαζί τους κατά την «ανταλλαγή πληθυσμών» του 1922 οι Ρωμιοί πρόσφυγες, και ειδικότερα ο τότε «Θρακικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος εν Ραιδεστώ».

Πώς όμως –και γιατί- είχαν περιέλθει τα (νυν) εκθέματα στην κατοχή του Συλλόγου;

Σύμφωνα με την ημιεπίσημη εκδοχή που διαβάζουμε στο ρεπορτάζ του ΑΠΕ,

 Με πρωτοβουλία του επιθεωρητή εκπαίδευσης Βασίλειου Νικολαΐδη, ο σύλλογος -με στόχο την καλλιέργεια της παιδείας και της εθνικής συνείδησης και συνέχειας- Συνέχεια →

του Δημήτρη Παρσάνογλου

Πιο τραγικό θέαμα δεν μπορεί κανείς να φανταστεί. Είδα 7.000 ανθρώπους μέσα σε ένα πλοίο που χωρούσε το πολύ 2.000. Ήταν στοιβαγμένοι σαν σαρδέλες στο κατάστρωμα, μία ζωντανή, παλλόμενη μάζα ανθρώπινης δυστυχίας. Ταξίδευαν επί τέσσερις μέρες. Δεν είχαν χώρο να ξαπλώσουν για να κοιμηθούν, ούτε φαγητό να φάνε. Δεν υπήρχε πρόσβαση σε τουαλέτες. Επί τέσσερα μερόνυχτα πολλοί από αυτούς στέκονταν όρθιοι στο κατάστρωμα, μούσκεμα από την φθινοπωρινή βροχή, με τον παγωμένο νυχτερινό αέρα να τους τρυπάει τα κόκαλα και τον ήλιο του μεσημεριού να τους τσουρουφλίζει

Χένρυ Μοργκεντάου (παρατίθεται στο Bruce Clark, Δυο φορές ξένος: Οι μαζικές απελάσεις που διαμόρφωσαν την σύγχρονη Ελλάδα και Τουρκία, μετ. Βίκη Ποταμιάνου, Ποταμός 2007, σ. 193).

Θα μπορούσε να γράψει κανείς ένα κείμενο απολύτως επίκαιρο, που να περιγράφει με ακρίβεια αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους μήνες στις ευρωπαϊκές θάλασσες και στεριές, χρησιμοποιώντας αυτούσια αποσπάσματα από μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν το προσφυγικό δράμα στις αρχές του 20ού αιώνα. Δεν ξέρω για τον Μεσοπόλεμο, σήμερα πάντως αυτό το κάτι που μένει από τη μυρωδιά των πτωμάτων που ξεβράζουν ή κρατάνε στον βυθό οι θάλασσές μας είναι μια χρυσή ευκαιρία να συλλογιστούμε πάνω στους εαυτούς μας ως Ευρωπαίους. Για μια ακόμα φορά, συγκρούονται, σύμφωνα με το συλλογικό μας φαντασιακό, τουλάχιστον δυο Ευρώπες: η Ευρώπη-φρούριο και η Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Όπως κάθε κρίση, έτσι και η τελευταία με τους Σύριους πρόσφυγες υπήρξε για κάποιους ευκαιρία να κερδοσκοπήσουν. Καταρχάς με την κυριολεκτική έννοια, δηλ. οικονομικά, αλλά επίσης και πολιτικά, ιδεολογικά … Αυτό το τελευταίο αφορούσε κυρίως τους ρατσιστές και πάσης φύσεως ξενόφοβους. Για άλλους –ή ενίοτε για τους ίδιους- υπήρξε ταυτόχρονα ευκαιρία να κερδίσουν προσοχή και δημοσιότητα λέγοντας πράγματα που προκαλούν κατάπληξη, εντυπωσιασμό … Ή απλώς που προκαλούν, σκέτα.

Ο σκιτσογράφος της Καθημερινής Δημήτρης Χαντζόπουλος, αν και συχνά εδώ και χρόνια έδειχνε απλώς να μεταφράζει εικονογραφικά όλα τα κλισέ τού ακραίου κέντρου, δείγματα ρατσισμού δεν είχε απ’ ό,τι ξέρω δείξει μέχρι τώρα. Σήμερα όμως μας χάρισε και ένα δημιούργημα που αναμασά και ξαναφτύνει ως «γελοιογραφία» τον ισλαμοφοβικό εμετό που κυριαρχεί τελευταία στον δημόσιο λόγο στην Ελλάδα (αν και Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Προχθές, σε ημιεπίσημο σάιτ του ΣΥΡΙΖΑ, αναρτήθηκε τοποθέτηση «πηγών» του κόμματος με τον τίτλο «Αυτά κάναμε για το προσφυγικό, τώρα αποδίδουν καρπούς».

Όπως φαίνεται και από τον τίτλο, το κείμενο είναι συνταγμένο στην άχαρη γλώσσα της εκλογικής λογιστικής: αξιοποιήσαμε τόσα κονδύλια, κάναμε αυτά, οι άλλοι δεν τα κάνανε ή δεν θα τα κάνουνε, είμαστε καλύτεροι, ψηφίστε μας.

Αυτό από μόνο του δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα, ούτε έκπληξη. Η δουλειά των κομμάτων, και των «πηγών» τους, αυτή είναι, ιδίως σε περιόδους εκλογών. Και συνήθως είναι όντως άχαρη και πεζή. Ας κάνουν αυτοί τη δουλειά τους, και εμείς τη δική μας.

Κάτι λοιπόν που αντιθέτως αποτελεί πρόβλημα είναι ότι αυτή η αυτοεπαινετική εκλογική απαρίθμηση, ενώ προορίζεται να αναδείξει τα διάφορα καλά που έφερε η πολιτεία της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, παραλείπει το κυριότερο.

Το παραλείπει βέβαια διότι, προφανώς, για τις «πηγές» αυτές (ή για το ακροατήριο που επιδιώκουν να πείσουν –πράγμα που είναι ουσιαστικά το ίδιο), αυτό το κυριότερο είναι πιθανότερο μάλλον να τρομάξει και να απωθήσει, παρά να φέρει ψήφους.

Γι’ αυτό ακριβώς είναι δική μας δουλειά να το αναδείξουμε.

Και αυτό είναι ότι η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, (όχι φυσικά από μόνη της, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες), συντέλεσε στην ανατροπή του καθεστώτος των συνόρων στην ΕΕ, ενός καθεστώτος που ίσχυε ακλόνητο τα τελευταία 20 τουλάχιστον χρόνια, και αυτές τις μέρες καταρρέει Συνέχεια →

συλλογικό κείμενο

Oι πολιτικοί ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσαν ότι η αντίδρασή τους απέναντι στις ανυπολόγιστες απώλειες ζωών μεταξύ των μεταναστών που διασχίζουν τη Μεσόγειο με μη αξιόπλοα σκάφη θα είναι να χρησιμοποιήσουν βία, ώστε να πατάξουν τα λεγόμενα «δίκτυα» που λειτουργούν έξω από τη Λιβύη και ενορχηστρώνουν τις επικίνδυνες διαβάσεις της θάλασσας. Πώς; Στις 11 Μαΐου, η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι δήλωνε: «Κανείς δεν σκέφτεται βομβαρδισμούς. Μιλώ για μια ναυτική επιχείρηση». Δύο μέρες μετά, όμως, η Guardian έγραψε για ένα έγγραφο στρατηγικής που διέρρευσε σχετικά μια αποστολή της ΕΕ στη Μεσόγειο και τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, το οποίο πρότεινε εκστρατεία από αέρα και θάλασσα. Αυτό, ανέφερε η εφημερίδα, θα οδηγούσε σε «παράπλευρες απώλειες». Με άλλα λόγια, ενήλικες και παιδιά που επιβαίνουν στα πλοία υπό επίθεση ίσως σκοτωθούν. Με ή χωρίς βόμβες, είναι γνωστό ότι τα μέσα που χρησιμοποιεί η ΕΕ για να απωθήσει, να αποτρέψει και να εκτρέψει τους μετανάστες, ακόμη και όσους ζητούν άσυλο, προκαλούν ήδη τέτοιες «παράπλευρες απώλειες».

Ποια ηθική νομιμοποίηση έχει αυτή η επιλογή κάποιων χωρών, που είναι από τις πλουσιότερες του κόσμου, να χρησιμοποιήσουν τις ναυτικές και τεχνολογικές τους δυνάμεις κατά τρόπο που οδηγεί στο θάνατο ανδρών, γυναικών και παιδιών που έρχονται από τις φτωχότερες και πιο εμπόλεμες περιοχές του κόσμου;

Μια επικίνδυνη διαστρέβλωση της ιστορίας διακινείται για να απαντηθεί αυτή η ερώτηση. Τα τελευταία χρόνια, η πολιτική σχετικά με την παράνομη διασυνοριακή μετακίνηση κάνει μια διάκριση μεταξύ της Συνέχεια →