συνέντευξη του Άβι Μογκράμπι

Ο Ισραηλινός σκηνοθέτης Avi Mograbi γεννήθηκε στο Τελ Αβίβ το 1956. Από νωρίς πολέμιος της κατοχικής πολιτικής της χώρας του, αρνήθηκε να ενταχθεί στις μάχιμες μονάδες του στρατού όταν το Ισραήλ εισέβαλε στον Λίβανο το 1982. Οι ταινίες του –Πώς έμαθα να ξεπερνώ το φόβο μου και να αγαπώ τον Αριέλ Σαρόν (1997), Για ένα μόνο από τα δυο μου μάτια (2005) και Μέσα σε κήπο βάδισα (2012), για να αναφέρουμε μόνο μερικές- καταγράφουν την πραγματικότητα της κατοχής των παλαιστινιακών εδαφών.

Οι πολυβραβευμένες ταινίες του έχουν επιλεγεί σε όλα τα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ. Πριν από λίγες εβδομάδες βρέθηκε στο Παρίσι για να παρουσιάσει το Τα πρώτα 54 χρόνια, μια ταινία στην οποία, κοιτώντας κατά πρόσωπο την κάμερα, μπαίνει στο πετσί ενός ειδικού στη στρατιωτική στρατηγική, και στην οποία συνδυάζει τα λεγόμενα στρατιωτών για τις τραυματικές εμπειρίες τους με αρχειακό υλικό.
Στη συνέχεια ο Mograbi ταξίδεψε αεροπορικώς στη Λισαβόνα, όπου ζει πλέον. Αυτή η συνέντευξη δόθηκε από εκεί, με ηχητικές ανταλλαγές. Οι ταινίες του, μεγάλου και μικρού μήκους, είναι πλέον όλες διαθέσιμες δωρεάν στην ιστοσελίδα του www.avimograbi.org. Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη και της Μαρίας Σαρρή

 Άγγελος στέλνεται στη ζούγκλα κι αλυχτά

την ώρα που ημερεύουνε τ‘ αγρίμια και κοιμούνται.

Παίζει με τα νιογέννητα κι όλο χαμογελά

κι εκείνα τ‘ άγριο μέλλον τους θυμούνται και βρυχούνται.

Μ.Ρ. 

Το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου αφηγείται μια ιστορία, αλλά η αφήγηση αυτή δεν είναι συντεταγμένη στον αόριστο. Ούτε όμως στον μέλλοντα. Είναι σε έναν χρόνο μετέωρο μεταξύ αυτών· θα λέγαμε στον μη τετελεσμένο μέλλοντα, αν υπήρχε τέτοιος χρόνος.

Μιλάει για ένα «παρελθόν μέλλον», για το πώς εμείς σήμερα φανταζόμαστε ότι φαντάστηκαν το μέλλον οι άνθρωποι του παρελθόντος που ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο –ίσως και κάποιοι που δεν ήθελαν.

Σε αυτό το παιχνίδι με το χρόνο, το μπρος-πίσω (και τούμπαλιν), η ταινία θίγει ζητήματα αμφιλεγόμενα, εν μέρει καινοφανή και εν μέρει πανάρχαια. Στην πορεία της αφήγησής της, κατά τρόπο παιγνιώδη ή παραμυθένιο, ξεπηδούν επίκαιρα και υπαρκτά, καθόλου φανταστικά ζητήματα του παρόντος, σχετικά με τον ανθρωπισμό και τον Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

O χρόνος είναι ένα παιδί που παίζει ζάρια, έλεγε ένας αρχαίος. Για την ακρίβεια, στο πρωτότυπο δεν έλεγε για ζάρια αλλά για πεσσούς, διότι η λέξη ζάρι δεν υπήρχε ακόμα στην ελληνική γλώσσα. Μπήκε αργότερα σε αυτήν από τα αραβικά. Από την ίδια αραβική λέξη προέρχεται και το γαλλικό hasard, ένας όρος μεταξύ άλλων με αρκετές φιλοσοφικές χρήσεις σχετικές με το αστάθμητο και την ενδεχομενικότητα των ανθρώπινων και των φυσικών πραγμάτων ή σχέσεων, του σύμπαντος γενικώς. Το δοκίμιο «Η τύχη και η αναγκαιότητα» του Γάλλου βιολόγου και επιστημολόγου Ζακ Μονό, που τον καιρό του είχε συζητηθεί αρκετά και από πολλούς, (μεταξύ των οποίων και ο Αλτουσέρ), λεγόταν στο πρωτότυπο Le Hasard et la Nécessité.

Xάρη στην τύχη/ αναγκαιότητα του χρόνου, ή ίσως καλύτερα του καιρού, της συγκυρίας, η δημόσια σφαίρα στις 8 Μαρτίου (παγκόσμια ημέρα της γυναίκας), και τις επόμενες μέρες, σημαδεύτηκε στην Ελλάδα από έντονες Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στον Ελευθέριο Βενιζέλο του Παντελή Βούλγαρη υπάρχει μια σκηνή από την είσοδο του ελληνικού στρατού στη Θεσσαλονίκη το 1912, στην οποία εμφανίζεται ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος και λοιποί αξιωματικοί να μπαίνουν στην πόλη, και εκεί μεταξύ άλλων να βρίσκουν «απλούς ανθρώπους του λαού» που έχουν στήσει γλέντι για να πανηγυρίσουν τη νίκη. Στους πανηγυρισμούς τους λοιπόν αυτούς, τραγουδούν … το γνωστό ποντιακό σουξέ «Εκάεν και το Τσιάμπασιν».

Η επιλογή αυτή αποτελεί χονδροειδή ιστορική ανακρίβεια. Δεν υπάρχει περίπτωση να συνέβη πραγματικά κάτι τέτοιο.

Το 1912, στη Θεσσαλονίκη δεν υπήρχαν Πόντιοι. Η μαζική τους εγκατάσταση στην –τότε Συνέχεια →

συνέντευξη του Χάιντς Βίσμανν[1]

Πώς ανακαλύψατε το πρώτο επεισόδιο του Star Wars;

Όταν βγήκε για πρώτη φορά στις αίθουσες, μετά από επίμονες συμβουλές κάποιων φίλων φιλοσόφων που είχαν βρει πλούσιο υλικό για σκέψη. Όσο για μένα, πρώτα απ’ όλα εντυπωσιάστηκα από την αντίθεση ανάμεσα στη σχετική απλότητα της υπόθεσης και την αξιοσημείωτη πολυπλοκότητα της εικονογράφησης. Σκέφτηκα ότι μας παρακινεί να αναρωτηθούμε για την παράδοξη εγγραφή του μύθου στη σύγχρονη κοινωνία.

Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή;

Δεν θα πρωτοτυπήσω ιδιαίτερα: η τελική μάχη ανάμεσα στον Νταρκ Βέιντορ και τον Λιουκ Σκάιγουώκερ. Θα θέλαμε να ταχθούμε με την καλή πλευρά, την πλευρά του φωτεινού ξίφους, μόνο που αντιλαμβανόμαστε ότι το φως αυτό τρέφεται από κάτι πολύ σκοτεινό και ότι, ακόμα και αν ο γιος νικάει τον πατέρα, και οι δύο εμψυχώνονται από την ίδια δύναμη, η οποία εν τέλει σταθεροποιείται ως καθαρή βία. Σε αυτή την κομβική σκηνή, όπου ανακαλύπτουμε ότι υπάρχει ισοδυναμία ανάμεσα στη δύναμη του γιου και εκείνη του πατέρα, αγγίζουμε μία από τις πιο κρίσιμες πτυχές του προβληματισμού πάνω στο Καλό και το Κακό, που στοιχειώνει τη θρησκευτική σκέψη μέχρι και στις ψυχαναλυτικές της προεκτάσεις. Αλλά καθώς μου αρέσει και η πλάκα, απόλαυσα επίσης τις σκηνές Συνέχεια →

 του Γιώργου Κεραμιδιώτη

Στην ιστορία του κινηματογράφου υπάρχουν ταινίες που άλλαξαν την αντίληψή μας για τα θεμέλια της κινηματογραφικής τέχνης, δηλαδή του χώρου και του χρόνου.

Η ταινία «ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΙΗΝ» του Όρσον Γουέλς εισάγει το βάθος πεδίου, το πλάνο-σεκάνς, κι ένα νέο-εξπρεσσιονισμό στην εικόνα. Ο Πολίτης Καίην (πρωταγωνιστής) είναι ήδη νεκρός και η ιστορία του εξιστορείται από τη σκοπιά ενός νεκρού.

Η «ΠΑΪΣΑ» του Ροσελίνι (μαζί με την ταινία του Βισκόντι «ΟΣΕΣΣΙΟΝΕ») εγκαινιάζουν το νεορεαλισμό προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο νεορεαλισμό, ο πρωταγωνιστής δεν μπορεί να αντιδράσει στο πρόβλημα του κόσμου όπως συνέβαινε στον κλασικό κινηματογράφο (δράση – αντίδραση). Η καταστροφή λόγω του πολέμου είναι τόσο μεγάλη ώστε το μόνο που του απομένει είναι να περιπλανάται σε μια ζοφερή καθημερινότητα. Ο Νεορεαλισμός ως κινηματογράφος της συνείδησης αντιμετωπίζει το πλάνο ως εικόνα–γεγονός. Το δε σενάριο συγκροτείται απο μπλοκς πραγματικότητας.

Ο πρωταγωνιστής συνεχίζει να περιπλανάται και στην πρώτη ταινία του Γκοντάρ «ΜΕ ΚΟΜΜΕΝΗ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ» (Νουβέλ Βαγκ), σ’ έναν κόσμο όμως που βρίθει από εικόνες κλισέ και που δυστυχώς τις φέρνει και εντός του. Είναι η περίοδος της ταχείας ανοικοδόμησης της μεταπολεμικής Ευρώπης. Ο Γκοντάρ απαντά στο πρόβλημα του κόσμου με τις εικόνες του κόσμου, κάνοντας κριτική στις εικόνες. Αυτό δεν είχε γίνει μέχρι τότε στον κινηματογράφο. Ερωτά τι είναι μια εικόνα κλισέ; μπορεί να ανοιχτεί στο αυθεντικό;

Αν ο Φελίνι έφερε στον κινηματογράφο καινούργιες εικόνες όπως εκείνες των παιδικών αθώων χρόνων, ο Γκοντάρ πλουτίζει τον κινηματογράφο με εικόνες – σκέψεις, κείμενα, ποιήματα και στοχάζεται την σχέση εικόνας – ήχου. Με τι άλλο θα μπορούσε να επιτεθεί στον κόσμο των εικόνων – κλισέ για να τις διαρρήξει;

Με την τελευταία του ταινία «ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ», φαίνεται ότι ο Γκοντάρ οδηγεί τον κινηματογράφο αλλού, σ’ ένα αλλού που Συνέχεια →