του Άκη Γαβριηλίδη

Στην πλημμυρίδα των κειμένων και των εικόνων για τα έργα και τις ημέρες της μεγάλης θαυμάστριας της εργατικής νομοθεσίας του Κατάρ (την οποία απ’ ό,τι φαίνεται ευελπιστεί να μεταφέρει και στην Ελλάδα) που ξαναβγήκαν στη φόρα με αφορμή τα τελευταία της κατορθώματα, περιλαμβάνεται και η κάτωθι φωτογραφία από τη συμμετοχή της σε συλλαλητήριο για το λεγόμενο «όνομα της Μακεδονίας». Σε αυτή την υπερήφανη ομαδική σέλφι, απεικονίζεται στο φόντο μια πικέτα που γράφει:

WE DO NOT SELL OFF OUR HISTORY

BUY FROM SOMEBODY ELSE PLEASE.

Και αυτή η επιθετική και θρασεία δημόσια παρουσία/ τοποθέτηση της ενδιαφερομένης μπορεί σήμερα να αξιολογηθεί υπό το νέο φως των πρόσφατων αποκαλύψεων, υπό το οποίο φαντάζει κωμική ή/και εξοργιστική, ανάλογα με το πού θα δώσει κανείς το Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Πρόσφατα, έτυχε να βρεθώ σε έναν χώρο όπου έπαιζε μια τηλεόραση συντονισμένη σε ένα ελληνικό κανάλι –δεν θυμάμαι ποιο- και μετέδιδε μια εκπομπή που ήταν νιοστό αντίγραφο/ υλοποίηση της ιδέας «καλούμε διάφορους γνωστούς ή μετρίως γνωστούς και μερικούς τραγουδιστές, τους βάζουμε να πούνε τραγούδια και μιλάμε γι’ αυτά». Για μένα βέβαια ήταν όλοι άγνωστοι, εκτός από τον συνήθη μαϊντανό Γιάννη Μπέζο ο οποίος, στο λίγο διάστημα που παρακολούθησα, πρόλαβε να πετάξει όλα τα επιβεβλημένα κλισέ, τύπου «η κυπριακή διάλεκτος είναι πιο κοντά στα αρχαία ελληνικά» και «οι Κύπριοι είναι Έλληνες, το ‘Κύπριος’ είναι μία απλώς νομικού τύπου ταυτότητα». Το ενδιαφέρον περί Κύπρου συνδεόταν με το ότι θέμα της εκπομπής ήταν ο Μάριος Τόκας. Μετά από αυτή την εθνική διαπαιδαγώγηση, ένας νεαρός τραγουδιστής ανέβηκε και τραγούδησε το τραγούδι «Τα Λαδάδικα».

Προσωπικά μου φάνηκε αρκετά αξιοπερίεργο γιατί ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να είναι γιος, αν όχι και εγγονός, του Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τις τελευταίες μέρες, διάβασα το βιβλίο  του Νίκου Βαφέα Από τον λιποτάκτη στον αντάρτη. Η «στάσις των ανυποτάκτων» στη Δυτική Κρήτη (1921-1922) (Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2022). Πρόκειται για ένα βιβλίο πολύ σημαντικό στο οποίο ελπίζω να αφιερώσω σύντομα αυτοτελές σημείωμα.

Η σημασία του αυτή έγκειται στο ότι φέρνει στο φως ένα τελείως άγνωστο περιστατικό από τον ελληνικό μεσοπόλεμο –ή μάλλον, ακριβώς, όχι ένα μόνο, αλλά πολλά τα οποία συνδέονται μεταξύ τους και για τα οποία οι περισσότεροι (ή τουλάχιστον εγώ) δεν είχαμε ποτέ ακούσει, ή αν είχαμε ακούσει δεν τα είχαμε ιδιαίτερα προσέξει ή συνδέσει μεταξύ τους. Έτσι, αποτελεί ακόμα έναν κρίκο σε μια αλυσίδα ιστορικών ερευνών που δημοσιεύονται τα τελευταία χρόνια για την περίοδο αυτή οι οποίες, χωρίς υπερβολή, θεωρώ ότι μας οδηγούν να πρέπει να ξανασκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ιστορία του ελληνικού κράτους.

Αυτά όμως θα τα πούμε αναλυτικότερα αλλού. Ένα από αυτά τα αγνοημένα γεγονότα, που μας ενδιαφέρει σήμερα, είναι και το ότι το διάστημα 1920-22, δηλαδή το διάστημα κατά το οποίο ο ελληνικός στρατός ήλεγχε το βιλαέτι της Σμύρνης και διεξήγαγε επιχειρήσεις σε άλλα βιλαέτια με σκοπό … (με σκοπό τι άραγε; Να φτάσει στην Κόκκινη Μηλιά;), υπήρχε και δρούσε μία ομάδα ονόματι Εθνική Άμυνα Κωνσταντινουπόλεως, βασισμένη στο επιτυχημένο προηγούμενο της ομώνυμής της της Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τις δεκαετίες του 60 και του 70 ήταν πολύ της μόδας ο όρος «εθνικές κινηματογραφίες». Στο πλαίσιο τότε της αποαποικιοποίησης και των κινημάτων αλληλεγγύης στον λεγόμενο «Τρίτο Κόσμο», ως «εθνικοί» νοούνταν συνήθως όσοι κινηματογράφοι (θεωρούνταν ότι) αντιστέκονται στην «πολιτισμική ισοπέδωση» και στα «ξενόφερτα μοντέλα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού» και αντλούσαν υλικό και θέματα από τις εκάστοτε τοπικές παραδόσεις, λαϊκές ή/ και λόγιες, για να εκφράσουν αυθεντικά τον «εθνικό χαρακτήρα».

Το ίδιο ακριβώς διάστημα, στην Ιταλία, και δευτερευόντως σε άλλες χώρες, άνθισε το φαινόμενο το οποίο κωδικοποιήθηκε με την ονομασία «ουέστερν-σπαγγέτι». Η οποία –όπως συχνά συμβαίνει- χρησιμοποιήθηκε στην αρχή ειρωνικά από τους επικριτές του φαινομένου, αλλά στη συνέχεια υιοθετήθηκε παιγνιωδώς από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους, δηλ. τους παραγωγούς και τους καταναλωτές των σχετικών ταινιών, και σήμερα κατέληξε να χρησιμοποιείται ως ουδέτερος περιγραφικός όρος.

To ουέστερν-σπαγγέτι υπήρξε η ακριβής άρνηση και αντιστροφή του προτάγματος του εθνικού κινηματογράφου. Αντί να αντιστέκεται στα «χολλυγουντιανά πρότυπα», τα υιοθέτησε πρόσχαρα και Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Περί το 2009, μία φίλη μάς μετέφερε ότι είχε βρεθεί στο Λονδίνο για κάποια συνάντηση. Με δεδομένη την τεράστια δημοσιότητα που είχαν πάρει παγκόσμια οι διαμαρτυρίες για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, κατέληξε, παρά την θέλησή της και σε πείσμα του κυρίως θέματος της συνάντησης, να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των συνέδρων οι οποίοι της ζητούσαν να τους πει λεπτομέρειες και να τους εξηγήσει τι ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα. Μολονότι οι Άγγλοι συνομιλητές διατύπωναν τις ερωτήσεις και άκουγαν τις απαντήσεις με τακτ και ευγένεια, από την όλη ατμόσφαιρα η ενδιαφερόμενη εισέπραξε μία άρρητη, πλην σαφή παγωμάρα, που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «αυτά τα πράγματα μας είναι ξένα, εδώ είναι Βρετανία και εκφράζουμε και επιλύουμε τις όποιες διαφορές μας πολιτισμένα και ορθολογικά, όχι βίαια».

Μετά το κωμικό, αξιοπερίεργο και, εν τέλει, θλιβερό θέαμα που παρουσίασε η αγγλική κοινωνία επί πολλές μέρες με αφορμή την κηδεία μιας 96χρονης ανεύθυνης αρχηγού κράτους, το αυτοείδωλό της αυτό τίθεται υπό σοβαρή δοκιμασία.

Οι Άγγλοι υποτίθεται ότι αποφεύγουν παρόμοιες εκρήξεις διότι «ενεργούν με βάση την κοινή λογική» Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στρατιώτη μου, τη μάχη θα κερδίσει,

όποιος πολύ το λαχταρά να ζήσει.

Όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει,

στρατιώτη μου, για πόλεμο δεν κάνει.

Ιάκωβος Καμπανέλλης

Στην πρόσφατη ανάρτηση σχετικά με την αφήγηση της ζωής και του θανάτου τού Ευαγόρα Παλληκαρίδη, ανέφερα εν συντομία ένα σημείωμα που άφησε στους «παλιούς συμμαθητάς» του μία μέρα πριν από την πρώτη του δίκη. Η επιγραμματικότητα της αναφοράς οφειλόταν στο ότι το σημείωμα αυτό αξίζει ιδιαίτερη εξέταση, διότι είναι εξαιρετικά αξιοπερίεργο και αταίριαστο με την όλη αφήγηση. (Όχι τόσο αταίριαστο βέβαια αν το δούμε από την οπτική της δικής μου ερμηνείας). Δεν ξέρω αν κανείς από όσους το μνημονεύουν ευλαβικά επί τόσες δεκαετίες κάθισε ποτέ να αναρωτηθεί για τη σημασία του ή/ και να γνωστοποιήσει δημόσια τι συμπέρασμα έβγαλε. Υποθέτω πως όχι, διότι ακριβώς η ευλάβεια αποκλείει μια τέτοια διερώτηση: οι βίοι αγίων δεν επιδέχονται κριτική, μόνο θαυμασμό και βουβή αναπαραγωγή. Ωστόσο, τα λόγια είναι εκεί, αρκετά σαφή μέσα στην αμφισημία τους, και απευθύνονται σε μας. Δεν έχουμε παρά να ανοίξουμε τα μάτια μας και να τα διαβάσουμε.

Καταρχάς, αυτό που κάνει εντύπωση στο σημείωμα είναι ότι, σε αυτό, με σπινοζικούς όρους, δεν Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Η Ελισάβετ της Αγγλίας υπήρξε επί δεκαετίες η προσωποποίηση ενός θεσμού απάνθρωπου, ληστρικού, αποικιοκρατικού και δολοφονικού.

Αυτό είναι πέρα από κάθε συζήτηση. Αυτό που είναι συζητήσιμο είναι η επιλογή της άρνησής της να απονείμει χάρη στον Ευαγόρα Παλληκαρίδη ως κύριας, ή και ως μόνης, απόδειξης για το ότι είχε τα χέρια της βαμμένα με αίμα. Μια επιλογή που γνωρίζει μεγάλη διάδοση στον ελληνόφωνο κυβερνοχώρο από χθες.

Με αφορμή της αναφορές αυτές, σκέφτηκα να αναζητήσω κάποιες πληροφορίες και κάποιες λεπτομέρειες για το συγκεκριμένο περιστατικό. Διαπίστωσα ότι σε πολλούς ιστότοπους, μεταξύ των οποίων και η Βικιπαίδεια, είναι δημοσιευμένο, αυτούσιο ή σε διάφορες παραλλαγές, ένα λεπτομερές κείμενο για τη ζωή, τη δράση και το θάνατο του Παλληκαρίδη.

Από την αφήγηση αυτή προκύπτει με σαφήνεια ένα πράγμα: ο Παλληκαρίδης επιδίωξε ο ίδιος λυσσαλέα το θάνατό του, και τελικά –πράγμα όχι τόσο δύσκολο, ιδίως υπό τις συνθήκες εκείνες- τον Συνέχεια →

του Στέλιου Στυλιανού

Τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνικού πολιτισμού, αλλά…

Τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνικού πολιτισμού αλλά η Κύπρια Κυρά που έγινε αργότερα μητέρα της Ρώμης και του κόσμου, έλκει την καταγωγή της από την Αιγυπτιακή Αθώρ και την Φοινικική Αστορίτ (Αστάρτη).

Τρεις χιλιάδες λέμε! Αλλά ο μεγαλύτερος Κύπριος φιλόσοφος και ίσως ο πλέον παγκόσμια αναγνωρισμένος Κύπριος όλων των εποχών ήταν ο φοινικικής καταγωγής Ζήνωνας από το φοινικικό Κίτιο.

Τρεις ολόκληρες χιλιάδες, αλλά ο ιδρυτής της χριστιανικής εκκλησίας της Κύπρου ήταν ο ιουδαϊκής καταγωγής και με εβραϊκό όνομα, Κύπριος εκ Σαλαμίνας, Βαρνάβας!

Τρεις, μην σας πω και τρεισήμισι χιλιάδες… αλλά καμιά σπουδαία κυπριακή πόλη, Πάφος, Αμαθούς, Κίτιο, Σαλαμίνα, ούτε καν κι αυτό το όνομα του νησιού, δεν ετυμολογούνται στα Ελληνικά.

Εικοσιπέντε φορές αναφέρεται το Κίτιο στην παλαιά λεγόμενη διαθήκη, το εβραϊκό Ταλμούδ, ως η Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στο νομό Θεσσαλονίκης, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη προς τα βορειοδυτικά, υπάρχει ένα χωριό που λέγεται Νέα Χαλκηδόνα. Κατά την Βικιπαίδεια, η ονομασία αυτή δόθηκε το 1926, όταν εγκαταστάθηκαν εκεί πρόσφυγες της Λωζάννης από διάφορες περιοχές, αλλά κυρίως από την παλιά Χαλκηδόνα. Κατά την ίδια πηγή, για το χωριό αναφέρονται όχι ένα, αλλά δύο παλαιότερα ονόματα: Γιάλετζικ και Ιλιτζίεβο, στα τουρκικά και στα «ανύπαρκτα» ντόπια αντίστοιχα.

H Xαλκηδόνα-χωριό υπάγεται στον καποδιστριακό δήμο της Χαλκηδόνας, δεν είναι όμως η έδρα του· ως τέτοια ορίστηκε το τέως Κουφάλοβο, το οποίο μετονομάστηκε, κατά τρόπο όχι ιδιαίτερα ευφάνταστο, σε «Κουφάλια».

Όταν ήμουν παιδί, υπήρχε η φήμη ότι στη Χαλκηδόνα μπορεί κανείς να φάει εξαιρετικά σουβλάκια (με Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το πρόσφατο σημείωμα για τις ρατσιστικές δηλώσεις του Νίκου Ξυλούρη μού στοίχισε μεταξύ άλλων μία βίαιη ad hominem επίθεση, στα όρια της κακοήθειας –ή ίσως πέρα απ’ αυτά-, από τον Παναγιώτη Σωτήρη.  Ο τελευταίος εκνευρίστηκε επειδή, όπως θεωρεί, προσπαθώ να αποδείξω ότι «μια σειρά από φιγούρες από το πολιτιστικό ‘Πάνθεον’ της αριστεράς κατά βάθος είναι εθνικιστές και ρατσιστές».

Για ζητήματα καλής συμπεριφοράς δεν έχω καμία πρόθεση, ούτε αρμοδιότητα να φερθώ ως παιδονόμος κανενός, και ακόμα λιγότερο ανθρώπων που έχουν την ίδια ηλικία με μένα. Αν ήταν να ασχολείται κανείς με κάθε μικροπρέπεια και κουτσομπολιό που δημοσιεύεται κάθε μέρα στα ΜΚΔ, δεν θα του έφτανε όλο το 24ωρο. Θα είχε όμως μία χρησιμότητα να δούμε λίγο το ουσιαστικό μέρος του ισχυρισμού, ή όποιο ίχνος τέλος πάντων τέτοιου ισχυρισμού υπάρχει σε αυτή την επίθεση, διότι ανήκει Συνέχεια →