Βία,Μνήμη,Φύλο,νομαδισμός

Η μέλισσα κι ο αετός: νομαδισμός, βία, μητριαρχία

Συνεχίζουμε με το δεύτερο και τελευταίο μέρος των μεταφρασμένων αποσπασμάτων από το βιβλίο τού Michel Rouche Attila. La violence nomade, Fayard, Paris 2009

Το πρώτο μέρος εδώ

Η εξουσία των γυναικών

Εν τοιαύτη περιπτώσει, πίσω από την επισήμως διακηρυγμένη πρόσοψη της ανδρικής βίας και της υπεροχής του Ούννου ιππέα, μήπως υπήρχε μία σιωπηλή άσκηση εξουσίας των γυναικών; Η εξέταση του περιεχομένου ορισμένων τάφων φαίνεται να το αποδεικνύει. Στον κόσμο των Σαρματών, ο οποίος παραμένει το δημογραφικό υπόστρωμα των Ούννων, είδαμε ήδη την παράδοση να υπάρχουν γυναίκες στην εξουσία, ως βασίλισσες ή ιέρειες. Σε έναν τάφο στο Ούντερζίμπενμπρουν της Αυστρίας, βορείως του Δούναβη, βρέθηκε θαμμένη μία γυναίκα με χρυσό βραχιόλι –διακριτικό βασιλικής τάξεως-, στοιχεία Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Ιστορία,νομαδισμός

Ο μύθος του Αττίλα

του Μισέλ Ρους

(Aποσπάσματα από το βιβλίο: Michel Rouche, Attila. La violence nomade, Fayard, Paris 2009)

 

«Πωλείται: ο Αττίλας, εννέα μηνών, ροτβάιλερ ράτσας, τιμή διαπραγματεύσιμη». Η αγγελία αυτή που βρήκα στο Διαδίκτυο δεν είναι η μόνη που μπορεί κανείς να ανακαλύψει σχετικά με τον βασιλιά των Ούννων. Οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές «Αττίλας», οι χορτοκοπτικές μηχανές «Αττίλας» αφθονούν.

Το ότι ένας πολέμαρχος που ξεπήδησε από τα βάθη της κεντρικής Ασίας μπορεί να απολαμβάνει τέτοια διασημότητα δεκαπέντε αιώνες μετά το θάνατό του, διασημότητα σημαδεμένη από τη σφραγίδα της βίας και της καταστροφής, θέτει ένα ζήτημα. Η φήμη αυτή θα μπορούσε, στο κάτω κάτω, να είναι απλώς αντανάκλαση της γνώμης των αντιπάλων του, μία θεώρηση των ηττημένων, μια έσχατη εκδίκηση προορισμένη να αποκρύψει το πρόσωπο ενός από τους μεγαλύτερους κατακτητές στον κόσμο. Πραγματικά, τον Αττίλα δεν τον γνωρίζουμε παρά μόνο μέσα από Ρωμαίους συγγραφείς που παρακολουθούσαν ανήμποροι την κατάρρευση της δυτικής αυτοκρατορίας, την πτώση της Ρώμης που λεηλατήθηκε τρεις φορές το 410, το 455 και το 472. Σε οκτώ χρόνια προσωπικής του βασιλείας, κατάφερε να πέσουν στα πόδια του ταυτόχρονα οι απεσταλμένοι των δύο ρωμαϊκών αυτοκρατοριών της Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Εθνικισμός,Μνήμη,Χώρος

Ανταλλαγή μνημείων: για σένα ήρωας, για μένα τρομοκράτης

 του Florian Bieber

Πριν μερικά χρόνια, ο Μπένεντικτ Άντερσον επισκέφθηκε το Γκρατς για να δώσει μια διάλεξη με θέμα «Γιατί πιστεύουμε ότι το έθνος μας είναι καλό». Πριν από τη συζήτηση, είχα τη χαρά να τον ξεναγήσω λίγο στην πόλη. Ψηλά από το Schlossberg, κοιτάξαμε τα μνημεία που έχουν στηθεί για να τιμήσουν διάφορους ιστορικούς αγώνες, π.χ. τη μνήμη της αντίστασης κατά του Ναπολέοντα και τη μνήμη της λεγόμενης «Kärtner Abwehrkampf», δηλαδή της σύγκρουσης μεταξύ των αυστριακών στρατευμάτων και των στρατευμάτων του κράτους των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων πέρα από τα σύνορα της Καρινθίας, η οποία διευθετήθηκε αργότερα με δημοψήφισμα.

Εκείνη την ηλιόλουστη μέρα του Δεκέμβρη, ο Άντερσον παρατήρησε εύστοχα ότι μάλλον μόνο οι μελετητές του εθνικισμού προσέχουν τέτοια μνημεία, ενώ οι απλοί πολίτες τα προσπερνούν και Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Γλώσσα,Ελληνική κρίση

Καταδικάζουμε τη λεξιπενία απ’ όπου κι αν προέρχεται;

 του Άκη Γαβριηλίδη

 Σε προηγούμενα σημειώματα, είχαμε ασχοληθεί με τη συγκρότηση και διάδοση του αφηγηματικού σχήματος «του ακραίου κέντρου» στην ελληνική δημόσια σφαίρα.

Τις τελευταίες μέρες τού 2013, το σχήμα αυτό επεκτάθηκε σε μία ακόμη πτυχή της κοινωνικής ζωής: τη γλώσσα. Αυτό συνέβη με το άρθρο του Θεοφάνη Τάση «Ορθογραφώντας τη βία» (χαρακτηριστικός ήδη ο τίτλος) που δημοσιεύθηκε στο protagon.gr.

Το άρθρο αυτό κάνει που κανείς απ’ ό,τι ξέρω δεν είχε κάνει ως τώρα τόσο ξεκάθαρα: λειτουργεί ως συνδετήρας ανάμεσα σε δύο διαφορετικές προβληματικές που ως τώρα δεν επικοινωνούσαν. Η πρώτη Συνέχεια

Κλασσικό
ρατσισμός,Βία,Δίκαιο,ΜΜΕ,αντισημιτισμός

Το άδικο του κ. Μανδραβέλη

του Άκη Γαβριηλίδη

Στην Kαθημερινή τής 16 Oκτωβρίου 2013, δημοσιεύεται σύντομο σχόλιο του εν θέματι αναφερόμενου αρθρογράφου με τίτλο «Το δίκιο του κ. Κατρούγκαλου». Σε αυτό, ο αρθρογράφος επιτίθεται κατά του συνταγματολόγου για τις θέσεις που αυτός εξέφρασε στην τηλεοπτική εκπομπή τού κ. Πρετεντέρη. Τις απόψεις αυτές το άρθρο τις ανασυγκροτεί -και ταυτόχρονα ήδη τις υπονομεύει διά του σαρκασμού- στην πρώτη του πρόταση, ως εξής:

Δεν υπήρχαν δημοσκοπήσεις στη Γερμανία του 1938 αλλά, με δεδομένο τον διάχυτο αντισημιτισμό της εποχής, η «Νύχτα των Κρυστάλλων» είναι καθ’ όλα δικαιολογημένη ή έστω δεν χρήζει καταδίκης. Αυτό θα ήταν το επιχείρημα ενός Χρυσαυγίτη ακούγοντας τον κ. Γιώργο Κατρούγκαλο, στην προχθεσινή εκπομπή «Ανατροπή» (Mega 14.10.2013)

Με βάση λοιπόν αυτή την ανασυγκρότηση/ απόρριψη, πρέπει εξ αντιδιαστολής να υποθέσουμε ότι, κατά τον κ. Μανδραβέλη, η Νύχτα των Κρυστάλλων χρήζει καταδίκης.

Ωραία.

Κι εγώ ρωτώ: ποιο είναι το υποκείμενο που καλείται να απαγγείλει αυτή την καταδίκη;

Δεν βλέπω άλλη δυνατότητα απάντησης στο ερώτημα αυτό από την εξής: Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Πολιτική,Φιλοσοφία,Ψυχανάλυση

Το πολιτικό ύφος της παράνοιας. Ψυχαναλυτικές σημειώσεις σχετικά με το φθόνο της ζωής

 του Massimo Recalcati[1]

 

1. Το μη αφομοιώσιμο κατάλοιπο

 

Το κόκκινο νήμα που ενώνει τις δύο μεγάλες ενότητες του φροϋδικού στοχασμού γύρω από το ανθρώπινο πάθος του μίσους, δηλαδή εκείνη που αναπτύσσεται στο Ενορμήσεις και πεπρωμένα των ενορμήσεων του 1915 και εκείνη που αναπτύσσεται στο Πέρα από την αρχή της ηδονής του 1919, συγκροτείται από την ιδέα ότι το μίσος πηγάζει από ένα κατάλοιπο ετερότητας εμμενές στο υποκείμενο και, ταυτόχρονα, μη αφομοιώσιμο στην ταυτότητα του εγώ. Στη θεωρία τού 1915, ο Φρόιντ στοχάζεται αυτό το κατάλοιπο εκκινώντας από την ιδέα ότι είναι αδύνατο να απελευθερώσουμε το ψυχικό όργανο από τις δυσάρεστες εντάσεις ή, αν προτιμάτε, να το καταστήσουμε τελείως ομογενές προς το νόμο της αρχής της ηδονής: ο εχθρός, εξαιτίας της ίδιας της διάρθρωσης του ψυχικού οργάνου, δεν μπορεί να Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Δίκαιο,Ιστορία

O λόγος της αυτοκρατορίας: Αθηναίοι και Μήλιοι

του Σαβέριο Ανσάλντι

Κατά τον δέκατο έκτο χρόνο του πολέμου μεταξύ Λακεδαίμονος και Αθήνας (416-415), οι Αθηναίοι, υπό τους στρατηγούς Κλεομήδη και Τισία, οργανώνουν αποστολή στη νήσο Μήλο, αποικία της Λακεδαίμονος· αλλά, πριν επιτεθούν στην πόλη, οι Αθηναίοι αποφασίζουν να αποστείλουν στους Μηλίους μία αντιπροσωπεία επιφορτισμένη να κάνει προτάσεις και ενδεχομένως να συζητήσει τους όρους μίας παράδοσης· προς τούτο, οι Μήλιοι καλούν τους Αθηναίους αντιπροσώπους να εκθέσουν τις απόψεις τους ενώπιον των αξιωματούχων και των επιφανέστερων πολιτών της πόλης.

Η εξιστόρηση του διαλόγου μεταξύ Αθηναίων και Μηλίων μας παραδίδεται, πιστή και πλήρης, από τον Θουκυδίδη στο πέμπτο βιβλίο της Ιστορίας του πελοποννησιακού πολέμου[1], με μια περιγραφή η οποία, διαμέσου των αιώνων, διατηρεί ανέπαφη όλη τη Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Δίκαιο

Ο ολοκληρωτισμός της «μη βίας» και τα αδιέξοδα του ακραίου κέντρου

 του Άκη Γαβριηλίδη

Κατά τον τελευταίο χρόνο, γνώρισε μεγάλη διάδοση στα συμβατικά και τα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης και δικτύωσης, και επαναλήφθηκε διαδοχικά τόσες φορές που άρχισε να αποκτά συνοχή και πειστικότητα αφηγηματικού σχήματος, μία συγκεκριμένη γραμμή ανάγνωσης –και απόπειρα διαχείρισης- των κοινωνικών αγώνων της τελευταίας περιόδου. Πρόκειται για το αναλυτικό –και κανονιστικό- σχήμα του «ακραίου κέντρου». Το σχήμα αυτό εκφράστηκε αρχικά κυρίως από καλλιτέχνες ή δημοσιογράφους που πρόσκεινται σε κάποιο από τα τρία κόμματα της σημερινής κυβέρνησης, και μόνο στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια των δύο προεκλογικών περιόδων, υιοθετήθηκε από πολιτικούς και τροφοδότησε σε Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Κινήματα,Πολιτική,Ψυχανάλυση

Οι καθηγητές τού τίποτα. Η αντι-εξέγερση ως πολιτική επιστήμη

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο αμερικανός μυθιστοριογράφος Ντάσιελ Χάμμεττ παρατηρούσε κάποτε:

«Απ’ όλες τις εθνικότητες που οδηγούνται στα δικαστήρια, αυ­τοί που είναι πιο δύσκολο να καταφέρεις να καταδικαστούν είναι οι Έλληνες. Ο Έλληνας αρνιέται αδίστακτα τα πάντα, ανεξάρτητα απ’ το πόσο ακλόνητες είναι οι αποδείξεις. Και τίποτα δεν εντυπωσιάζει περισσότερο τους ενόρκους από μια ξερή δήλωση ότι κάτι είναι έτσι, άσχετα απ’ την απιθανότητα της δήλωσης ή τον φανερό παρα­λογισμό της μπροστά στις συντριπτικές αποδείξεις για το αντίθετο»[1].

Φαίνεται ότι η παραδοσιακή αυτή τακτική εξακολουθεί να γνωρίζει μεγάλο σουξέ μεταξύ των Ελλήνων εν Αμερική, αν κρίνουμε από την αγωνιώδη προσπάθεια που είχε αναλάβει καθ’ όλη τη διάρκεια του 2009 ο κ. Στάθης Καλύβας, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο πανεπιστήμιο Γέιλ, να μας κοινοποιήσει (σε εμάς και σε πολλά διαφορετικά κοινά) την άποψή του για όσα συνέβησαν στην Ελλάδα τον Δεκέμβρη του 2008. Ο εν λόγω καθηγητής, από κοινού με τον εκ Θεσσαλονίκης ομόλογό του Νίκο Μαραντζίδη, πήραν σβάρνα εφημερίδες και Συνέχεια

Κλασσικό
Βία,Γλώσσα,ΜΜΕ,Πολιτική

Τόσο το χειρότερο για το Πανεπιστήμιο Yale

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Yale.

Το πληροφοριακό περιεχόμενο της φράσης αυτής υποθέτω ότι δεν παρουσιάζει κάτι το πρωτάκουστο ή το συγκλονιστικά ενδιαφέρον για τους αναγνώστες τού Κοντέινερ. Ασχολούμαστε όμως με αυτήν επειδή, τα τελευταία δύο χρόνια, εμφανίζεται με αμείωτη συχνότητα σε διάφορα έντυπα, κάτω από άρθρα τα οποία καταπιάνονται να καταμετρήσουν «τι έχει μείνει» ή «Ποιος είναι ο σημερινός απόηχος» από τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 (λίγες μέρες μετά, στον ένα χρόνο, πρόσφατα «Δύο χρόνια μετά»[1], του χρόνου φαντάζομαι τρία χρόνια μετά κ.ο.κ.). Για να καταλήξουν όλα, με μικρές παραλλαγές, ότι δεν έχει μείνει –ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να έχει μείνει- τίποτε.

Δεν προτίθεμαι εδώ να αντικρούσω το συγκεκριμένο ισχυρισμό· αυτό έχει ήδη γίνει, τόσο από μένα[2] Συνέχεια

Κλασσικό