του Άκη Γαβριηλίδη

Η τροποποίηση στο άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα, πράγματι συνιστά ιστορική νίκη του γυναικείου κινήματος και του κινήματος ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως ορθώς διαπιστώνει σημερινή ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Κατά τα λοιπά, όμως, το κείμενο της ανακοίνωσης είναι αρκετά προβληματικό. Σίγουρα όχι ιδιαίτερα κινηματικό. Θα έλεγα ότι είναι στα όρια του αποικιοκρατικού.

Μεταξύ άλλων, υποστηρίζει:

Συνέχεια →

των Άκη Γαβριηλίδη – Μαρίας Σαρρή

Το ελληνικό κράτος, έστω με πολλές δυσκολίες και με μεγάλη καθυστέρηση, έχει κάπως συμφιλιωθεί με την ιστορία του φαινομένου της δεκαετίας του 40 που αποκάλεσε «συμμοριτοπόλεμο». Έχει όμως μεγαλύτερη δυσκολία να ξεπεράσει τη μνησικακία του απέναντι σε ένα ακόμα προγενέστερο φαινόμενο: τον «κανονικό» ληστοσυμμοριτισμό, το όνομα του οποίου στο κάτω κάτω χρησιμοποίησε για να στιγματίσει και έτσι να καταστείλει ευκολότερα τους κομμουνιστές.

Σήμερα, εκτίθενται σε δημόσιους χώρους –π.χ. στη Μάντρα του Μπλόκου της Κοκκινιάς- τιμητικές προτομές του Άρη Βελουχιώτη, ενός ανθρώπου του οποίου το κεφάλι είχε εκτεθεί ως τρόπαιο στην κεντρική πλατεία των Τρικάλων μετά την εκτέλεσή του. Ταυτόχρονα, όμως, στο Εγκληματολογικό Μουσείο της Αθήνας, σύμφωνα με την ίδια την υπερήφανη περιγραφή που βρίσκουμε στην ιστοσελίδα του, εκτίθενται, για αδιευκρίνιστους επιστημονικούς (;) σκοπούς, «κεφαλές καρατομηθέντων ληστών», Συνέχεια →

της Σάλλυ ΜακΚή

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μετάφραση του τελευταίου τμήματος του άρθρου τής Sally McKee «The Revolt of St Tito in fourteenth‐century Venetian Crete: A reassessment», Mediterranean Historical Review 1994 9:2, 173-204. Μετάφραση-σημειώσεις Α.Γ. Ευχαριστώ τον Γιάννη Μηλιό που τράβηξε την προσοχή μου στο άρθρο αυτό και γενικότερα στο θέμα στο οποίο αναφέρεται.

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, στο τέλος της πολιτικής του καριέρας, συνέδεσε το όνομά του με τη συνθηματική φράση «μαζί τα φάγαμε», η οποία προοριζόταν να εξηγήσει την εμφάνιση της κρίσης χρέους στην Ελλάδα μέσα από την αναφορά σε μία καταχρηστική απόλαυση στην οποία είχε αποδυθεί η ελληνική κοινωνία ως σύνολο το προηγούμενο διάστημα.

Μολονότι ο συγκεκριμένος εκφραστής αυτής της «ερμηνείας» αντιμετωπίστηκε με γενική κατακραυγή και αποδοκιμασία, η ίδια η ερμηνεία είχε μια διαδρομή που ούτε άρχισε, ούτε τελείωσε με αυτόν. Υπήρχε από παλιά –σχεδόν από την ίδρυση του ελληνικού κράτους- ένα νοητικό σχήμα που πάντοτε το συνόδευε, το σχήμα της αυτοαποικιοποίησης. Η ελληνική κοινωνία είναι άναρχη, ανομική, «παραδοσιακή», πελατειακή, αντιστέκεται στον εκσυγχρονισμό και τον εξευρωπαϊσμό· συμπέρασμα: είναι εγγενώς ανίκανη να αυτοκυβερνηθεί, και γι’ αυτό χρειάζεται καθοδήγηση, επιτροπείες ή –πιο πρόσφατα- «μνημόνια». (Είναι χαρακτηριστικό ότι, στα λίγα αυτά χρόνια, έχει ήδη αρχίσει να χρησιμοποιείται η αυτομαστιγωτική έκφραση «μνημόνια μέχρι να σβήσει ο ήλιος», και όχι μόνο από τους –ελάχιστους άλλωστε- οπαδούς των υπαρκτών μνημονίων, ως κατακλείδα διάφορων συζητήσεων για τις «παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας», περίπου με το νόημα «δεν υπάρχει σωτηρία»).

Από τη δεξαμενή αυτών των θεωριών άντλησε πρόσφατα όσα είπε –σε συνέντευξη που έδωσε, ακριβώς, στα αγγλικά, στην υποτιθέμενη κορωνίδα του δυτικού φιλελευθερισμού και της ισοπολιτείας: το BBC- ο Έλληνας ΥπΕθΑ. Με αποτέλεσμα να ακούσει και αυτός ουκ Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Την εβδομάδα που μας πέρασε, δύο επιφανείς εκπρόσωποι της δημοσιογραφικής «γενιάς του 90», ο Πέτρος Κωστόπουλος και ο Φώτης Γεωργελές, με διαφορά λίγων ημερών ο ένας από τον άλλο, προέβησαν σε δημόσιες τοποθετήσεις με τις οποίες επιχειρούσαν έναν απολογισμό των εξελίξεων που συνέβησαν στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Οι τοποθετήσεις αυτές ήταν πολύ διαφορετικές ως προς το ύφος τους και το είδος λόγου στο οποίο εντάσσονται: η μία ήταν ένα δημόσιο πυροτέχνημα, μια συνθηματική αυτοκολακεία· η άλλη ήταν ένα «EDITΟ» (έτσι αυτοπαρουσιάζεται) στην Athens Voice, ένα φιλόδοξο επιχειρηματολογημένο αφήγημα με ερμηνευτικές αξιώσεις. Ωστόσο, παρά τις διαφορές αυτές, και οι δύο παρουσίαζαν εντυπωσιακή συνοχή από άποψη λογοθετική [discursive], καθότι και οι δύο «έκλιναν» για πολλοστή φορά το γνωστό θέμα της ελληνικής αυτο-αποικιοποίησης, της ανυπέρβλητης αίσθησης ότι η «χώρα μας» υστερεί, μένει πίσω σε σχέση με την προηγμένη Ευρώπη, και ότι πρέπει να καταβάλλει διαρκώς μία προσπάθεια προκειμένου να γίνει μία «κανονική χώρα».

Αυτή την κατάσταση υστέρησης, ο Κωστόπουλος, ακολουθώντας μία εδραιωμένη (ρατσιστική) γλωσσική πρακτική, την περιέγραψε ως «βλαχιά» από την οποία μας Συνέχεια →

της Πράτσι Πατανκάρ

Ο τοίχος μου στο Φέισμπουκ τελευταία έχει γεμίσει από αναρτήσεις και άρθρα που αφορούν τη γιόγκα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βρίσκω πολύ εκνευριστικό να διαβάζω πόσο «τραυματικό» για τους Αμερικανούς νοτιοασιατικής καταγωγής είναι να βλέπουν λευκούς που διδάσκουν και κάνουν γιόγκα. Μεγάλωσα σε ένα χωριό οκτώ ώρες από το Μουμπάι και κατάγομαι από αγροτική ινδική οικογένεια κατώτερης κάστας· έτσι, η «γιόγκα» ήταν κάτι πολύ μακρινό για μένα. Ανήκε στην κουλτούρα της βραχμανικής ανώτερης-μεσαίας τάξης των πόλεων. Μόνο τελευταία ακούω να μπαίνει η γιόγκα στο λεξιλόγιο των ανθρώπων με τους οποίους μεγάλωσα, και βλέπω «χαλάκια της γιόγκα» να πουλιούνται σε μαγαζιά των κάπως μεγαλύτερων πόλεων κοντά στο χωριό μου.

Το άρθρο αυτό δεν γράφτηκε καθόλου για να καταγγείλει τη γιόγκα. Όπως πολλοί άλλοι άνθρωποι στην πατρίδα μου (και αλλού), αποδίδω αξία σε κάποιες πρακτικές οι οποίες Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Τα τελευταία χρόνια, ο Κορνήλιος Καστοριάδης χαίρει ιδιαίτερης φήμης και αναγνώρισης στην Ελλάδα, τόσο όσο ποτέ άλλοτε και πουθενά αλλού.

Ισχυρίζομαι ότι η δημοτικότητα αυτή οφείλεται στο ότι ο συγκεκριμένος στοχαστής μπορεί να διαβαστεί, και πράγματι διαβάζεται, κατά δύο τρόπους, είτε εναλλακτικά είτε σωρευτικά, που και οι δύο καλύπτουν αντίστοιχες έντονες ανάγκες και μια ισχυρή ζήτηση στο εσωτερικό της αγοράς των ιδεών: την ανάγκη να πειστούμε ότι το ελληνικό έθνος είναι κάτι απόλυτα ξεχωριστό, ιδιαίτερο (και φυσικά ανώτερο) σε σχέση με τα άλλα, αφενός, αλλά και αφετέρου ότι αυτή η ιδιαιτερότητα όχι μόνο δεν το απομακρύνει από την «πολιτισμένη Δύση», αλλά ακριβώς αυτή είναι που το κάνει να αποτελεί ουσιώδες τμήμα της –και μάλιστα το ουσιωδέστερο, αυτό που κάνει την Ευρώπη να είναι αυτό που Συνέχεια →

του Πιέρ Σενγκαραβελού

Στην κρίση της ισπανικής μοναρχίας, ο Κάρλες Πούτζντεμόν, πρόεδρος της Generalitat της Καταλονίας, δήλωσε αρκετές φορές ότι η περιφέρειά του είναι «αποικία της Ισπανίας», οι δε υποστηρικτές του ενεργοποίησαν μια ρητορική κατοχής. Η κυβέρνηση της Μαδρίτης επέλεξε μια συγκεκριμένη μορφή δικαστικής και αστυνομικής καταστολής με τη σύλληψη πολιτικών ηγετών και το μπλοκάρισμα των τραπεζικών λογαριασμών της περιοχής. Επιπλέον, τα λόγια του Mariano Rajoy την Κυριακή –«Δεν υπήρξε δημοψήφισμα αυτοδιάθεσης»– φέρουν αναπάντεχα τον απόηχο από το «η Αλγερία είναι Γαλλία», μια διατύπωση που χρησιμοποίησε ο Φρανσουά Μιττεράν την 1η Δεκεμβρίου 1954, όταν η πραγματικότητα της αλγερινής κρίσης ήταν πλέον αναμφισβήτητη.

Τα πάντα στο λεξιλόγιο των πρωταγωνιστών φαίνεται να αναφέρονται στη διαδικασία αποαποικιοποίησης των δεκαετιών τού 40 και του 60. Σε τέτοιο βαθμό που στις 11 Συνέχεια →

του Ιλάν Παππέ

Το 2017, η ισραηλινή κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας συμπληρώνει πενήντα χρόνια. Μετά από τόσον καιρό, ο όρος «κατοχή» αρχίζει να γίνεται κάπως περιττός και άτοπος. Δύο γενιές Παλαιστινίων έχουν ήδη ζήσει υπ’ αυτό το καθεστώς. Αν και οι ίδιοι το αποκαλούν ακόμα κατοχή, αυτά που περνάνε είναι ριζωμένα σε κάτι άλλο, πολύ πιο δύσκολο να κατανικήσεις ή να αλλάξεις: τον αποικισμό. Ο όρος αποικισμός δεν είναι εύκολο να εφαρμοστεί στο παρόν –τις περισσότερες φορές συνδέεται με γεγονότα του παρελθόντος. Για το λόγο αυτό, με τη συμβολή πρόσφατων και συναρπαστικών ερευνών, αναλυτές που γράφουν για το Ισραήλ χρησιμοποιούν συχνότερα έναν άλλο όρο: εποικιοκρατία[1].

H αποικιοκρατία μπορεί να περιγραφεί ως η μετακίνηση Ευρωπαίων σε διάφορα μέρη Συνέχεια →

των Ερίκ Αλλιέζ – Μαουρίτσιο Λατζαράτο[i]

Η οξυδέρκεια του Κλάουζεβιτς θα τεθεί σε δοκιμασία χάρη σε ένα από τα μείζονα πολιτικά και στρατιωτικά συμβάντα της γαλλικής επανάστασης: την επανάσταση των νέγρων, που αποσπά το κόσμημα της γαλλικής αποικιακής αυτοκρατορίας, τη νήσο του Αγίου Δομίνικου. Η οποία ήταν επίσης, ούτε λίγο ούτε πολύ, η πιο πλούσια αποικία στον κόσμο[1]. Έτσι, είναι πιθανό να πρόκειται εδώ για το πλέον θεμελιώδες συμβάν της επανάστασης εξαιτίας της δύναμης κατεδάφισης (για να μιλήσουμε ντελεζιανά) που κομίζει: με αυτό, το αδιανόητο εισβάλλει αιφνιδιαστικά στην Ιστορία και την κάνει παγκόσμια σε μια επαναστατική προοπτική.

Η πρώτη νικηφόρα προλεταριακή επανάσταση είναι μία επανάσταση σκλάβων. Αφού η γαλλική δημοκρατία αναγκάστηκε να αναγνωρίσει αυτό το τετελεσμένο γεγονός, η επανάσταση όχι μόνο αντιστάθηκε στα στρατεύματα που απέστειλε στο νησί το 1801 ο Ναπολέων για να αποκαταστήσουν την τάξη και τη δουλεία του Μαύρου Κώδικα[2], αλλά και τα κατανίκησε (προκαλώντας 50.000 νεκρούς –δηλαδή πολύ περισσότερους από τις γαλλικές απώλειες στη μάχη του Βατερλώ), όπως είχε Συνέχεια →