του Άκη Γαβριηλίδη

Στις 13 Δεκεμβρίου, τα λεγόμενα «ειδησεογραφικά» ηλεκτρονικά μέσα στο ελληνόφωνο διαδίκτυο κατακλύστηκαν από ένα πανομοιότυπο δημοσίευμα σχετικό με το βιασμό και τη δολοφονία της Θρακιώτισσας φοιτήτριας στη Ρόδο, (ενίοτε, όχι πάντα, αναφερόταν ως σχετική πηγή το δελτίο του καναλιού STAR, αλλά εκεί δεν αναφερόταν καμία πηγή), το οποίο διαβεβαίωνε ότι ο ένας εκ των δύο συλληφθέντων για την πράξη αυτή, με το που μπήκε στη φυλακή, εν μια νυκτί μεταμελήθηκε και «στράφηκε στο θεό».

Το αγιογραφικό αυτό δελτίο τύπου, προφανώς υπαγορευμένο από τους οικείους ή/ και τους συνηγόρους του κρατουμένου, είναι φυσικά αναληθοφανές στα όρια του γελοίου Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Δικαιολογημένα επικρίθηκε η κάπως ιδιόμορφη λεκτική επιτέλεση του αντιπροέδρου της ΝΔ Αδώνιδος Γεωργιάδη σχετικά με τον μπασκετμπολίστα Γιάννη Αντετοκούνμπο. Αξίζει όμως λίγο να αναρωτηθούμε, ποιοι ακριβώς είναι οι δίκαιοι αυτοί λόγοι; Φραστικά, η δήλωση δεν έχει κάτι μειωτικό για τον παίκτη, ούτε καν κάτι ανακριβές –πέραν βέβαια του ότι δεν γεννήθηκε «στη Νιγηρία» αλλά στα Σεπόλια. Αλλά αυτό το ανασκεύασε ήδη ο Γεωργιάδης. Οπότε, κατά τα λοιπά έχει τυπικά δίκιο να λέει ότι τον σέβεται και τον αγαπά. Λέω όμως «τυπικά» διότι η τοποθέτησή του ενείχε –προφανώς σκοπίμως- ένα διπλό μήνυμα: με τον τρόπο εκφοράς της, υπονόμευε αυτό που έλεγε με το περιεχόμενό της. Το να εκφωνείς λάθος δύο και τρεις φορές το όνομα κάποιου, και ιδίως ένα όνομα Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί απόσπασμα της παρέμβασης του συγγραφέα στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου Λένε όχι, λέω ναι. Τρία κείμενα για τον Άκη Πάνου (εκδ. Ένεκεν, Θεσσαλονίκη 2013).

Στα τρία δοκίμια του βιβλίου αυτού, και ιδίως στο δεύτερο, ο αναγνώστης θα δει ότι, ακολουθώντας μία λίγο-πολύ φιλολογική μέθοδο ανάλυσης, δείχνω πώς ο Άκης Πάνου αναπτύσσει δύο αντίθετες όψεις ή διαστάσεις του ίδιου θέματος, την κάθε μια σε ένα διαφορετικό τραγούδι, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται έτσι ζεύγη τραγουδιών που φαίνεται να απαντάνε το ένα στο άλλο, ή να προεκτείνουν το ένα το άλλο. Ενίοτε μάλιστα αυτό συμβαίνει και στο εσωτερικό του ίδιου τραγουδιού.

Ταυτόχρονα, όπως ήδη σημειώθηκε και από τους άλλους ομιλητές, αυτό το σύντομο βιβλιαράκι κάθε άλλο παρά εξαντλεί το θέμα.

Προεκτείνοντας λοιπόν αυτή τη γραμμή ανάλυσης, θα εξετάσω παρακάτω ακόμη ένα τέτοιο παράδειγμα, ένα ζεύγος «δίδυμων» τραγουδιών από τις αρχές της δεκαετίας του 70, στα οποία δεν αναφέρομαι καθόλου στο βιβλίο, και τα οποία θα μπορούσαν να είχαν αποτελέσει αντικείμενο ενός άλλου, τέταρτου μέρους. Πρόκειται για το ζεύγος που σχηματίζουν τα τραγούδια «Εγώ καλά σου τα ΄λεγα», με τον Στράτο Διονυσίου, και «Τι Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Έχει ήδη επισημανθεί, και επικριθεί, η ιδιοκτησιακή αντίληψη για την εξουσία την οποία μαρτυρεί η αντίδραση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη στην αναγγελία ότι η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες ζήτησε από τέσσερις ελληνικές τράπεζες να της αποστείλουν αναλυτική κίνηση των τραπεζικών λογαριασμών του ιδίου, της συζύγου του, του αδελφού του και κάποιων στενών συνεργατών του. Πράγματι, όποιος μιλά περί «περιστασιακών ενοίκων της εκτελεστικής εξουσίας» θεωρεί ότι υπάρχουν, ή θα έπρεπε να υπάρχουν, μόνιμοι ένοικοι της εξουσίας, και ότι ο ίδιος προφανώς είναι ένας από τους άξιους για αυτή τη μονιμότητα –αν όχι ο κατεξοχήν άξιος.

Κάτι όμως εξίσου αξιοπερίεργο είναι η δραστηριότητα την οποία αποδίδει η δήλωση σε αυτούς τους «μόνιμους ενοίκους». Αυτοί, μας λέγεται εξ αντιδιαστολής, είναι εκείνοι από τους οποίους γράφεται «Η Ιστορία». Με το οριστικό άρθρο στον ενικό και, ιδίως, με Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ένα πράγμα έχει πιάσει σωστά η Έλενα Ακρίτα στο σημείωμά της περί σεξισμού: πράγματι, στο ζήτημα αυτό έχει μπλέξει –δεν ξέρω ποιους άλλους περιλαμβάνει αυτό το «έχουμε», αλλά αυτή σίγουρα έχει- τα μπρόκολα με τις μπαλαντέζες. (Όχι ως προς τον ορισμό, διότι αυτόν τον δίνει ορθά. Στην εφαρμογή τού ορισμού είναι που τα θαλασσώνει).

Επίσης, και σε ένα άλλο έχει δίκιο: ότι υπάρχουν γυναίκες που είναι ηλίθιες και εμπαθείς.

(Φυσικά, όπως συμβαίνει πάντοτε σε τέτοιες περιπτώσεις, αυτό στο μυαλό της αφορά μόνο τις άλλες, όχι την ίδια. Αλλά αυτό εμάς δεν μας δεσμεύει).

Πράγματι λοιπόν, υπάρχουν γυναίκες που διακατέχονται από πάθη, και ιδίως, εν προκειμένω, από το πάθος του φθόνου, του ανταγωνισμού και της μνησικακίας. Το οποίο τις οδηγεί να κρίνουν αυστηρότερα τις (άλλες) γυναίκες. Και ειδικότερα, να καθιερώνουν γι’ αυτές ένα τεκμήριο ενοχής και να τις καλούν, με τον πιο φυσικό τρόπο του κόσμου, να Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο Δημήτρης Δημητριάδης ήταν για πολλά χρόνια ένας συγγραφέας του οποίου το έργο αναγνωριζόταν περισσότερο εκτός παρά εντός Ελλάδος· ιδίως τα θεατρικά του ανέβαιναν μεταφρασμένα π.χ. στα γαλλικά και τα πορτογαλικά συχνότερα απ’ ό,τι στην πρωτότυπή τους μορφή.

Αυτή η ανισομέρεια είχε αρχίσει να εξισορροπείται τα τελευταία χρόνια. Ακριβώς γι’ αυτό, είναι άχαρο και απογοητευτικό να βλέπει κανείς τον συγγραφέα να αρχίζει να γκρινιάζει και να δυσανασχετεί δημόσια με υστερικό και αδέξιο τρόπο επειδή αισθάνεται ότι απειλείται να χάσει τον τίτλο του πιο πολυμεταφρασμένου σημερινού Έλληνα συγγραφέα. Διότι, πράγματι, μπαίνει κανείς στον πειρασμό να υποθέσει ότι αυτός είναι ο βασικός λόγος για την πρόσφατη αψυχολόγητη εκτενή επίθεσή του εναντίον του Πέτρου Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στις 22 Ιουλίου του 2018, παραμονές της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι και στη Ραφήνα, ο ποιητής και στιχουργός Μάνος Ελευθερίου περνούσε τη στερνή την πύλη με του καιρού δεμένος τις κλωστές. Μπορεί όμως και λυμένος, απαλλαγμένος οριστικά απ’ αυτές.

Αποτελεί χαρακτηριστική ειρωνεία –όχι τραγική· η τραγικότητα είναι ένα τόσο βαρύγδουπο και απόλυτο μέγεθος που δεν χωράει στο λιτό σύμπαν του Ελευθερίου όπου έχει κυρίως την τιμητική της η αδεξιότητα, η αμηχανία, η ασυνεννοησία-, το ότι η σορός του, τη μέρα που η μισή Αττική καιγόταν, χρειάστηκε να ταξιδέψει στη Βουλγαρία ώστε να αποτεφρωθεί και να ξαναγυρίσει.

Αν ακολουθούσαμε το σύνηθες «προφητικό» αφήγημα που πλαισιώνει στην Ελλάδα τους Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Αναπόσπαστο τμήμα του εκσυγχρονιστικού-προοδευτικού κεκτημένου στο εσωτερικό της ελληνικής διανόησης, αλλά εν πολλοίς και της ελληνικής κοινωνίας συνολικά, αποτελεί η πεποίθηση ότι κάθε φαινόμενο –ιδίως κάθε αρνητικό/ παθολογικό/ δυσάρεστο φαινόμενο- έχει «κοινωνικά αίτια».

Η πεποίθηση αυτή είναι καταρχήν και κατά βάση υγιής και χρήσιμη. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες το αντανακλαστικό να αναζητάμε τις «ευρύτερες κοινωνικές αιτίες» βραχυκυκλώνει και απολήγει σε έναν αφελή κοινωνιολογισμό, αν όχι σε μία απολογητική ταυτολογία. Αυτό ιδίως συμβαίνει όταν, στη βιασύνη μας να απορρίψουμε την ερμηνεία μέσω «ατομικών αιτίων», καταλήγουμε απλώς να αντικαθιστούμε μία ουσιοκρατία με μία άλλη: αντί να προσφεύγουμε στο κυρίαρχο υποκείμενο ως έσχατη εξήγηση, προσφεύγουμε στην εξήγηση μέσω μιας φανταστικής οντότητας που αποκαλούμε «κοινωνία», «περίγυρο» ή «γενικότερες συνθήκες», και έτσι απλώς αναγορεύουμε αυτήν σε κυρίαρχο υποκείμενο, σε «τελευταία λέξη» ικανή να κλείσει το θέμα χωρίς υπόλοιπα.

Η πρόσφατη παιδοκτονία στη Νέα Σμύρνη είναι μία απ’ αυτές τις περιπτώσεις.

Όπως συμβαίνει με κάθε έγκλημα, (ενίοτε και χωρίς έγκλημα), και σε αυτή την περίπτωση Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Είναι κατανοητό ότι οι στιγμές αμέσως μετά το θάνατο ενός ανθρώπου, ιδίως ενός ανθρώπου 34 ετών, για κάποιους μπορεί να είναι στιγμές βερμπαλισμού και υπερβολών. Και οι επιτελέσεις αυτές μπορεί να είναι ένα εργαλείο, μεταξύ πολλών δυνατών, για να δώσει κανείς ένα νόημα στο κενό και στην απώλεια.

Από κει και πέρα όμως, μπορούμε και πρέπει να δούμε ποιο νόημα. Δεν είναι φυσικό, ούτε αυτονόητο, η νοηματοδότηση αυτής της απώλειας να συνιστά εργαλειοποίηση του θανάτου σε ιδεολογική κατεύθυνση που να παράγει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Διότι τότε, ισχυρισμοί οι οποίοι υπό κανονικές συνθήκες είναι αμφισβητήσιμοι από πραγματολογική και πολιτική άποψη, επιχειρείται να εμπεδωθούν εκμεταλλευόμενοι τη φόρτιση από την απώλεια για να παρακάμψουν αθέμιτα αυτή την αμφισβήτηση και τον έλεγχο.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τους βερμπαλισμούς στους οποίους κατέφυγε ο υπουργός άμυνας της Ελλάδας για να ενημερώσει και ταυτόχρονα να συλλυπηθεί για το χθεσινό Συνέχεια →