του Άκη Γαβριηλίδη

Το περασμένο καλοκαίρι, η ΠΑΕ Ηρακλής μετά από χρόνια απέκτησε έναν (κατά τα φαινόμενα – λίγο πολύ) «κανονικό» καπιταλιστή ως ιδιοκτήτη, τον – μεταξύ άλλων- μεγαλομέτοχο των «Φούρνων Βενέτη» και των γαλακτοκομικών «Δωδώνη», ο οποίος διαφημίστηκε ως «έντιμος άνθρωπος, που δεν αφήνει χρέη, είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του» κ.λπ. Η έλευσή του χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τους φίλους και τους παροικούντες της ομάδας, και ιδίως από τα δύο-τρία σάιτ που είναι ειδικά αφιερωμένα σε νέα σχετικά με την ομάδα (περί αυτών θα πούμε κάποια πράγματα στη συνέχεια). Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα όμως, αγωνιστικά και γενικότερα, δεν φαίνεται να δικαιώνουν ιδιαίτερα αυτή την υπεραισιοδοξία. Αυτό προκάλεσε νευρικότητα στην νέα ιδιοκτησία και τους παρατρεχάμενούς της, οι οποίοι αμέσως άρχισαν να αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους στο πρόσωπο εχθρών, εξωτερικών αλλά και εσωτερικών (ή ενδιάμεσων) και να εκδίδουν ως επί το πλείστον ατυχείς επικοινωνιακά ανακοινώσεις εναντίον τους. Το κακό άρχισε με ανακοίνωση στην οποία ο Μονεμβασιώτης επέπληττε τους οπαδούς της ομάδας διότι … δεν είχαν αγοράσει αρκετά εισιτήρια διαρκείας. Σημειωτέον ότι η τιμή των εν λόγω εισιτηρίων ήταν (είναι) αρκετά αλμυρή, και ότι τη στιγμή εκείνη το αντάλλαγμα ήταν ασαφές διότι η ομάδα δεν είχε καλά-καλά συγκροτηθεί ακόμη και κανείς δεν την είχε δει να παίζει.

Και αφού συγκροτήθηκε, τα πράγματα δεν βελτιώθηκαν: η πορεία της ήταν μέτρια έως κακή. Μέχρι στιγμής έχουν απολυθεί δύο προπονητές και έχει αναλάβει ο τρίτος.

Όταν ανακοινώθηκε η απόλυση του δεύτερου προπονητή, η σχετική ανακοίνωση περιλάμβανε και μία ακροτελεύτια παράγραφο, την εξής:

ενημερώσαμε τους ποδοσφαιριστές μας ότι από εδώ και τώρα οι αμοιβές τους, θα καταβάλλονται με την συχνότητα, όπως συνηθίζεται στην κατηγορία που αγωνίζονται στην Σούπερ Λίγκ 2. Διότι, την μέχρι σήμερα συνέπεια της ομάδας προς τα πρόσωπά τους, δεν την έχουν εκτιμήσει. Όπως αμφιβάλλουμε αν έχουν καταλάβει το βάρος της φανέλας που φορούν.

Η μνησίκακη και παιδαριώδης αυτή αποστροφή του λόγου έρχεται προφανώς σε αντίθεση με την εικόνα του «κανονικού καπιταλιστή που ακολουθεί τους κανόνες». Μια τέτοια απειλή επίσχεσης πληρωμών δεν προβλέπεται φυσικά από κανέναν κανόνα· ούτε από την υποτιθέμενη κανονικότητα της σύμβασης με την οποία κάποιος μισθώνει σε έναν εργοδότη την εργατική του δύναμη προκύπτει ότι ο τελευταίος μπορεί να αναστέλλει επ’ αόριστον την καταβολή του μισθού επειδή δεν είναι ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα της εργασίας του μισθωτού.

Το ποδόσφαιρο φυσικά έχει τις ιδιαιτερότητές του, όπως κάθε βιομηχανία. Αλλά ακριβώς εξαιτίας αυτών των ιδιαιτεροτήτων, εάν ένας ιδιοκτήτης ΠΑΕ κρίνει ότι κάποιοι παίκτες έχουν απόδοση κατώτερη των δυνατοτήτων τους λόγω αδιαφορίας, ύποπτων συναλλαγών ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, έχει τη δυνατότητα να τους επιβάλει πρόστιμο.

Θα πει κανείς, πρόστιμο, καθυστερημένη/ άτακτη πληρωμή, τι διαφορά έχει; Πάλι μιλάμε για κάποιο είδος χρηματικής ποινής.

Έχει μεγάλη διαφορά. Το πρόστιμο αυτό είναι οιονεί πειθαρχικό μέτρο. Πράγμα που σημαίνει ότι η απόφαση που το επιβάλλει αναμένεται να είναι αιτιολογημένη και να αναφέρει ποιο ακριβώς είναι το ύψος της ποινής, πώς και για πόσο διάστημα θα εκτελεστεί, εις βάρος ποίων ακριβώς, και για ποιο παράπτωμα. Αυτό αντίθετα που εξήγγειλε ο Μονεμβασιώτης ακολουθεί περισσότερο μια φεουδαρχική λογική καψονιού/ αγγαρείας, παρά μια έστω εργοδοτική λογική της αστικής νεωτερικότητας. Είναι μία ποινή ασαφής, χωρίς καθορισμένα όρια, που η έναρξη και η λήξη της εξαρτάται από την ανέλεγκτη βούληση του ηγεμόνα.

Η ανακοίνωση λέει ότι αυτή η ποινή/ εκδίκηση θα επιβληθεί στους «παίκτες». Ωραία. Αλλά ποιους παίκτες; Όλους; Όσους ανήκουν γενικώς στο ρόστερ της ομάδας, ή μόνο όσους περιλήφθηκαν στην αποστολή ή/ και έπαιξαν; Και όσους έπαιξαν πού; Μόνο στον τελευταίο αγώνα; Σε όλους στους οποίους η ομάδα ηττήθηκε; Σε όλους γενικώς;

Και με όσους ήταν τραυματίες τι θα γίνει;

Το τελευταίο αυτό ερώτημα δεν έχει μόνο θεωρητική αξία. Όπως μας πληροφόρησαν τα ίδια αυτά οπαδικά μέσα για τα οποία μίλησα στην αρχή, σε αυτούς τους δύο μήνες τραυματίστηκαν συνολικά έντεκα παίκτες του Ηρακλή, δηλαδή σχεδόν το μισό ρόστερ. Οι τραυματισμοί αυτοί δεν προέκυψαν σε κάποιον αγώνα, αλλά κατά την προπόνηση· οι περισσότεροι ήταν θλάσεις.

Άρα, κάτι δεν πήγαινε καλά σε αυτήν την προπόνηση. Πράγμα που παραδέχθηκε εμπράκτως και η ΠΑΕ, απολύοντας (και) τον μέχρι τότε υπεύθυνο γυμναστή της ομάδας και προσλαμβάνοντας άλλον.

Εγώ ούτε ειδικός είμαι, ούτε έχω κάποια δική μου εικόνα για το πώς γινόταν η εκγύμναση, οπότε δεν μπορώ να επιβεβαιώσω εάν έφταιγε ο γυμναστής για τους τραυματισμούς. Όποιος κι αν έφταιγε, όμως, η ευθύνη βαρύνει την ΠΑΕ, η οποία δεν επέλεξε τα κατάλληλα άτομα ή/ και τις κατάλληλες μεθόδους/ εγκαταστάσεις ώστε οι αθλητές να προετοιμάζονται σωστά. Αλλά ο λαλίστατος κατά τα άλλα Μονεμβασιώτης δεν αναγνώρισε φυσικά την ευθύνη αυτή για το γεγονός ότι κάποιοι παίκτες υπέστησαν αναίτια σωματικές βλάβες και στερήθηκαν για κάποιο διάστημα τη δυνατότητα να εργαστούν· και ο ίδιος έρχεται τώρα να «ενημερώσει» τους ίδιους αθλητές ότι θα τους πληρώνει με καθυστέρηση επειδή η ομάδα ηττήθηκε σε αγώνες στους οποίους εκείνοι δεν αγωνίστηκαν, χωρίς δική τους υπαιτιότητα.

Για όλα αυτά τα γεγονότα υπήρξε μία αντίδραση, από τον Γιώργο Μπαντή. Ο Γιώργος Μπαντής, για όσους δεν είναι ενήμεροι περί τα ποδοσφαιρικά, είναι πρώην επαγγελματίας ποδοσφαιριστής (τερματοφύλακας), μεταξύ άλλων και του Ηρακλή επί σειρά ετών, και νυν πρόεδρος του ΠΣΑΠΠ (Πανελλήνιου Συνδέσμου Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών/ Ποδοσφαιριστριών), αλλά και γνωστός για τις κατά καιρούς παρεμβάσεις του σε διάφορα κοινωνικά ζητήματα και εκτός αθλητισμού. Ο Μπαντής, λοιπόν, χωρίς να επικαλείται την επίσημη συνδικαλιστική του ιδιότητα, έκανε απλώς ως άτομο μία επικριτική ανάρτηση δέκα γραμμών στο λογαριασμό του στο facebook, στην οποία ούτε καν ανέφερε κάποιο όνομα ομάδας ή παράγοντα, αλλά «φωτογράφιζε» ευδιάκριτα τον Μονεμβασιώτη. Την εξής:

Φαντάζομαι πως κι εσύ θα συνεχίσεις να «αδειάζεις» τους ποδοσφαιριστές σου εκβιάζοντάς τους δημόσια, όπως και να αλλάζεις τους προπονητές με τέτοια συχνότητα λες και τους επιλέγει ο πρόεδρος της Super League 2 στην οποία αγωνίζεσαι.

Καλό θα είναι γενικά, πριν κουνήσουμε το δάχτυλο σε εργαζόμενους ποδοσφαιριστές για το αν έχουν καταλάβει το βάρος της φανέλας που φοράνε, να αναρωτηθούμε πρώτα αν γνωρίζουμε οι ίδιοι το πόσο συνάδουν οι ανακοινώσεις που δημοσιεύουμε με τα πιστεύω της ομάδας που διοικούμε.

Ως καλοπροαίρετος πάντα πιστεύω πως το δεύτερο ατυχές περιστατικό θα είναι και το τελευταίο, γιατί αποδεδειγμένα πλέον το ποδόσφαιρο έχει προχωρήσει μπροστά και τέτοιου είδους τακτικές δεν έχουν βοηθήσει ποτέ και σε τίποτα.

Ε, ποιος είδε τον θεό και δεν τον φοβήθηκε. Από την επομένη άρχισε ένας επικοινωνιακός βομβαρδισμός ενάντια στην «ύπουλη επίθεση» όπως θεωρήθηκε αυτή η στοιχειώδης και άτυπη υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η αρχή έγινε με διαρροή προς τα φιλικά σάιτ μιας ανώνυμης απάντησης «διοικητικών κύκλων της ΠΑΕ». Το κείμενο αυτό –το οποίο χαρακτηρίζεται βέβαια «απάντηση», αλλά συνίσταται κυρίως σε ερωτήσεις, υποτίθεται ρητορικές- θέτει τις βάσεις για τη γενικότερη γραμμή υπεράσπισης που επρόκειτο να ακολουθηθεί: α) τα κίνητρά σου είναι ύποπτα/ σε βάλανε οι εχθροί του Ηρακλή· β) όλες οι ομάδες καθυστερούν τις πληρωμές των παικτών, άρα δεν πειράζει να το κάνουμε κι εμείς· γ) αν συνεχίσετε να επικρίνετε τον Μονεμβασιώτη, θα σηκωθεί να φύγει και το ποδόσφαιρο θα χάσει έναν σημαντικό επενδυτή.

Οι «κύκλοι» όμως αυτοί φαίνεται ότι, από το πολύ στριφογύρισμα, χάσανε το λογαριασμό, και έτσι η υπεράσπισή τους θυμίζει λίγο το ανέκδοτο με τη σπασμένη τσαγέρα. Π.χ. μία από αυτές τις ερωτήσεις προς τον Μπαντή είναι «Γιατί δεν ασχολείται με τους απλήρωτους ποδοσφαιριστές στην SL2;». Λίγες σειρές παρακάτω, του υποδεικνύεται «Ας συνεχίσει να κάνει την ετήσια γιορτή του ΠΣΑΠ γιατί μόνο αυτό μπορεί να κάνει ο σύνδεσμος του ΠΣΑΠ και ας αποσύρει τον δικηγόρο που κυνηγάει τις ομάδες». Όμως, τελικά τι πρέπει να κάνει ο Μπαντής; Να ασχοληθεί με τους απλήρωτους ποδοσφαιριστές ή να μην ασχοληθεί; Διότι ο δικηγόρος τον οποίο «έβαλε» ο ΠΣΑΠΠ (και όχι ΠΣΑΠ) να «κυνηγάει τις ομάδες», τις «κυνηγάει» ακριβώς για να πληρώσουν τους απλήρωτους ποδοσφαιριστές και ποδοσφαιρίστριες. Εκτός κι αν οι «κύκλοι», όταν ζητούν από τον Μπαντή να «ασχοληθεί» με τους απλήρωτους, εννοούν να τους πληρώσει ο ίδιος από την τσέπη του.

Αυτό όμως που ήταν ακόμη πιο ενδιαφέρον από θεωρητικοπολιτική άποψη ήταν το επόμενο στάδιο της επίθεσης, το οποίο ανέλαβε επωνύμως κάποιος κύριος Δημήτρης Θεοδωρακόπουλος, υπεύθυνος ασφαλείας της ΠΑΕ. Και λέω ότι είναι ενδιαφέρον διότι ο λόγος του εν λόγω ασφαλίτη είναι ό,τι πιο γειτονικό μπορεί να διαβάσει κανείς στα ελληνικά προς την ρητορική τακτική του ανθρώπου που, τις ίδιες μέρες, επανεξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ο Θεοδωρακόπουλος υπερασπίζεται με θράσος το διευθυντικό δικαίωμα των «επενδυτών» και λοιδορεί όσους προβάλλουν την αλληλεγγύη των εργαζομένων, την οποία εντάσσει στους «θεωρητικούς συνδικαλισμούς που ανήκουν στο παρελθόν». Στον χαρακτηρισμό αυτόν αντλεί από μία έχθρα και περιφρόνηση προς την «θεωρία» βαθιά ριζωμένη στην παράδοση της αντιδραστικής σκέψης. Την ετικέτα αυτή την πετάει έτσι, αντανακλαστικά, χωρίς να μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει γιατί άραγε και με ποια έννοια είναι «θεωρητική» μια απαίτηση που διατυπώνεται σε σχέση με ένα πολύ συγκεκριμένο και επίκαιρο ζήτημα και θέτει ένα απτό αίτημα. Αν αυτή είναι «θεωρητική», το πρακτικό ποιο είναι;

Από την άλλη, όμως, ο λόγος του ασφαλίτη θέλει ταυτόχρονα να εμφανίζεται ως ριζοσπαστικός και αμφισβητησιακός. Προς το σκοπό αυτό, προσπαθεί να «αιχμαλωτίσει» και να μιμηθεί ένα ελευθεριακό λογοθετικό προηγούμενο που ανήκει στην κουλτούρα των οπαδών του Ηρακλή, η οποία επικοινωνεί με έναν λόγο περί «αυτονομίας» (ένας από τους βασικότερους συνδέσμους φιλάθλων του φέρει την επωνυμία «Αυτόνομη Θύρα 10», και μάλιστα την επωνυμία αυτή την αναγράφει δίγλωσσα, συνοδευόμενη από την ιταλική εκδοχή «Iraklis Gruppo Autonomo» –δεν ξέρω για ποιο λόγο και αν αυτό γίνεται ως παραπομπή στην ιταλική αυτονομία). Ιδίως τα τελευταία (αρκετά) χρόνια, κατά τα οποία η ομάδα πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο αγωνιστικά και διοικητικά, οι οπαδοί αυτοί υιοθετούν έναν ρόλο θύματος το οποίο υφίσταται το «κυνήγι του συστήματος» και αδικείται, αλλά επιμένει να αγωνίζεται ενάντια στην αδικία. Είναι ενδεικτικό συναφώς ότι το οπαδικό σάιτ bluearena «τσίμπησε» αμέσως σε αυτή την επιχείρηση γοητείας και επέλεξε ως τίτλο του δημοσιεύματος για την τοποθέτηση του Θεοδωρακόπουλου τη φράση «Κύριε Μπαντή, ο Ηρακλής θα είναι εδώ για να σας χαλάει τη γιορτή». Εξίσου ενδεικτικό όμως είναι ότι, όταν προσωπικά επιχείρησα να αντιπαρατεθώ προς τον λόγο αυτό με σχόλιο στο λογαριασμό της ίδιας ιστοσελίδας στο facebook, οι διαχειριστές του διέγραψαν «αντισυστημικώς» τα σχόλια και με μπλόκαραν εντός λεπτών.

Ποια είναι η «γιορτή» την οποία θα «χαλάει» ο Ηρακλής, και ποιοι είναι οι «σας» τους οποίους εννοεί ο τραμπιστής ασφαλίτης; Είναι προφανώς οι «δικαιωματιστές» όπως ο Μπαντής, ο οποίος μεταξύ άλλων έχει εδώ και χρόνια, πρακτικά και καθόλου «θεωρητικά», έχει δημόσια ταχθεί ενάντια στις εξορύξεις χρυσού στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Χαλκιδική, και έχει οργανώσει σχετικές κινητοποιήσεις μαζί με άλλους τότε συμπαίκτες του –μια φωτογραφία δε από αυτές τις κινητοποιήσεις, την παρακάτω, έχει βάλει εξώφυλλο στο λογαριασμό του στα ΜΚΔ.

Κάποιοι αντιμετωπίζουν το ποδόσφαιρο ως όπιο των μαζών, ως κάτι ασήμαντο και περιφρονητέο, για το οποίο δεν υπάρχει κάτι να σκεφθούμε από άποψη τακτικής, στρατηγικής και ανάλυσης λόγου. Για εμάς τους υπολοίπους, η σύγκρουση αυτή γύρω από το ποιος εκφράζει πραγματικά τις «αξίες του Ηρακλή» και αντιλαμβάνεται το «βάρος της φανέλας», μιας φανέλας που στο παρελθόν φόρεσαν μεταξύ άλλων παίκτες όπως ο Σάββας Κωφίδης, ο Βασίλης Χατζηπαναγής και ο Ιβάν Γιοβάνοβιτς, αποτελεί ένα ζωντανό εργαστήριο για να μελετήσουμε την τριχοειδή διάχυση επιχειρηματολογιών και κινήσεων μαζών οι οποίες, σε ένα άλλο επίπεδο, καταλήγουν στην ανάδειξη πλανηταρχών –ανυπόμονων να καταστρέψουν τον πλανήτη με τις εξορύξεις και τις επενδύσεις τους.