του Άκη Γαβριηλίδη

Από την ελληνόφωνη γραμματεία, μυθοπλαστική και τεκμηριωτική, του 19^ου και του 20ού αιώνα, αλλά και από την προσωπική εμπειρία πολλών από μας, γνωρίζουμε πολλά παραδείγματα όπου απλοί άνθρωποι του λαού δεν κατανόησαν και παρερμήνευσαν λέξεις και φράσεις από την Αγία Γραφή που άκουγαν κατά τη θεία λειτουργία. Το να προσθέταμε ακόμα ένα δεν θα είχε από μόνο του πολύ νόημα. Το συγκεκριμένο όμως αποκτά για τους εξής λόγους: είναι αποτυπωμένο γραπτά και επανειλημμένα, αφενός, και αφετέρου προέρχεται όχι από λαϊκούς, αλλά από κληρικούς, ή πάντως από ανθρώπους που, με τον αυτοπροσδιορισμό τους, εμφανίζονται οι ίδιοι ως η εκκλησία. Τρίτον, όμως, και κυριότερον, λόγω του περιεχομένου του, που συνιστά ένα αριστουργηματικό lapsus.

H φράση την οποία παραθέτει η «επιγραμμική εκκλησία» από τους Χαιρετισμούς χαιρετίζει την παρθένο Μαρία καθότι έτεκε τον σπορέα της αγνείας (= της αγνότητας). Οι συντάκτες, όμως, (ή ο αυτόματος διορθωτής του επεξεργαστή τους), φαίνεται ότι δεν αναγνώρισαν τη λέξη αυτή γραμμένη με ε ως υπαρκτή ελληνική λέξη και την αντικατέστησαν κατά τρόπο που να δείχνει ότι οι Χριστιανοί λατρεύουν τον ιδρυτή της θρησκείας τους ως σπορέα της άγνοιας, και είναι πολύ ευχαριστημένοι και υπερήφανοι γι’ αυτό.

Το συγκεκριμένο σάιτ άλλωστε δεν είναι το μόνο στο οποίο απαντά η γραφή «της αγνοίας»· υπάρχουν αρκετά ακόμα, τα οποία δεν μπορώ να γνωρίζω πόσο ψηλά ή χαμηλά βρίσκονται στην ιεραρχία, αλλά πάντως είναι σαφές ότι ανήκουν σε Ορθόδοξους Χριστιανούς (από εκείνους που χαλάνε τον κόσμο κάθε φορά που φαντάζονται ότι άλλοι «προσβάλλουν τα πιστεύω τους») και δημοσιεύουν το κείμενο αυτό για λατρευτικούς σκοπούς, προς διαφώτιση ή/ και διευκόλυνση των υπολοίπων πιστών –σίγουρα όχι για διακωμώδηση και υπονόμευση ιερών και οσίων. Αυτή είναι απλώς το αποτέλεσμα, όχι ο σκοπός.

Αυτή η αθέλητη, αλλά διασκεδαστική επίδειξη αυτοκριτικής διάθεσης είναι ενδιαφέρουσα και για έναν άλλο, γλωσσικό –ή γλωσσικο-ιδεολογικό- λόγο. Ένα από τα επιχειρήματα μέσα από τα οποία η ορθοδοξία βαθμιαία συμβιβάστηκε με τον ελληνικό εθνικισμό και βρήκε μία θέση στο εσωτερικό του ήταν ότι «διέσωσε την ελληνική γλώσσα –και, ως εκ τούτου, ταυτότητα- σε δύσκολους καιρούς». Σήμερα ακόμα, πολλοί επιχειρούν να αρνηθούν (το προφανές) ότι τα αρχαία ελληνικά είναι νεκρή γλώσσα, επικαλούμενοι ότι αυτή «είναι ακόμα ζωντανή μέσα από την εκκλησία μας». Το ευρέως διαδεδομένο ολίσθημα της πένας –ή του πληκτρολογίου- στο οποίο αναφερθήκαμε εδώ καταρρίπτει αυτόν τον ισχυρισμό. Διότι δεν εμφανίζει μόνο την άγνοια ως ουσία του Χριστιανισμού, αλλά και αποδεικνύει την υπαρκτή άγνοια των υποτιθέμενων θεματοφυλάκων της «τρισχιλιετούς συνέχειας της ελληνικής γλώσσας» για αυτήν ακριβώς τη γλώσσα, και την χαλάρωση, μέχρις εξαφανίσεως, του γλωσσικού τους αισθητηρίου.