του Άκη Γαβριηλίδη

Στο βιβλίο του Νίκου Γιαννόπουλου με τον κάπως αδέξιο και αξιοπερίεργο τίτλο Ω, λε φιλαλάκο. Μια ιστορία για το κίνημα, τη ζωηρή άκρα Αριστερά και τους ανθρώπους της (Κουκκίδα, Αθήνα 2019) μπορεί κανείς να βρει την καλύτερη καθόσον γνωρίζω έκθεση, στην ελληνική γλώσσα τουλάχιστον, για το τι σημαίνει να κάνεις πολιτική minoritaire με την έννοια των Ντελέζ-Γκουατταρί. Μια έννοια που θα μπορούσε να αποδοθεί ως ήσσων ή μειονοτική πολιτική, υπό τον όρο όμως να μην γίνει επ’ ουδενί λόγω αντιληπτή ως «μειοψηφική» ή «ελιτίστικη» πολιτική, πολιτική υπέρ των λίγων, ούτε ως πολιτική υπέρ των μειονοτήτων.

Το βιβλίο –και, φυσικά, η ίδια η δράση- του Γιαννόπουλου αποτελούν μία πραγματική δεξαμενή παραδειγμάτων για το πώς μπορεί κανείς να επιφέρει αποτελέσματα, να Συνέχεια →

του Μάριου Εμμανουηλίδη 

«Θέλετε ―
θάμαι ακέριος όλο κρέας, λυσσασμένος,
―κι ἀλλάζοντας ἀπόχρωση σάν οὐρανός ―
― ὄχι ἄντρας πιά, μά σύγνεφο μέ παντελόνια».

Β. Μαγιακόβσκι, «Σύγνεφο με παντελόνια» (1915-16)

0.[1]

Η κοινή και βίαιη σχεδόν αντίδραση αναγνωστών και θεωρητικών στις θέσεις του Αγκάμπεν για τα μέτρα των κρατών εν μέσω πανδημίας ως κατάσταση εξαίρεσης και για την κατάσταση φόβου των ατόμων που γίνεται ανάγκη για συλλογικό πανικό, σχετίζεται με το άγγιγμα ενός ορίου. Είναι το όριο του έμβιου, της έμβιας ατομικής εμπειρίας και της κοινό-τοπης επιθυμίας διατήρησης της ύπαρξής μας. Αυτή την επιθυμία οι θέσεις του Αγκάμπεν την παρακάμπτουν καθώς την υπάγει στις πολιτικές της ασφάλειας και της κατάστασης εξαίρεσης, και άρα, διαγράφει την αυτονομία της.[2] Όμως, το αντικείμενο «επιδημία» έρχεται από έναν χώρο πέραν της πολιτικής και μας υποχρεώνει να Συνέχεια →

του Πάνου Κομπατσιάρη

Τα λεγόμενα pufferfish, ή «διαβολόψαρα» σύμφωνα με μια από τις άτυπες ορολογίες των Ελλήνων ψαράδων, συνιστούν μια διακριτή κατηγορία ψαριών που συναντώνται κυρίως σε τροπικές περιοχές. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας ψαριών είναι πως είναι ικανά να «φουσκώνουν» ολόκληρο το σώμα τους και να γίνονται μια σχεδόν τέλεια, στρόγγυλη μπάλα όταν αισθάνονται ότι κινδυνεύουν. Εξαιτίας αυτής τους της ιδιαιτερότητας, τα pufferfish έχουν απεικονιστεί στην παγκόσμια δημοφιλή κουλτούρα με διάφορους τρόπους. Έχουν πρωταγωνιστήσει στο YouTube, έχουν αποτελέσει έμπνευση για ήρωες κόμικς, όπως ο χαρακτήρας Mrs Puff στον Μπομπ τον Σφουγγαράκη, έχουν ακόμα δώσει το όνομά τους σε μια Σκωτσέζικη επιχείρηση κατασκευής διαδραστικών, σφαιρικών συστημάτων οθόνης. Ενώ ως φουσκωμένα μπαλόνια μπορούν να προσφέρουν διασκέδαση με τη χαριτωμένη τους όψη, τα ψάρια αυτά κρύβουν, όπως συνήθως λέγεται, ένα «θανάσιμο μυστικό». Τα pufferfish είναι άκρως τοξικά, και αποτελούν μάλιστα, μετά από το χρυσό δηλητηριώδη βάτραχο, τα δεύτερο πιο τοξικό είδος σπονδυλωτού στον πλανήτη (θρυλείται πως η τοξική ουσία που περιέχει ένα pufferfish είναι ικανή να σκοτώσει μέχρι και 30 ανθρώπους). Ως συνέπεια της υψηλής τοξικότητάς τους καθώς και της ικανότητας τους να φουσκώνουν και να γίνονται άβολα ως θηράματα, οι φυσικοί τους εχθροί είναι σχετικά λίγοι, και κατά βάση μεγάλοι θηρευτές.

Συνέχεια →

Μία ραδιοφωνική συζήτηση με τον Μισέλ Πολακκό

– H γενναιοδωρία είναι ένα θέμα αρκετά δύσκολο να προσεγγίσουμε. Το να δίνεις ελεημοσύνη ή να δίνεις τον εαυτό σου, τη ζωή σου, την περιουσία σου ή το χρόνο σου. Συχνά, οι πιο φτωχοί είναι αυτοί που δίνουν το περισσότερο … Θα κρατήσω αυτή την τόσο όμορφη φράση του Γκυνεμέρ[1]: «Όταν δεν έχεις δώσει τα πάντα, δεν έχεις δώσει τίποτα». Τι πιο όμορφο, Μισέλ, αλλά επίσης τι πιο αχάριστο!

– Για να μιλήσουμε για το δώρο, θα ήθελα να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι προς τον πύργο του Σαντιγύ, όπου, όπως ξέρετε, έχει ένα θαυμάσιο μουσείο. Εκεί εκτίθεται ένας μικρός πίνακας του Ραφαήλ, υπέροχος, που παριστάνει τις Τρεις Χάριτες. Βλέπουμε τρεις γυμνές γυναίκες –υποπτευόμαστε ότι είναι η ίδια, ζωγραφισμένη από την εμπρόσθια, την οπίσθια και την πλάγια όψη-, που μοιάζουν να χορεύουν κυκλικά. Όταν ακούει κανείς «οι Τρεις Χάριτες», σκέφτεται την ομορφιά αυτών των τριών γυναικών. Ξέρεις ότι πρόκειται για παρεξήγηση; Όταν κοιτάξουμε από πιο κοντά, αντιλαμβανόμαστε ότι οι τρεις γυναίκες κρατούν στο χέρι ένα φρούτο, που πρέπει να είναι μήλο. Και ότι δεν είναι γύρος χορού. Η μία δέχεται ένα μήλο από την προηγούμενη και δίνει ένα μήλο στην επόμενη, η οποία δίνει ένα μήλο στην επόμενη, η οποία δέχεται ένα μήλο, και ούτω καθεξής. Και αυτή η ισορροπία της ανταλλαγής ανάμεσα στις τρεις γυναίκες δεν αποκαλείται αβροφροσύνη [gracieuseté], αλλά δωρεά [gratuité]. Οι Τρεις Χάριτες, είναι οι Τρεις που Χαρίζουν! Βλέπουμε εδώ ότι το να δίνεις είναι ισοδύναμο με το να παίρνεις: δίνει κανείς το ίδιο πράγμα με αυτό που πήρε. Αυτό είναι η δωρεά.

– Αχ, και να ‘ταν αλήθεια αυτό!

– Όταν δεχόμαστε ένα δώρο, απαντάμε «μερσί», και αυτό το «μερσί» μεταφράζεται σε ορισμένες γλώσσες ως grazie, gracias, δηλαδή ακριβώς η χάρη, όπως στον Ραφαήλ … Στα νέα ελληνικά, είναι ευχαριστώ πολύ[2], όπου ξαναβρίσκουμε τη λέξη χαριστώ … Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στα λατινικά, η λέξη proles/ proletis σημαίνει «τέκνο, απόγονος».

Στην αρχαία Ρώμη, η λέξη αυτή αποτέλεσε τη ρίζα για έναν άλλο όρο που έμελλε να διαγράψει μακροχρόνια καριέρα στο ευρωπαϊκό λεξιλόγιο των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών. Στη δημοκρατία [respublica], και μετέπειτα στην αυτοκρατορία, proletarii αποκαλούνταν οι πολίτες οι οποίοι δεν είχαν καμία φορολογήσιμη περιουσία και, έτσι, το μόνο που μπορούσαν να εισφέρουν στην πολιτεία ήταν να γεννήσουν απογόνους.

Οι πολίτες αυτοί συνιστούσαν χωριστή κατηγορία φορολογουμένων. Το ομώνυμο λήμμα τής wikipedia αρχίζει ως εξής:

Η προέλευση του ονόματος συνδέεται μάλλον με την απογραφή, την οποία πραγματοποιούσαν κάθε πέντε χρόνια οι ρωμαϊκές αρχές προκειμένου να συντάξουν ένα μητρώο των πολιτών και της περιουσίας τους, από το οποίο θα καθορίζονταν οι στρατιωτικές υποχρεώσεις και τα δικαιώματα Συνέχεια →

της Jeanette Samyn

«Κάθε σφαίρα έχει και ένα τρίτο»

Peter Sloterdijk

Δε χρειάζεται να πάει κανείς μακριά για να βρει το παράσιτο στη σύγχρονη αμερικάνικη πολιτική σκηνή. Κάθε φορά που μία γυναίκα αποκαλείται welfare queen[i], κάθε φορά που ένας πολιτικός λέει ότι είναι αντίθετος στις κυβερνητικές παροχές και κάθε φορά που ένας καπιταλιστής συγκρίνεται με βαμπίρ, επικαλούμαστε την έννοια του παρασιτικού. Είναι εύκολο να το συναντήσει κανείς ακόμα και στα νέα σχετικά με τις προεδρικές εκλογές: Ο Romney, που είχε άλλοτε αποκαλεστεί και «άρπαγας καπιταλιστής» από τον Rick Perry, πρόσφατα πήρε τον τίτλο του «παρασιτικού καπιταλιστή» από τον Pete Kotz του Village Voice, και επίσης πλέον είναι κοινή γνώση ότι η καμπάνια του Ομπάμα θα αποστραγγίσει την περίοδο του πρώην δήμαρχου της Μασαχουσέτης στην επενδυτική εταιρία Bain Capital για ό, τι έχει να προσφέρει, ακόμη και ενάντια στην επιθυμία κάποιου σαν του Cory Booker, του δημάρχου του Newark. Στο μεταξύ ο πρόεδρος Ομπάμα έχει χαρακτηριστεί παράσιτο από τους πάντες, από τον Βλαντιμίρ Πούτιν μέχρι τον Rush Limbaugh.

Αλλά το να χαρακτηρίσεις κάποιον παράσιτο σημαίνει να εκτοξεύεις μία αμφιλεγόμενη προσβολή. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιονδήποτε, από μετανάστες εργάτες μέχρι μέλη του Κονγκρέσου: τον επικαλούμαστε όταν μιλάμε για αυτούς που θέλουν αυτό που έχουν οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένων των συγγενών που εμφανίζονται «από το πουθενά» όταν κάποιος γίνεται διάσημος ή πεθαίνει∙ όταν μιλάμε για αυτούς που αφαιμάσσουν άλλους από χρόνο και χρήμα, συμπεριλαμβανομένων των αιώνιων άφραγκων και των εραστών∙ και για αυτούς που θεωρούνται αντιπαραγωγικοί, ειδικά τους τραπεζίτες, τους άνεργους, τους άστεγους, τους δάσκαλους και οποιονδήποτε άλλον θεωρείται ότι ρουφά από τη ρώγα του καπιταλισμού ή του φιλελεύθερου κράτους- τα οποία και τα δύο, ούτως ή άλλως, περιγράφονται ως παρασιτικά από μόνα τους. Το παράσιτο μπορεί να είναι αριστερό ή δεξιό,  πλούσιο ή φτωχό, αδύναμο ή δυνατό, υγειές ή άρρωστο -απλά εξαρτάται από το ποιος το περιγράφει.

Συνέχεια →