Λογοτεχνία,Φιλοσοφία

Ο ασιάτης Πεντζίκης, ο Φουκώ και ο Σεφέρης

του Άκη Γαβριηλίδη

Η πρώτη, αν δεν μου διαφεύγει κάτι, παράθεση από έργο του Μισέλ Φουκώ που έχουμε στα ελληνικά γράμματα δεν οφείλεται σε κάποιον νομικό, φιλόσοφο ή κοινωνιολόγο, αλλά στον ποιητή –ακριβέστερα, εδώ, τον δοκιμιογράφο- Γιώργο Σεφέρη.

Αυτό δεν φαίνεται να έχει προσεχθεί ιδιαίτερα, ή πάντως να έχει σχολιασθεί από κανέναν. Στο παρόν σημείωμα θα με ενδιέφερε να διερευνήσω γιατί.

Η εν λόγω παράθεση βρίσκεται στο δοκίμιο «Οι ώρες της ‘κυρίας Έρσης’», μια βιβλιοκρισία για το ομότιτλο έργο του Νίκου-Γαβριήλ Πεντζίκη η οποία δημοσιεύτηκε, με το ψευδώνυμο Ιγνάτης Τρελός, στον Ταχυδρόμο, λίγες μέρες πριν την κήρυξη της δικτατορίας –σήμερα μπορεί κανείς να το βρει στον τρίτο τόμο των Δοκιμών, με τη χρονολόγηση «Ιανουάριος 1967»-, και αφορά το Οι λέξεις και τα πράγματα, χωρίς να κατονομάζει ούτε το βιβλίο ούτε τον συγγραφέα. Με δεδομένο ότι το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1966, είναι εντυπωσιακή η ταχύτητα της αντίδρασης· η παράθεση θα πρέπει να είναι από τις πρώτες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά οπουδήποτε στον κόσμο εκτός Γαλλίας.

Αλλά ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το περιεχόμενό της. Mεταξύ άλλων διότι πρόκειται για μία παράθεση μέσα στην παράθεση

Συνέχεια

Κλασσικό
ποίηση,Ανάλυση λόγου,Μουσική

«Εκείνο που είναι σημαντικό, είναι το γλίστρημα» (Σεφέρης)

του Άκη Γαβριηλίδη

 

Τη δεκαετία του 1950, ο Σεφέρης επισκέφθηκε τρεις φορές την Κύπρο. Οι επισκέψεις αυτές είναι πασίγνωστες, σχεδόν όλες οι πτυχές τους έχουν σχολιαστεί και εξυμνηθεί σε άρθρα, συλλογικούς τόμους, μονογραφίες, αναγνωστικά, ομιλίες και σχολικές γιορτές, ως απόδειξη της συγκίνησης του ποιητή μπροστά στην ελληνικότητα της μεγαλονήσου.

Όμως, ακριβώς, σχεδόν όλες. Μία πτυχή συστηματικά παραλείπεται με αμηχανία, διότι διαψεύδει παταγωδώς αυτή την κωδικοποίηση: η επίσκεψη του Σεφέρη στον Τεκέ των Ντερβίσηδων της Λευκωσίας. Την επίσκεψη αυτή, και την συγκλονιστική εντύπωση που του προκάλεσε, την κατέγραψε Συνέχεια

Κλασσικό
ποίηση,φιλελευθερισμός,Γνώση,Πολιτική

Η χούντα* των φιλο/αρχαιο/λόγων

του Άκη Γαβριηλίδη

Όπως έλεγα στο προηγούμενο σημείωμα, στην εξελισσόμενη προσπάθεια ηθικής εξόντωσης του Δημήτρη Παπανικολάου, το θέμα της (μη) δημοσιοποίησης του Αρχείου Καβάφη χρησιμεύει μόνο ως πρόσχημα.

Στο παρόν θα εξηγήσω γιατί.

Δεν έχει ποτέ χρειασθεί να συμβουλευθώ το Αρχείο· δεν είμαι μελετητής του Καβάφη, ούτως ή άλλως δεν μένω στην Αθήνα, και για όλους αυτούς τους λόγους δεν έχω προσωπική εικόνα για το αν, πότε, σε ποιους και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι προσβάσιμο το Αρχείο Καβάφη. Στην ερώτηση εάν προτιμώ να είναι ανοιχτό σε όλους ή όχι, προφανώς θα απαντήσω το πρώτο, όπως φαντάζομαι κάθε λογικός άνθρωπος. Απ’ ό,τι κατάλαβα, όμως, ούτε το Ίδρυμα Ωνάση αμφισβητεί αυτή την αρχή, και μάλιστα έχει εξαγγείλει ότι αυτή είναι η πρόθεσή του. Εάν μέχρι τώρα δεν την έχει υλοποιήσει, κακώς· κάκιστα. Είναι ασυνεπές και θα πρέπει να την υλοποιήσει το συντομότερο.

Πλην όμως:

Εάν κανείς διαβάσει όχι «μέσα από τις γραμμές», αλλά τις ίδιες τις γραμμές των λιβέλων που εξαπολύουν τα μέλη της φιλολογικής συντεχνίας –καθώς και διάφοροι άλλοι ερασιτέχνες εισαγγελείς, απροσδιόριστου επαγγέλματος και ιδιότητας, που τους σιγοντάρουν-, θα δει πολύ καθαρά ότι αυτό που προτείνουν για το Αρχείο δεν είναι να Συνέχεια

Κλασσικό