του Άκη Γαβριηλίδη

Όσοι βρισκόμαστε εδώ*, φαντάζομαι ότι έχουμε απαντημένο αν πρέπει ή όχι να συμπαρασταθούμε στους πρόσφυγες και να τους βοηθήσουμε να περάσουν από την Ελλάδα προς τα εκεί που οι ίδιοι θέλουν. Δεν χρειάζεται λοιπόν να σπαταλήσουμε χρόνο συζητώντας το ερώτημα αυτό.

Κάτι που θα ήταν ωστόσο χρήσιμο, είναι να αναρωτηθούμε: γιατί θεωρούμε ότι πρέπει να το κάνουμε αυτό; πώς αιτιολογούμε, στον εαυτό μας ή/ και σε άλλους, αυτό το καθήκον;

Θα μπορούσαμε να φανταστούμε διάφορες εναλλακτικές ή συμπληρωματικές αιτιολογήσεις:

Α) Η ταξική αλληλεγγύη. Συμπαραστεκόμαστε στους πρόσφυγες επειδή είμαστε Συνέχεια →

Μία ραδιοφωνική συζήτηση με τον Μισέλ Πολακκό

– H γενναιοδωρία είναι ένα θέμα αρκετά δύσκολο να προσεγγίσουμε. Το να δίνεις ελεημοσύνη ή να δίνεις τον εαυτό σου, τη ζωή σου, την περιουσία σου ή το χρόνο σου. Συχνά, οι πιο φτωχοί είναι αυτοί που δίνουν το περισσότερο … Θα κρατήσω αυτή την τόσο όμορφη φράση του Γκυνεμέρ[1]: «Όταν δεν έχεις δώσει τα πάντα, δεν έχεις δώσει τίποτα». Τι πιο όμορφο, Μισέλ, αλλά επίσης τι πιο αχάριστο!

– Για να μιλήσουμε για το δώρο, θα ήθελα να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι προς τον πύργο του Σαντιγύ, όπου, όπως ξέρετε, έχει ένα θαυμάσιο μουσείο. Εκεί εκτίθεται ένας μικρός πίνακας του Ραφαήλ, υπέροχος, που παριστάνει τις Τρεις Χάριτες. Βλέπουμε τρεις γυμνές γυναίκες –υποπτευόμαστε ότι είναι η ίδια, ζωγραφισμένη από την εμπρόσθια, την οπίσθια και την πλάγια όψη-, που μοιάζουν να χορεύουν κυκλικά. Όταν ακούει κανείς «οι Τρεις Χάριτες», σκέφτεται την ομορφιά αυτών των τριών γυναικών. Ξέρεις ότι πρόκειται για παρεξήγηση; Όταν κοιτάξουμε από πιο κοντά, αντιλαμβανόμαστε ότι οι τρεις γυναίκες κρατούν στο χέρι ένα φρούτο, που πρέπει να είναι μήλο. Και ότι δεν είναι γύρος χορού. Η μία δέχεται ένα μήλο από την προηγούμενη και δίνει ένα μήλο στην επόμενη, η οποία δίνει ένα μήλο στην επόμενη, η οποία δέχεται ένα μήλο, και ούτω καθεξής. Και αυτή η ισορροπία της ανταλλαγής ανάμεσα στις τρεις γυναίκες δεν αποκαλείται αβροφροσύνη [gracieuseté], αλλά δωρεά [gratuité]. Οι Τρεις Χάριτες, είναι οι Τρεις που Χαρίζουν! Βλέπουμε εδώ ότι το να δίνεις είναι ισοδύναμο με το να παίρνεις: δίνει κανείς το ίδιο πράγμα με αυτό που πήρε. Αυτό είναι η δωρεά.

– Αχ, και να ‘ταν αλήθεια αυτό!

– Όταν δεχόμαστε ένα δώρο, απαντάμε «μερσί», και αυτό το «μερσί» μεταφράζεται σε ορισμένες γλώσσες ως grazie, gracias, δηλαδή ακριβώς η χάρη, όπως στον Ραφαήλ … Στα νέα ελληνικά, είναι ευχαριστώ πολύ[2], όπου ξαναβρίσκουμε τη λέξη χαριστώ … Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Στα λατινικά, η λέξη proles/ proletis σημαίνει «τέκνο, απόγονος».

Στην αρχαία Ρώμη, η λέξη αυτή αποτέλεσε τη ρίζα για έναν άλλο όρο που έμελλε να διαγράψει μακροχρόνια καριέρα στο ευρωπαϊκό λεξιλόγιο των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών. Στη δημοκρατία [respublica], και μετέπειτα στην αυτοκρατορία, proletarii αποκαλούνταν οι πολίτες οι οποίοι δεν είχαν καμία φορολογήσιμη περιουσία και, έτσι, το μόνο που μπορούσαν να εισφέρουν στην πολιτεία ήταν να γεννήσουν απογόνους.

Οι πολίτες αυτοί συνιστούσαν χωριστή κατηγορία φορολογουμένων. Το ομώνυμο λήμμα τής wikipedia αρχίζει ως εξής:

Η προέλευση του ονόματος συνδέεται μάλλον με την απογραφή, την οποία πραγματοποιούσαν κάθε πέντε χρόνια οι ρωμαϊκές αρχές προκειμένου να συντάξουν ένα μητρώο των πολιτών και της περιουσίας τους, από το οποίο θα καθορίζονταν οι στρατιωτικές υποχρεώσεις και τα δικαιώματα Συνέχεια →

της Jeanette Samyn

«Κάθε σφαίρα έχει και ένα τρίτο»

Peter Sloterdijk

Δε χρειάζεται να πάει κανείς μακριά για να βρει το παράσιτο στη σύγχρονη αμερικάνικη πολιτική σκηνή. Κάθε φορά που μία γυναίκα αποκαλείται welfare queen[i], κάθε φορά που ένας πολιτικός λέει ότι είναι αντίθετος στις κυβερνητικές παροχές και κάθε φορά που ένας καπιταλιστής συγκρίνεται με βαμπίρ, επικαλούμαστε την έννοια του παρασιτικού. Είναι εύκολο να το συναντήσει κανείς ακόμα και στα νέα σχετικά με τις προεδρικές εκλογές: Ο Romney, που είχε άλλοτε αποκαλεστεί και «άρπαγας καπιταλιστής» από τον Rick Perry, πρόσφατα πήρε τον τίτλο του «παρασιτικού καπιταλιστή» από τον Pete Kotz του Village Voice, και επίσης πλέον είναι κοινή γνώση ότι η καμπάνια του Ομπάμα θα αποστραγγίσει την περίοδο του πρώην δήμαρχου της Μασαχουσέτης στην επενδυτική εταιρία Bain Capital για ό, τι έχει να προσφέρει, ακόμη και ενάντια στην επιθυμία κάποιου σαν του Cory Booker, του δημάρχου του Newark. Στο μεταξύ ο πρόεδρος Ομπάμα έχει χαρακτηριστεί παράσιτο από τους πάντες, από τον Βλαντιμίρ Πούτιν μέχρι τον Rush Limbaugh.

Αλλά το να χαρακτηρίσεις κάποιον παράσιτο σημαίνει να εκτοξεύεις μία αμφιλεγόμενη προσβολή. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιονδήποτε, από μετανάστες εργάτες μέχρι μέλη του Κονγκρέσου: τον επικαλούμαστε όταν μιλάμε για αυτούς που θέλουν αυτό που έχουν οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένων των συγγενών που εμφανίζονται «από το πουθενά» όταν κάποιος γίνεται διάσημος ή πεθαίνει∙ όταν μιλάμε για αυτούς που αφαιμάσσουν άλλους από χρόνο και χρήμα, συμπεριλαμβανομένων των αιώνιων άφραγκων και των εραστών∙ και για αυτούς που θεωρούνται αντιπαραγωγικοί, ειδικά τους τραπεζίτες, τους άνεργους, τους άστεγους, τους δάσκαλους και οποιονδήποτε άλλον θεωρείται ότι ρουφά από τη ρώγα του καπιταλισμού ή του φιλελεύθερου κράτους- τα οποία και τα δύο, ούτως ή άλλως, περιγράφονται ως παρασιτικά από μόνα τους. Το παράσιτο μπορεί να είναι αριστερό ή δεξιό,  πλούσιο ή φτωχό, αδύναμο ή δυνατό, υγειές ή άρρωστο -απλά εξαρτάται από το ποιος το περιγράφει.

Συνέχεια →