του Άκη Γαβριηλίδη

Στην Εφημερίδα των Βαλκανίων της 13-2-1921 δημοσιεύθηκε η εξής επιστολή αναγνώστη:

Κύριε Διευθυντά,

Εδιάβασα όσα εγράψατε διά το κρέας των Καυκασίων, και σας συγχαίρω διά την παρρησίαν σου!

Αλλ’ έχετε άδικον. Το κρέας δεν δίδεται χάριν των προσφύγων, αλλά δίδεται χάριν του εργολάβου, όπως τουτέστιν ενθυλακώση 15-20,000 δρ. την εβδομάδα.

Κάθε Κυριακήν εις τον συνοικισμόν Καλαμαριάς επαναλαμβάνονται αι ίδιαι σκηναί. Οι πρόσφυγες δεν δέχονται τα ψοφίμια του εργολάβου. Ο εργολάβος επικαλείται την στρατιωτικήν δύναμιν, χαρακτηρίζει τους πρόσφυγας Μπολσεβίκους, και η υπόθεσις λύεται υπέρ του εργολάβου.

O ανώνυμος εργολάβος στον οποίο το ελληνικό κράτος είχε αναθέσει τη σίτιση των εγκλείστων στο στρατόπεδο του Καραμπουρνού δεν ήταν ο μόνος ο οποίος χαρακτήρισε τους πρόσφυγας Μπολσεβίκους για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του. Το ίδιο έκαναν και άλλοι εκείνο το διάστημα, με αποτέλεσμα πολλοί από τους πρώην Ρωμιούς Οθωμανούς πολίτες και ήδη sans papiers να μην μπορέσουν ούτε καν να ξεκινήσουν το ταξίδι τους ως λαθρομετανάστες.

Ο επιφανέστερος από αυτούς ήταν ο γνωστός απατεώνας και δολοφόνος Χαρίλαος Φιλιππίδης, ο οποίος με την επωνυμία «Χρύσανθος» διετέλεσε μητροπολίτης Τραπεζούντας και αργότερα αρχιεπίσκοπος Αθηνών· με τις ιδιότητές του δε αυτές κατέχει σήμερα περίοπτη θέση στην εθνική μνήμη Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

 Πρόσφατα, βρέθηκα στην Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης, όπου παρακολούθησα το συνέδριο με τίτλο «Θεσσαλονίκη, πρωτεύουσα των προσφύγων. Οι πρόσφυγες στην πόλη από το 1912 μέχρι σήμερα», στο οποίο ήμουν και εισηγητής.

Η εμπειρία της συμμετοχής σε αυτό το συνέδριο ήταν για μένα ένα είδος απρογραμμάτιστης «συμμετοχικής ανθρωπολογικής παρατήρησης­» από μόνη της. Ίσως με κάποια άλλη ευκαιρία αναφερθώ σε διάφορες άλλες πτυχές αυτών των παρατηρήσεων που μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω. Από την άποψη που με ενδιαφέρει εδώ, θα αναφερθώ στη συμβολή μίας συγκεκριμένης κυρίας, αυτή τη στιγμή δεν θυμάμαι το επίθετό της (ή μάλλον τα επίθετά της, διότι είχε δύο), αλλά είναι εύκολο να το βρει κανείς στο πρόγραμμα –αυτή τη στιγμή βαριέμαι να ψάχνω. Η κυρία αυτή δήλωσε δημοσιογράφος, (φαντάζομαι θα είναι, δεν έχω λόγο να το αμφισβητήσω, αλλά ήταν η μόνη εισηγήτρια για την οποία ο προεδρεύων στη συγκεκριμένη συνεδρία μάς ανακοίνωσε την επαγγελματική ιδιότητα και ορισμένα Συνέχεια →