Αρχαιογνωσία,Βιοπολιτική

Στάσις, αμνηστία, τρομοκρατία: Homo Sacer II, 2

του Τζόρτζιο Αγκάμπεν

 (…)

10. Μπορούμε τώρα να επιχειρήσουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα «πού ‘στέκεται’ η στάσις, ποιος είναι ο προσίδϊος τόπος του εμφύλιου πολέμου;». Η στάσις –αυτή είναι η υπόθεσή μας- δεν λαμβάνει χώρα ούτε στον οἶκον ούτε στην πόλιν, ούτε στην οικογένεια ούτε στην πολιτεία: συνιστά μία ζώνη αδιαφορίας [indifferenza] ανάμεσα στον απολιτικό χώρο της οικογένειας και τον πολιτικό χώρο της πόλης. Ξεπερνώντας αυτό το κατώφλι, ο οἶκος πολιτικοποιείται και, αντιστρόφως, η πόλις «οικονομικοποιείται», δηλαδή συρρικνώνεται σε οἶκον. Αυτό σημαίνει ότι, στο σύστημα της αρχαιοελληνικής πολιτικής, ο εμφύλιος πόλεμος λειτουργεί ως κατώφλι πολιτικοποίησης ή αποπολιτικοποίησης, μέσω του οποίου το σπίτι ξεχειλίζει και γίνεται πόλη, ενώ η πόλη αποπολιτικοποιείται σε οικογένεια.

Στην παράδοση του αρχαιοελληνικού δικαίου, υπάρχει ένα μοναδικό τεκμήριο, που μοιάζει να Συνέχεια

Κλασσικό
Πολιτική,Τέχνη,Φιλοσοφία

Ο Αριστοτέλης και η αστυνόμευση της τραγωδίας

της Παζ ντυΜπουά

(Αποσπάσματα από το βιβλίο Out of Athens: The New Ancient Greeks, Harvard University Press 2010, και ειδικότερα το 5ο κεφάλαιο με τίτλο Slaves in the tragic city, σ. 73-78. O τίτλος του δημοσιεύματος και οι σημειώσεις σε αγκύλες είναι του μεταφραστή)

Η αρχαιοελληνική τραγωδία δεν αφορά μόνο τον μεγάλο άνδρα, ούτε καν τον ανθρωπάκο· μέρος του προβλήματος είναι ότι η πλούσια και πολύμορφη κληρονομιά της ελληνικής αρχαιότητας έχει «διατμηθεί», για να χρησιμοποιήσω τον όρο των Γκοφ και Σίμπσον[1], και φιλτραριστεί μέσα από αναγωγιστικές και μεροληπτικές αναγνώσεις αιώνων. Και σε αυτές περιλαμβάνω μία από τις πρώτες αναγνώσεις της τραγωδίας, τον Αριστοτέλη, ως ένα στοχαστή ο οποίος ερμήνευσε την κληρονομιά της τραγωδίας κατά τρόπο μερικό και ιστορικά εντοπισμένο. Εγώ θέλω να κοιτάξω και άλλους τρόπους να δούμε την τραγωδία, να την ανοίξουμε σε ένα πιο ετερογενές, ασταθές και πολύμορφο είδος ανάγνωσης που θα μπορούσε να μιλήσει στη μετανεωτερικότητα, ή Συνέχεια

Κλασσικό
Μνήμη,Χώρος,αρχαιολογία

Ανθρωποθυσία στον Παρθενώνα;

της Caroline Alexander

Οι μύθοι της ελληνικής αρχαιότητας είναι διάσπαρτοι από ιστορίες φόνων, βιασμών, αιμομιξίας και κανιβαλισμού. Στο Λύκαιο Όρος («βουνό των λύκων») στην Αρκαδία, μια παραδοσιακή ετήσια γιορτή προς τιμήν του Δία αναπαριστούσε ένα τελετουργικό ανθρωποθυσίας. Στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα, βρίσκουμε την παρεμπίπτουσα παρατήρηση ότι, στην Αθήνα, όποιος ήθελε να κάνει κακό στον εχθρό του, μπορούσε να βάλει έναν μάγο να τον μαγέψει· «διότι με τα ξόρκια και τις μαγικές συνταγές τους λένε ότι μπορούν να πείσουν τους θεούς να υπηρετήσουν τις επιθυμίες τους». Παρομοίως, οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει κάτι αλλόκοτες μικρές φιγούρες, σαν βουντού, με βελόνες μπηγμένες επάνω τους, και πλάκες με κατάρες στις οποίες είναι χαραγμένες κακόβουλες προσευχές που προέρχονται από αυτόν τον χρυσό αιώνα του ανθρωπισμού και της λογικής. Πνεύματα και Συνέχεια

Κλασσικό
Μνήμη,Πολιτική

Τζόρτζιο Αγκάμπεν: «Mή μνησικακεῖν»

Μετάφραση: Α. Γ.

Όπως πολλές κατηγορίες και θεσμοί των σύγχρονων δημοκρατιών, η αμνηστία ανάγεται στην εποχή της αθηναϊκής δημοκρατίας. Στα 403 προ Χριστού, αφού εξεδίωξε την αιμοσταγή ολιγαρχία των Τριάκοντα Τυράννων, η νικήτρια δημοκρατική μερίδα δεσμεύθηκε ενόρκως «να παραιτηθεί από τη μνησικακία» («μη μνησικακεῖν»*, κατά λέξη «να μην θυμάται τα κακά που υπέστη, να μην εκτρέφει κακές μνήμες») έναντι των αντιπάλων του. Ως εκ τούτου, οι δημοκράτες αναγνώρισαν ότι είχε λάβει χώρα στάσις, εμφύλιος πόλεμος, και ότι απαιτούνταν τώρα μια στιγμή μη-μνήμης, «αμνηστίας», για να συμφιλιωθεί η πόλη. Παρά την αντίθεση των πιο ακραίων, όπως ο Λυσίας, που ζητούσαν την τιμωρία των Τριάκοντα, ο όρκος πράγματι τηρήθηκε και οι Αθηναίοι, χωρίς να ξεχάσουν όσα είχαν συμβεί, έθεσαν σε αναστολή τις κακές μνήμες τους και ξεπέρασαν την πικρία τους.

Για την ακρίβεια, το πρόβλημα δεν ήταν τόσο να θυμηθούμε ή να ξεχάσουμε, αλλά να ξεχωρίσουμε πότε είναι η στιγμή για το ένα και Συνέχεια

Κλασσικό