της Παζ ντυΜπουά

Μετά το Ο Αριστοτέλης και η αστυνόμευση της τραγωδίας, δημοσιεύουμε παρακάτω ακόμη ένα απόσπασμα από το βιβλίο Out of Athens: The New Ancient Greeks, Harvard University Press 2010, αυτή τη φορά από το 8^ο κεφάλαιο με τίτλο Jesus and other Jews, σ. 134-140. O τίτλος του δημοσιεύματος και οι σημειώσεις σε αγκύλες είναι του μεταφραστή. Τα αρχαία και βιβλικά χωρία αποδόθηκαν με βάση την αγγλική μετάφραση που χρησιμοποιεί εκάστοτε η συγγραφέας.

Δουλεία, βασανιστήρια και το σημάδεμα του αρχαίου σώματος

Το ζήτημα των δούλων του θεού της εβραϊκής Βίβλου είναι αντικείμενο πολλών σημαντικών αναλύσεων. Το σημάδεμα του αντρικού σώματος που συνιστά η περιτομή εμφανίζεται πολύ νωρίς στην εβραϊκή Βίβλο, στη Γένεση:

Ο Θεός είπε στον Αβραάμ … κάθε αρσενικό τέκνο σας θα περιτέμνεται. Θα περικόπτετε τη σάρκινη ακροβυστία σας, και αυτό θα είναι σημάδι του συμφώνου ανάμεσα σε μένα και σε σας. Σε όλη τη γενιά σας, κάθε αρσενικό παιδί θα περιτέμνεται σε ηλικία οκτώ ημερών, καθώς και ο δούλος που γεννιέται στον οίκο σας και αυτός που αγοράζεται με χρήματα από κάποιον ξένο που δεν είναι απόγονός σας. Έτσι θα είναι το σύμφωνό μου αιώνιο πάνω στη σάρκα σας (17:9-14).

 O Αβραάμ υπακούει και περιτέμνεται σε ηλικία 99 ετών, μαζί με τον δεκατριάχρονο γιο του Ισμαήλ και όλους τους δούλους του σπιτιού του (23-27). Ο δε Ισαάκ, που γεννιέται σε μεταγενέστερο σημείο της αφήγησης, περιτέμνεται όταν είναι οκτώ ημερών. Οι λάτρεις αυτού του θεού, του Ιαχβέ-Ελωίμ-Άντον, αυτοαποκαλούνταν δούλοι του, και έτσι το σημάδι της περιτομής ήταν κατά μία έννοια σημάδι δουλείας, της οικονομικής σχέσης που δηλώνεται με το κόψιμο, το σύμφωνο, το συμβόλαιο. Οι δούλοι των Αιγυπτίων, που κατά το Συνέχεια →

Μετάφραση: Α. Γ.

Όπως πολλές κατηγορίες και θεσμοί των σύγχρονων δημοκρατιών, η αμνηστία ανάγεται στην εποχή της αθηναϊκής δημοκρατίας. Στα 403 προ Χριστού, αφού εξεδίωξε την αιμοσταγή ολιγαρχία των Τριάκοντα Τυράννων, η νικήτρια δημοκρατική μερίδα δεσμεύθηκε ενόρκως «να παραιτηθεί από τη μνησικακία» («μη μνησικακεῖν»*, κατά λέξη «να μην θυμάται τα κακά που υπέστη, να μην εκτρέφει κακές μνήμες») έναντι των αντιπάλων του. Ως εκ τούτου, οι δημοκράτες αναγνώρισαν ότι είχε λάβει χώρα στάσις, εμφύλιος πόλεμος, και ότι απαιτούνταν τώρα μια στιγμή μη-μνήμης, «αμνηστίας», για να συμφιλιωθεί η πόλη. Παρά την αντίθεση των πιο ακραίων, όπως ο Λυσίας, που ζητούσαν την τιμωρία των Τριάκοντα, ο όρκος πράγματι τηρήθηκε και οι Αθηναίοι, χωρίς να ξεχάσουν όσα είχαν συμβεί, έθεσαν σε αναστολή τις κακές μνήμες τους και ξεπέρασαν την πικρία τους.

Για την ακρίβεια, το πρόβλημα δεν ήταν τόσο να θυμηθούμε ή να ξεχάσουμε, αλλά να ξεχωρίσουμε πότε είναι η στιγμή για το ένα και Συνέχεια →

Το 2011, ο Ιταλός πολιτικός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν παραχώρησε συνέντευξη στο τρίτο κανάλι της Ελληνικής Τηλεόρασης (και ειδικότερα στην εκπομπή «Τόποι ζωής, τόποι ιδεών» του Γιώργου Κεραμιδιώτη). Στην εκπομπή, η οποία προβλήθηκε από την ΕΤ3 (και μπορεί κανείς να την παρακολουθήσει εδώ) χρησιμοποιήθηκαν ορισμένα μόνο αποσπάσματα από τη συνέντευξη, περίπου το μισό από το συνολικό υλικό. Το κείμενο που ακολουθεί περιλαμβάνει το σύνολο των ερωτήσεων και των απαντήσεων, στα ελληνικά. Επιμέλεια/ μετάφραση: Άκη Γαβριηλίδη.

Καθηγητή Αγκάμπεν, κάνουμε ένα ντοκιμαντέρ πάνω στη βιοπολιτική και απευθυνόμαστε σε σας ως έναν από τους βασικούς φιλοσόφους που έχουν ενδιαφερθεί γι’ αυτή την έννοια. Η οποία προέρχεται από τον Φουκώ, αλλά εσείς την πραγματευθήκατε διαφορετικά, εισάγοντας τις έννοιες της κατάστασης εξαίρεσης και του στρατοπέδου. Τι είναι αυτό που σας έκανε να ενδιαφερθείτε για τη βιοπολιτική, και τι διαφορετικό εισάγετε σε σχέση με τον Φουκώ, ή με άλλους που αναφέρθηκαν σε αυτήν;

Ο όρος «βιοπολιτική» και ο όρος «κατάσταση εξαίρεσης» για μένα συνδέονται, πράγμα που ίσως δεν συμβαίνει στον Φουκώ. Ασφαλώς ο όρος αυτός προέρχεται Συνέχεια →

του Τζόρτζιο Αγκάμπεν[1]

1. Το 1943, σε ένα μικρό εβραϊκό περιοδικό, το The Menorah Journal, η Χάννα Άρεντ δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Εμείς oι πρόσφυγες». Σε αυτό το σύντομο αλλά σημαντικό δοκίμιο, η Άρεντ, αφού σκιαγραφήσει κατά πολεμικό τρόπο ένα πορτρέτο του κ. Cohn, του αφομοιωμένου Εβραίου που είχε γίνει 150 τοις εκατό Γερμανός, 150 τοις εκατό Βιεννέζος και 150 τοις εκατό Γάλλος, αλλά τελικά διαπιστώνει με πίκρα ότι «on ne parvient pas deux fois»*, αντιστρέφει τη κατάσταση του πρόσφυγα και του προσώπου χωρίς χώρα –στην οποία η ίδια ζούσε- και προτείνει την κατάσταση αυτή ως υπόδειγμα Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Για να ξεφύγει κανείς από την αστυνόμευση και να αρχίσει να κάνει πολιτική, απαιτείται απο-ταύτιση –η απόρριψη καθορισμένων θέσεων που έχουν αποδοθεί στον καθένα για να μετέχει στην κοινωνία. (…) η απόδραση δεν λειτουργεί ως μια μορφή εξορίας, ούτε ως απλή εναντίωση ή διαμαρτυρία, αλλά ως μια παρεμβολή που διακόπτει την καθημερινή αστυνόμευση (…). Οι πολιτικές διαμάχες –σε αντιδιαστολή με τις διαμάχες γύρω από την αστυνόμευση- δεν ασχολούνται με τα δικαιώματα και την εκπροσώπηση ή με τη συγκρότηση μιας πλειοψηφικής θέσης στην πολιτική αρένα. Δεν είναι ούτε καν διαμάχες γύρω από τους όρους ένταξης ή τα χαρακτηριστικά μιας μειονότητας. Ανακύπτουν πριν από την ένταξη.

Dimitris Papadopoulos, Niamh Stephenson and Vassilis Tsianos, Escape Routes. Control and Subversion in the Twenty-first Century, Pluto Press, London 2008, σ. 69 (δική μου απόδοση)

Το πρώτο λάθος που πρέπει να αποφύγουμε σε σχέση με το Δεκέμβρη του 2008, είναι να τον καταγράψουμε ως ένα «συναισθηματικό ξέσπασμα της νεολαίας», ή ως «τυφλή βία χωρίς πολιτικό Συνέχεια →