του Άκη Γαβριηλίδη
Πριν από καμιά δεκαπενταριά χρόνια, στον τίτλο (και στο περιεχόμενο) ενός βιβλίου μου το οποίο μιλούσε μεταξύ άλλων –ή κυρίως- για τον Θεοδωράκη, είχα χρησιμοποιήσει τον χαρακτηρισμό «νεκροφιλία». Στο μυαλό μου τότε η χρήση αυτή ήταν φυσικά μεταφορική.
Διαβάζοντας κάποια πράγματα που (ανα)δημοσιεύθηκαν με αφορμή το θάνατό του, αρχίζω να σκέφτομαι ότι τελικά ίσως είχα πέσει μέσα και με την κυριολεκτική έννοια του όρου. Αναφέρομαι ειδικότερα στο κάτωθι Συνέχεια
του Άκη Γαβριηλίδη
Όπως ίσως δεν γνωρίζετε, (ούτε εγώ το γνώριζα μέχρι πρόσφατα, το πληροφορήθηκα τελείως συμπτωματικά), στην ΕΤ2 υπάρχει μία εκπομπή με τον τίτλο «Μαμά-δες», στην οποία καλούνται διάφορες γυναίκες να μιλήσουν για το πώς βιώνουν τη μητρότητά τους. Στο πρώτο επεισόδιο που έτυχε να παρακολουθήσω, (και που φυσικά θα είναι και το τελευταίο), καλεσμένη ήταν κάποια κυρία Ματίνα Νικολάου, ηθοποιός. Αυτή ανέφερε ότι τον τελευταίο χρόνο είχε τη δυνατότητα να επικοινωνεί πολύ συχνότερα με τον 13 ετών γιο της και να συζητά μαζί του επειδή και οι δύο βρίσκονταν τον περισσότερο καιρό στο σπίτι λόγω πανδημίας. Η παρουσιάστρια τότε την ρώτησε «ποια ήταν η πιο ουσιαστική κουβέντα που κάνανε τελευταία». Εκείνη απάντησε: «Για τα συναισθηματικά του». Συγκεκριμένα, συζήτησαν για τα συναισθηματικά του όταν εκείνος άνοιξε την κουβέντα στη μητέρα του και της Συνέχεια
της Κριστιάν Αλμπερτί
Όσοι θέτουν ερωτήματα για το θηλυκό φύλο δεν μπορούν να αποφύγουν τη διδασκαλία της ιστορίας του φεμινισμού, διδασκαλία συγχρόνως κλινική και πολιτική. Δημοσιεύοντας στο διαδίκτυο το κείμενο της αξιομνημόνευτης παρέμβασης της Αννί Λε Μπρεν [Annie Le Brun] στο τηλεοπτικό πρόγραμμα “Apostrophes”, το Lacan Quotidien (1) μας θύμισε κατά ευτυχή σύμπτωση ότι το δοκίμιό της Lâchez tout είναι αδιαμφισβήτητα καμπή στην ιστορία του φεμινισμού. Επείγει να διαβάσουμε ή να ξαναδιαβάσουμε το δοκίμιο αυτό που είναι τώρα διαθέσιμο, όπως και το Vagit–prop και δώδεκα ακόμη κείμενα συγκεντρωμένα σε μια συλλογή (2).
Στο όνομα «όλων των γυναικών»
Τα κείμενα της Annie Le Brun, δηκτικά και δριμέα, ρίχνουν φως, τόσο ανηλεές όσο και χρήσιμο, στον νεο-φεμινισμό του καιρού της, ώστε αντηχούν για τις γυναίκες της γενιάς μου μια ολόκληρη εποχή, αυτήν της Υπόθεσης των γυναικών. Επίσης, όμως, φωτίζουν ό,τι ακολούθησε και έτσι μας επιτρέπουν να στοχασθούμε το σημερινό νεο-φεμινισμό, δίνοντάς μας κλειδιά για να κατανοήσουμε τα ουσιώδη αδιέξοδά του. Συνέχεια
του Άκη Γαβριηλίδη
Όπως έχω πει πολλές φορές, και γράψει τουλάχιστον μία, ο Γιάννης Σπανός είναι ένας από τους αγαπημένους μου συνθέτες. Τα τραγούδια του, ιδίως τα πρώτα (τα ελληνικά, βέβαια, όχι τα γαλλόφωνα), τα άκουγα από έφηβος και τα γνωρίζω τα περισσότερα απέξω. Ωστόσο, μόλις πρόσφατα, ακούγοντας τυχαία στο ραδιόφωνο μια εκπομπή αφιερωμένη σε αυτόν, συνειδητοποίησα για πρώτη φορά κάτι που βρήκα αρκετά αιφνιδιαστικό και με ξένισε που δεν το είχα προσέξει προηγουμένως, ούτε εγώ ούτε –εξ όσων γνωρίζω- κανείς άλλος. Αυτό είναι ότι το πρώιμο αυτό έργο του, και ιδίως οι τρεις «Ανθολογίες» του, κυριαρχούνται από ένα μόνιμο θέμα το οποίο τις κατατρύχει ως έμμονη ιδέα: το θέμα της απώλειας ενός παιδιού. Ή, συχνά, περισσοτέρων. H απώλεια Συνέχεια
του Σάυρους Σαιντ Άμαντ Πολιάκοφφ
Το Παράσιτο γεννά δύο άμεσες ψυχαναλυτικές αναφορές. Κατ’ αρχάς, όπως το διατύπωσε ο Λακάν, η γλώσσα είναι παράσιτο για όλα τα ομιλούντα όντα. Η γλώσσα μάς ενοικεί· είμαστε μολυσμένοι με γλώσσα πριν από τη γέννηση· και το παράσιτο αυτό συνεχίζει να ελίσσεται σαν σκουλήκι μέσα από το σώμα μας, αφήνοντας πίσω του ίχνη και, ενίοτε, εκρήξεις απόλαυσης. Η γλώσσα απολαμβάνει το σώμα μας, και εμείς επίσης απολαμβάνουμε εκείνην. Η γλώσσα παραλύει και εμψυχώνει τον ξενιστή της, το ομιλούν όν. Και, υπό καλές προϋποθέσεις, μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε. Δεύτερον, υπάρχει το φαλλικό όργανο, ένα παράσιτο, επειδή έχει δικό του μυαλό, ακριβώς όπως το ασυνείδητο που μιλά και δρα ενάντια στις καλύτερες προθέσεις μας.
Στην συναρπαστική ταινία Παράσιτο, που δέχθηκε υμνητικές κριτικές και ανέδειξε τον Συνέχεια
του Άκη Γαβριηλίδη
«Γιατί επιτίθενται στην Δόμνα Μιχαηλίδου;» διερωτάται ο κ. Σάκης Μουμτζής από τις στήλες ενός εντύπου που αυτοαποκαλείται (ψευδεπίγραφα) «Φιλελεύθερο».
Το ίδιο το ερώτημα δεν είναι ιδιαίτερα φιλελεύθερο –παρά μόνο σύμφωνα με μία αδύναμη ανάγνωση του φιλελευθερισμού. Όποιος το θέτει, φαίνεται να μη γνωρίζει ή να μην αποδέχεται το γεγονός ότι στην πολιτική υπάρχουν αντιπαραθέσεις· να φαντάζεται ότι, όταν υπάρχουν, αυτό είναι κάτι εξαιρετικό που απαιτεί ειδική εξήγηση.
Αλλά και η ειδική εξήγηση που κομίζει το άρθρο (: η Μιχαηλίδου είναι γυναίκα, νέα και ωραία), είναι ελάχιστα πειστική. Πολιτική κριτική, έως και πολεμική, υπέστησαν τις ίδιες μέρες και άλλες γυναίκες, όπως π.χ. η κυρία Μενδώνη και η κυρία Παναγιωταρέα, οι Συνέχεια
του Άκη Γαβριηλίδη
Για όσους διατηρούν έστω απόμακρες μνήμες από τη δεκαετία του 70, ή ακόμα περισσότερο από τη χούντα, ήταν μέχρι πρόσφατα αυτονόητο ότι ο πολιτικός συντηρητισμός ανέκαθεν –ίσως από τότε που υπάρχει- πάει χέρι-χέρι με τον κοινωνικό, και απαραίτητο στοιχείο του είναι η εμμονή στις αξίες της ευπρέπειας, της αυτοσυγκράτησης και της σεμνότητας –έως σεμνοτυφίας. Σε όλο τον κόσμο, και στην Ελλάδα. Ακόμη και μετά την πτώση του καθεστώτος που πολιτεύτηκε με το τρίπτυχο πατρίς-θρησκεία-οικογένεια, συνέχιζε να λειτουργεί επί χρόνια στο υπουργείο προεδρίας επίσημη διοικητική υπηρεσία που λεγόταν λογοκρισία, και που αστυνόμευε αυστηρά τι επιτρέπεται να περάσει στον δημόσιο λόγο και τι όχι.
Προσωπικά, έχω στη δισκοθήκη μου δίσκο –βινυλίου, φυσικά- από εκείνα τα χρόνια, και συγκεκριμένα από το 1980, στον οποίο περιλαμβάνεται ένα κομμάτι που στους στίχους του υπήρχε η λέξη «σκατά». Η προαναφερθείσα υπηρεσία δεν ανέχθηκε να κυκλοφορήσει δίσκος που να χρησιμοποιεί τη λέξη αυτή έστω και μεταφορικά, και έτσι στο κομμάτι όπως τελικά ηχογραφήθηκε ακούγεται «και το κονιάκ να ’ναι [απροσδιόριστος ηλεκτρονικός ήχος] κι ο εργολάβος πουθενά δεν φάνηκε».
Εξάλλου, αυτός ακριβώς ο «απροσδιόριστος ηλεκτρονικός ήχος» απέκτησε σύντομα δικό του αυτοτελές όνομα, και οι καλλιτέχνες, ιδίως οι σατιρικοί, εν συνεχεία δε όλοι οι άνθρωποι, άρχισαν να χρησιμοποιούν το «μπιπ» για να υποδηλώσουν ότι στο αντίστοιχο σημείο, εάν είχαν το ελεύθερο, θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν μία λέξη για την οποία η επίσημη ή η εσωτερικευμένη λογοκρισία θα είχε αντιρρήσεις.
Τα τελευταία αρκετά χρόνια, ο πουριτανισμός αυτός μοιάζει να αποτελεί μακρινό και Συνέχεια
του Άκη Γαβριηλίδη
Μετά την οριστική έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών, διαπιστώνω ότι πολλοί συμπολίτες μας είναι συγχυσμένοι, αποπροσανατολισμένοι και ενοχλημένοι. Ενίοτε και οργισμένοι. Παρουσιάζουν όλα τα συμπτώματα ενός ανθρώπου που αισθάνεται ότι του έκλεψαν την απόλαυση, που ξυπνά έκθετος σε μια ενδεχομενικότητα εκεί που νόμιζε ότι είχε κοιμηθεί αγκαλιά με την αναγκαιότητα. Κάποιοι εξωτερικεύουν αυτή την ένταση και το άγχος εκστομίζοντας –αλλά και υλοποιώντας- απειλές εις βάρος όσων θεωρούν υπευθύνους για αυτή την κλοπή, άλλοι απλώς διαβεβαιώνουν ότι μεσοπρόθεσμα φοβερά πράγματα πρόκειται να επακολουθήσουν «αντικειμενικά», χωρίς να εννοούν ότι θα τα επιφέρουν οι ίδιοι.
Επειδή είναι καλό να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας όταν έχουν ανάγκη, από τη θέση αυτή σπεύδω να τους καθησυχάσω και να τους διαβεβαιώσω ότι καμία κλοπή και καμία Συνέχεια
του Άκη Γαβριηλίδη
Το παρακάτω κείμενο αποτελεί απόσπασμα της παρέμβασης του συγγραφέα στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου Λένε όχι, λέω ναι. Τρία κείμενα για τον Άκη Πάνου (εκδ. Ένεκεν, Θεσσαλονίκη 2013).
Στα τρία δοκίμια του βιβλίου αυτού, και ιδίως στο δεύτερο, ο αναγνώστης θα δει ότι, ακολουθώντας μία λίγο-πολύ φιλολογική μέθοδο ανάλυσης, δείχνω πώς ο Άκης Πάνου αναπτύσσει δύο αντίθετες όψεις ή διαστάσεις του ίδιου θέματος, την κάθε μια σε ένα διαφορετικό τραγούδι, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται έτσι ζεύγη τραγουδιών που φαίνεται να απαντάνε το ένα στο άλλο, ή να προεκτείνουν το ένα το άλλο. Ενίοτε μάλιστα αυτό συμβαίνει και στο εσωτερικό του ίδιου τραγουδιού.
Ταυτόχρονα, όπως ήδη σημειώθηκε και από τους άλλους ομιλητές, αυτό το σύντομο βιβλιαράκι κάθε άλλο παρά εξαντλεί το θέμα.
Προεκτείνοντας λοιπόν αυτή τη γραμμή ανάλυσης, θα εξετάσω παρακάτω ακόμη ένα τέτοιο παράδειγμα, ένα ζεύγος «δίδυμων» τραγουδιών από τις αρχές της δεκαετίας του 70, στα οποία δεν αναφέρομαι καθόλου στο βιβλίο, και τα οποία θα μπορούσαν να είχαν αποτελέσει αντικείμενο ενός άλλου, τέταρτου μέρους. Πρόκειται για το ζεύγος που σχηματίζουν τα τραγούδια «Εγώ καλά σου τα ΄λεγα», με τον Στράτο Διονυσίου, και «Τι Συνέχεια
