του Άκη Γαβριηλίδη

Τις άγιες αυτές μέρες πολλοί/-ές επέλεξαν να τις τιμήσουν δημοσιεύοντας ηλεκτρονικά –συνήθως σε μορφή γραπτή, σπανιότερα τραγουδιστή- στίχους του Νίκου Γκάτσου. Από όσες αναρτήσεις είδα εγώ, κανείς δεν επέλεξε τουλάχιστον το τραγούδι «Μεγάλη Παρασκευή» από το Νυν και Αεί του Ξαρχάκου, ένα τραγούδι εξαιρετικά γοητευτικό μουσικά και ως ένα βαθμό στιχουργικά (περί αυτού κατωτέρω)· προτιμήθηκαν δείγματα από στιχουργήματα της τελευταίας περιόδου της ζωής του, τα οποία εκδόθηκαν ή/ και μελοποιήθηκαν μεταθανάτια.

Τα δείγματα αυτά συνήθως είναι πολύ μέτρια στιχουργικά, ενώ ως επί το πλείστον δεν συνάδουν και πολύ με το πνεύμα του χριστιανισμού ως διδασκαλίας αγάπης και συγχώρεσης. Συχνά συνάδουν περισσότερο με το πνεύμα της Παλαιάς Διαθήκης, καθώς μιλούν για την έλευση ενός Μεσσία-τιμωρού και εκδικητή. Για να μην πούμε ότι συχνά συνάδουν με πιο πρόσφατα πράγματα: με δυσοίωνες πολιτικές και κοινωνικές ιδεολογίες που κυριάρχησαν κατά τον 20ό αιώνα με ολέθρια αποτελέσματα.

Ας πούμε, αυτό που έδωσε και πήρε ήταν ένα άλλο τραγούδι με το ίδιο θέμα, το οποίο, για να Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Αμέσως μετά την αποτρόπαια δολοφονία του καθηγητή ιστορίας στο Παρίσι, και για αρκετές μέρες, είχε στηθεί μία κακόγουστη παράσταση, σκηνοθετημένη από το κράτος ή/ και τις τοπικές αρχές, προορισμένη να αποδείξει πόσο ανώτερη ήταν η Γαλλία σε σχέση με τους απολίτιστους φανατικούς οι οποίοι ­-ακούς εκεί μισαλλοδοξία!- ενοχλούνται από την απλή δημοσίευση κάποιων εικόνων και θέλουν να την απαγορεύσουν, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με την ρεπουμπλικανική παράδοση ανοχής και ελευθεροτυπίας. Στο πλαίσιο αυτής της καμπάνιας, αντίγραφα αυτών των εικόνων είχαν προβληθεί στους τοίχους δημοσίων κτιρίων σε μια προσπάθεια έμπρακτης επίδειξης αυτής της ανοχής, υπό αυστηρή και πολυπληθή αστυνομική επιτήρηση.

Δεν πέρασε ούτε ένας μήνας και το ίδιο αυτό κράτος που όρισε τον εαυτό του θεματοφύλακα της ανοχής απέναντι στη δημοσίευση εικόνων, χωρίς να αισθάνεται καμία αντίφαση και καμία ειρωνεία σε αυτό, κήρυξε ποινικό Συνέχεια →

του Σιράκου-Ιωάννη Κεσέν

Ο Άγιος Δημήτριος είναι ένα ψεύτικο πρόσωπο. Το story λέει ότι ο Δημήτριος ήταν ανώτατος αξιωματικός του στρατού των Ρωμαίων, έγινε χριστιανός και κήρυττε τον χριστιανισμό στους άλλους φαντάρους, είχε κι ένα φανταράκι με το οποίο είχε πιο προσωπικές σχέσεις, τον Νέστορα -μια μέρα οι Ρωμαίοι έβαλαν τον Νέστορα να παλέψει μ’ έναν γίγαντα, τον Λυαίο, ο μικρόσωμος Νέστορας με την ευχή του Δημητρίου σκότωσε τον γίγαντα, κι έπειτα οι Ρωμαίοι σκότωσαν τον Δημήτριο και τον Νέστορα, κι όλα αυτά γίνανε στη Θεσσαλονίκη, αρχές του 4ου αιώνα. Α! Ο κακός στην ιστορία αυτή που διατάζει τα σκοτώματα είναι ο Γαλέριος, αυτός που έφτιαξε την Καμάρα, που συν τοις άλλοις είχε ορίσει την Θεσσαλονίκη πρωτεύουσα δική του:

του Άκη Γαβριηλίδη

Ο μεγάλος Γάλλος αρχαιοελληνιστής Πωλ Βεν έγραψε προ ετών ένα βιβλιαράκι στο οποίο διερωτάται αν «οι Έλληνες πίστευαν στους μύθους τους». Όπως γίνεται φανερό και από τον παρατατικό, ο Βεν, όπως και όλοι οι δυτικοευρωπαίοι, όταν γράφει «Έλληνες» εννοεί φυσικά «αρχαίοι Έλληνες».

Αν πίστευαν οι αρχαίοι στους μύθους τους δεν το ξέρω, αλλά το σίγουρο είναι ότι οι νέοι Έλληνες πιστεύουν στους μύθους των αρχαίων. Με την πιο κυριολεκτική έννοια του όρου: τους θεωρούν ως γεγονότα που συνέβησαν πραγματικά. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στις αντιδράσεις που προέκυψαν από Έλληνες πατριώτες μόλις έγινε γνωστό ότι, σε τηλεοπτική σειρά που γυρίζεται στη Νότια Αφρική με θέμα τον Τρωικό πόλεμο, τους ρόλους του Αχιλλέα, του Πατρόκλου και του Δία τους υποδύονται αφρικανικής Συνέχεια →

του Γιάννη Ανδρουλιδάκη

Κάθε φορά που τίθεται στην Ελλάδα ένα ζήτημα που με κάποιο τρόπο επηρεάζει ή ενοχλεί την ορθόδοξη εκκλησία (είτε πρόκειται για την περιουσία της είτε για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες είτε, τέλος, για το περιεχόμενο του μαθήματος των θρησκευτικών, την πρωινή προσευχή και τις εικόνες στα δημόσια κτήρια), υπάρχει ένα τμήμα της Αριστεράς που διαμαρτύρεται. Κατά κανόνα, το κεντρικό περιεχόμενο της διαμαρτυρίας είναι «αυτό είναι το θέμα μας τώρα; δεν υπάρχουν σοβαρότερα ζητήματα;».

Θα συμφωνήσω –για την οικονομία της συζήτησης, ή και όχι- ότι υπάρχουν σοβαρότερα θέματα από αυτά. Ας πούμε το ζήτημα της υπεράσπισης των προσφύγων, το ζήτημα της προστασίας της εργασίας και της επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων, η καταπολέμηση του φασισμού, η ασφάλιση και η υγεία -πάνω απ’ όλα η υγεία. Δεν καταλαβαίνω όμως με ποιο τρόπο αυτό αποτελεί επιχείρημα για να μην ασχοληθούμε με το ζήτημα των θρησκευτικών και της κατήχησης στα σχολεία. Οι άνθρωποι, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, κάνουμε πολλά πράγματα παράλληλα, άλλα σημαντικότερα και άλλα λιγότερο σημαντικά. Εγώ για παράδειγμα έχω ως πρώτιστη ανάγκη να πάω σούπερ μάρκετ, αλλά Συνέχεια →

συνέντευξη του Χάιντς Βίσμανν[1]

Πώς ανακαλύψατε το πρώτο επεισόδιο του Star Wars;

Όταν βγήκε για πρώτη φορά στις αίθουσες, μετά από επίμονες συμβουλές κάποιων φίλων φιλοσόφων που είχαν βρει πλούσιο υλικό για σκέψη. Όσο για μένα, πρώτα απ’ όλα εντυπωσιάστηκα από την αντίθεση ανάμεσα στη σχετική απλότητα της υπόθεσης και την αξιοσημείωτη πολυπλοκότητα της εικονογράφησης. Σκέφτηκα ότι μας παρακινεί να αναρωτηθούμε για την παράδοξη εγγραφή του μύθου στη σύγχρονη κοινωνία.

Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή;

Δεν θα πρωτοτυπήσω ιδιαίτερα: η τελική μάχη ανάμεσα στον Νταρκ Βέιντορ και τον Λιουκ Σκάιγουώκερ. Θα θέλαμε να ταχθούμε με την καλή πλευρά, την πλευρά του φωτεινού ξίφους, μόνο που αντιλαμβανόμαστε ότι το φως αυτό τρέφεται από κάτι πολύ σκοτεινό και ότι, ακόμα και αν ο γιος νικάει τον πατέρα, και οι δύο εμψυχώνονται από την ίδια δύναμη, η οποία εν τέλει σταθεροποιείται ως καθαρή βία. Σε αυτή την κομβική σκηνή, όπου ανακαλύπτουμε ότι υπάρχει ισοδυναμία ανάμεσα στη δύναμη του γιου και εκείνη του πατέρα, αγγίζουμε μία από τις πιο κρίσιμες πτυχές του προβληματισμού πάνω στο Καλό και το Κακό, που στοιχειώνει τη θρησκευτική σκέψη μέχρι και στις ψυχαναλυτικές της προεκτάσεις. Αλλά καθώς μου αρέσει και η πλάκα, απόλαυσα επίσης τις σκηνές Συνέχεια →

του Ζακ Ντερριντά

Τι είναι αυτό που πρέπει να είπε ο Θεός στον Αβραάμ; Τι του σήμανε αναγκαία τη στιγμή που του έδωσε την εντολή να ανέβει στο όρος Μοριά συνοδευόμενος από τον Ισαάκ και τον γάιδαρό του, εν όψει της χειρότερης «θυσίας» (όπως λέμε συνήθως, μεταφράζοντας κατά τρόπο εσφαλμένο τη λέξη κορμπάν); Οι βιβλιοθήκες βρίθουν από φιλολογίες και ερμηνείες για το ανήκουστο αυτό γεγονός, γι’ αυτό που έλαβε χώρα χωρίς να λάβει χώρα σ’ αυτή τη χώρα. Θα αφήσω προσωρινά κατά μέρος, αφελώς, αυτές τις εικασίες. Μπορούμε όμως να ισχυριστούμε με κάθε βεβαιότητα, χωρίς να γνωρίζουμε τίποτε άλλο, ότι θα πρέπει να του σήμανε κάτι που θα συνόψιζα ως εξής: «Προπαντός, όχι δημοσιογράφους!».

Ας μεταφράσουμε: «Αυτό που συμβαίνει εδώ, η κλήση μου, η επιταγή μου και η απάντησή σου, η ευθύνη σου («Ιδού εγώ!»), όλο αυτό πρέπει να μείνει απολύτως μυστικό: μεταξύ μας. Πρέπει να Συνέχεια →

της Παζ ντυΜπουά

Μετά το Ο Αριστοτέλης και η αστυνόμευση της τραγωδίας, δημοσιεύουμε παρακάτω ακόμη ένα απόσπασμα από το βιβλίο Out of Athens: The New Ancient Greeks, Harvard University Press 2010, αυτή τη φορά από το 8^ο κεφάλαιο με τίτλο Jesus and other Jews, σ. 134-140. O τίτλος του δημοσιεύματος και οι σημειώσεις σε αγκύλες είναι του μεταφραστή. Τα αρχαία και βιβλικά χωρία αποδόθηκαν με βάση την αγγλική μετάφραση που χρησιμοποιεί εκάστοτε η συγγραφέας.

Δουλεία, βασανιστήρια και το σημάδεμα του αρχαίου σώματος

Το ζήτημα των δούλων του θεού της εβραϊκής Βίβλου είναι αντικείμενο πολλών σημαντικών αναλύσεων. Το σημάδεμα του αντρικού σώματος που συνιστά η περιτομή εμφανίζεται πολύ νωρίς στην εβραϊκή Βίβλο, στη Γένεση:

Ο Θεός είπε στον Αβραάμ … κάθε αρσενικό τέκνο σας θα περιτέμνεται. Θα περικόπτετε τη σάρκινη ακροβυστία σας, και αυτό θα είναι σημάδι του συμφώνου ανάμεσα σε μένα και σε σας. Σε όλη τη γενιά σας, κάθε αρσενικό παιδί θα περιτέμνεται σε ηλικία οκτώ ημερών, καθώς και ο δούλος που γεννιέται στον οίκο σας και αυτός που αγοράζεται με χρήματα από κάποιον ξένο που δεν είναι απόγονός σας. Έτσι θα είναι το σύμφωνό μου αιώνιο πάνω στη σάρκα σας (17:9-14).

 O Αβραάμ υπακούει και περιτέμνεται σε ηλικία 99 ετών, μαζί με τον δεκατριάχρονο γιο του Ισμαήλ και όλους τους δούλους του σπιτιού του (23-27). Ο δε Ισαάκ, που γεννιέται σε μεταγενέστερο σημείο της αφήγησης, περιτέμνεται όταν είναι οκτώ ημερών. Οι λάτρεις αυτού του θεού, του Ιαχβέ-Ελωίμ-Άντον, αυτοαποκαλούνταν δούλοι του, και έτσι το σημάδι της περιτομής ήταν κατά μία έννοια σημάδι δουλείας, της οικονομικής σχέσης που δηλώνεται με το κόψιμο, το σύμφωνο, το συμβόλαιο. Οι δούλοι των Αιγυπτίων, που κατά το Συνέχεια →