του Άκη Γαβριηλίδη

Tη δεκαετία του 90, είχε γνωρίσει ιδιαίτερη διάδοση ένας τύπος λόγου βασισμένος στο ρητορικό ερώτημα «για σκεφτείτε τι θα είχε γίνει αν είχε επικρατήσει η αριστερά στον εμφύλιο», αυτή τη φορά ενισχυμένος και από την δημόσια αυτομαστίγωση μετανοημένων αριστερών («ευτυχώς που δεν νικήσαμε σύντροφοι» και δε συμμαζεύεται). Η αυτομαστίγωση αυτή παρατείνεται άλλωστε και στις μέρες μας από νέες γενιές μεταμεληθέντων (και μεταμεληθεισών, π.χ. Σώτη Τριανταφύλλου).

Την εβδομάδα που πέρασε, προέκυψε ένα περιστατικό το οποίο, αν ενταχθεί σε μια προοπτική, δίνει στο υποθετικό αυτό ερώτημα μία έμπρακτη απάντηση αρκετά διαφορετική από αυτήν που εκλαμβάνεται ως αυτονόητη (ότι δηλαδή θα είχε επικρατήσει ένα καθεστώς μονομέρειας και μισαλλοδοξίας). Όπως έγινε γνωστό, το δημοτικό συμβούλιο της Νάξου απέρριψε πρόταση να προστεθεί η προσωνυμία «Μανώλης Γλέζος» Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Η δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του Δημοκρατικού Στρατού περιγράφεται συχνά ως μια απόπειρα των σκληροπυρηνικών στοιχείων της αριστεράς να κατακτήσουν την εξουσία και να εκδιώξουν τη μοναρχία, με σκοπό την υιοθέτηση ενός σύγχρονου λαϊκοδημοκρατικού μοντέλου. Συχνά χρησιμοποιείται συναφώς ο κωδικός όρος «κόκκινη βία».

Υπήρχε όμως εναλλακτική διαδρομή; και ποια θα ήταν αυτή; Μια πειστική αντίληψη διαβλέπει στην αδυναμία των πολιτικών ελίτ και των Άγγλων να λειτουργήσουν δημοκρατικά και συναινετικά στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’40 το βασικό αίτιο της ένοπλης σύγκρουσης. Στη λογική αυτή, ο ομαλός εκδημοκρατισμός ήταν ανέφικτος την εποχή εκείνη για μια σειρά λόγων και, επομένως, η ένοπλη δράση ήταν αναπόφευκτη, αλλά επίσης συνιστούσε εκ των πραγμάτων τον πιο πιθανό δρόμο προς τη δημοκρατία.

Ένα από τα πιο απλά ζητήματα που σχετίζονται με την ερμηνεία και την αποτίμηση της δράσης του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ είναι το θέμα της λαϊκής αποδοχής της. Υπάρχουν ασφαλείς δείκτες για να μετρηθεί, και όλοι οι αντικειμενικοί ή υποκειμενικοί παρατηρητές της εποχής κάνουν λόγο για μια βαθιά και ευρεία αποδοχή. Πράγματι, η περίοδος της Συνέχεια →

των Άκη Γαβριηλίδη – Μαρίας Σαρρή

Στη φωτογραφία αυτή, βλέπουμε τον εκπρόσωπο του ΚΚΕ ή κάποιας δορυφορικής του οργάνωσης να μιλά προς τους συγκεντρωμένους στην πλατεία 17^ης Αυγούστου 1944 (πρώην, και για τους περισσότερους ακόμα και τώρα, «πλατεία Οσίας Ξένης») κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης μνήμης για την 70ή επέτειο από το μπλόκο της Κοκκινιάς.

Φέτος, όπως κάθε άλλη φορά, ο εκπρόσωπος στην ομιλία του αναφέρθηκε πρώτα στο ιστορικό της ημέρας· δηλαδή εξήγησε πώς οι Γερμανοί και οι Έλληνες συνεργάτες τους, με επικεφαλής τον διοικητή των γερμανοτσολιάδων Ιωάννη Πλυτζανόπουλο, συγκέντρωσαν στην πλατεία όλους τους άνδρες κατοίκους από 14 μέχρι 60 χρονών, και πώς μετά οι κουκουλοφόροι υπέδειξαν αρκετές δεκάδες από αυτούς οι οποίοι οδηγήθηκαν στην παρακείμενη μάντρα και εκτελέσθηκαν. Στη συνέχεια στηλίτευσε τις προσπάθειες της ΕΕ, της άρχουσας τάξης και των αναθεωρητών να διαστρεβλώσουν και να σβήσουν τη μνήμη των γεγονότων και των ηρωικών θυσιών του λαού μας και των κομμουνιστών ως πρωτοπόρων του και να εξαγνίσουν τους δωσίλογους, καθώς και τους Χρυσαυγίτες που είναι οι πολιτικοί και συχνά οι βιολογικοί τους απόγονοι. Επίσης, καταδίκασε τις ενέργειες του «κράτους εγκληματία» Ισραήλ εις βάρος των Παλαιστινίων.

Δεν βρήκε όμως λίγο χρόνο να αναφερθεί σε μία πολύ πιο υλική και μόνιμη –και απολύτως επιτυχημένη- προσπάθεια διαστρέβλωσης της ιστορικής μνήμης. Η διαστρέβλωση αυτή βρισκόταν, και βρίσκεται κάθε μέρα, μπροστά στα μάτια μας, στα μάτια Συνέχεια →