του Άκη Γαβριηλίδη

Από τη στιγμή που άρχισαν οι εκδηλώσεις τής ανά πενταετία έκθεσης σύγχρονης τέχνης που φέτος γίνεται και στην Αθήνα, οι αντιδράσεις στην ελληνόφωνη έντυπη και ηλεκτρονική δημόσια σφαίρα υπήρξαν στην πλειοψηφία τους δύσπιστες και αρνητικές, έως –το πολύ- αμφίσημες. Προσωπικά δεν έχω υπόψη μου έστω και μία που να μπορεί να θεωρηθεί ανεπιφύλακτα θετική.

Οι αρνήσεις όμως αυτές μπορούν με σχετική ακρίβεια να περιοδολογηθούν σε δύο ευδιάκριτες φάσεις. Στην αρχή του έτους, οι επικρίσεις κατά των εκδηλώσεων ήταν όλες απ’ τα δεξιά: η Ντοκουμέντα κατηγορήθηκε ότι φέρνει στην Αθήνα «Το ζόμπι της Αριστεράς». Με άλλα λόγια, ότι θέλει «να μιλήσει για τα ιδεώδη της συλλογικής δράσης και της αναστολής της κρατικής βίας σε ένα μέρος όπου αναρχοαυτόνομοι καταλαμβάνουν πανεπιστήμια και ιδιωτικά κτίρια ενώ ξυλοκοπούν τον διευθυντή της Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Ληστέψανε την τράπεζα.
Και τι με νοιάζει εμένα;
Δεν είμαι με κανένα.
Π. Σιδηρόπουλος

Η τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση[1] έχει ήδη γεννήσει έναν μεγάλο όγκο κειμένων.

Κάθε τέτοιο κείμενο που σέβεται τον εαυτό του, είθισται να εξηγεί τρία στοιχεία: α) πώς φτάσαμε στην κρίση, β) τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα, γ) γιατί κάνουν λάθος όσοι λένε διαφορετικά πράγματα για τα α) και β).

Κι εγώ στο παρόν άρθρο δεν σκοπεύω να κάνω κάτι διαφορετικό. Αυτά λοιπόν που έχω να πω είναι τα εξής:

α) η κρίση είναι αποτέλεσμα της εξόδου του πλήθους από τη μισθωτή σχέση.

Ο δανεισμός και η «υπερχρέωση των λαϊκών νοικοκυριών», για την οποία φρίττουν συντηρητικοί και προοδευτικοί σχολιαστές, μαρτυρεί μια –γνήσια και όχι «κατασκευασμένη»- επιθυμία των ανθρώπων να εξασφαλίζουν τα προς το ζην ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία· διότι μας δείχνει ότι ο κόσμος, εάν έχει την επιλογή, προτιμά να δανείζεται παρά να εργάζεται. Και η προτίμηση αυτή είναι απολύτως φυσιολογική και θεμιτή· δυνάμει μάλιστα είναι αντικαπιταλιστική. Δεν χρειάζεται να ντρεπόμαστε και να ανησυχούμε γι’ αυτή Συνέχεια →

των Άκη Γαβριηλίδη – Σοφίας Λαλοπούλου

Σε προηγούμενο σημείωμα είχαμε εξηγήσει γιατί είναι απρόσφορο να προσπαθούμε να κατανοήσουμε την πολιτική, και ακόμα περισσότερο την πολιτική των τελευταίων χρόνων στην Ελλάδα, με βάση ένα μοντέλο αντλημένο από τη νομική τεχνική –ή την τεχνική σκέτα. Ένα μοντέλο κατά το οποίο ένα μέρος υπόσχεται κάτι, ένα άλλο δέχεται την πρόταση και τότε συνάπτεται συμβόλαιο μεταξύ των μερών· εν συνεχεία το πρώτο συμβαλλόμενο μέρος οφείλει να εφαρμόσει τα υπεσχημένα, και από την πιστότητα της εφαρμογής θα κριθεί η επιτυχία ή η αποτυχία του.

Στο παρόν σημείωμα θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε, με θετικό τρόπο, ποια εικόνα θα ήταν προσφορότερη.

ΑΞΙΩΜΑ 1:

Η πολιτική δεν συνίσταται σε δηλώσεις βουλήσεων, αλλά σε συναντήσεις δυνάμεων. Τις δυνάμεις όμως αυτές δεν πρέπει να τις φανταστούμε σαν Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Μία πολύ διαδεδομένη αφήγηση για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, την οποία διακινούν με εμφανή απόλαυση και αίσθηση ανωτερότητας διάφοροι σχολιαστές από τα δεξιά και από τα αριστερά, είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε και αποτελεί το «νέο ΠΑΣΟΚ», διότι ακολουθεί και αυτός την ίδια πορεία που διήνυσε εκείνο: κατέκτησε την εμπιστοσύνη του λαού με έναν ριζοσπαστικό λόγο που «χάιδευε αυτιά» και «μοίραζε υποσχέσεις», αλλά μόλις ανήλθε στην εξουσία άσκησε μία πολύ λιγότερο ριζοσπαστική πολιτική και δεν εκπλήρωσε τις υποσχέσεις αυτές. Οι ίδιοι σχολιαστές σπεύδουν να διαγνώσουν, με εμφανή λύπη και σιωπηρή χαιρεκακία (ή το αντίστροφο), ότι εξ αυτού του λόγου έχει ήδη φτάσει, ή πρόκειται σύντομα να φτάσει, το «τέλος του ΣΥΡΙΖΑ».

Φυσικά όλα τα πράγματα, μεταξύ αυτών και οι κομματικοί σχηματισμοί, δεν είναι αιώνια. Νωρίτερα ή αργότερα, κάποια στιγμή παύουν να υπάρχουν. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος συλλογισμός έχει μία τουλάχιστον εμφανή ανακολουθία:

το ΠΑΣΟΚ πράγματι σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο των ποσοστών του στα τέλη της δεκαετίας του 70 και σχημάτισε κυβέρνηση το 1981. Ωστόσο, Συνέχεια →

του Τζέιμι Μάρτιν

Όταν, πριν δύο εβδομάδες, δημοσιεύθηκαν στον τύπο οι σκληροί όροι του νέου «προγράμματος διάσωσης» για την Ελλάδα, πολλοί διερωτήθηκαν εάν η χώρα μπορεί ακόμα να θεωρείται κυρίαρχο κράτος. Ο όρος «αποικία χρέους», τον οποίο χρησιμοποιούσε από καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ και οι υποστηρικτές του, άρχισε ξαφνικά να εμφανίζεται παντού στον τύπο. Ακόμη και οι Financial Times χρησιμοποίησαν αυτοκρατορικού τύπου ορολογία: «μια διάσωση με όρους σαν αυτούς που καθορίστηκαν στις Βρυξέλλες», έγραψαν σε ένα εντιτόριαλ της 13ης Ιουλίου, «κινδυνεύει να μετατρέψει τη σχέση με την Ελλάδα σε σχέση αποικιακού επικυρίαρχου προς τον υποτελή του».

Διατυπώσεις όπως αυτές οδήγησαν σε ιστορικές συγκρίσεις. Ως ένας δυνατός παραλληλισμός αναφέρθηκε η Αίγυπτος των τελών του δέκατου ένατου αιώνα. Το 1876, καθώς η υπερχρεωμένη Αίγυπτος βρισκόταν κοντά στην πτώχευση, ο Χεδίβης Ισμαήλ Πασάς συμφώνησε να δημιουργηθεί μια διεθνής επιτροπή, στελεχωμένη από Ευρωπαίους, που να έχει εποπτεία του αιγυπτιακού προϋπολογισμού και έλεγχο επί ορισμένων πηγών δημόσιων εσόδων, με σκοπό να εξασφαλίσει την έγκαιρη εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους. Η ρύθμιση αυτή άνοιξε μια νέα και παρατεταμένη περίοδο έντονης ευρωπαϊκής επέμβασης στην Αίγυπτο –η Caisse de la Dette Publique καταργήθηκε μόλις το 1940.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, η σύγκριση με την Αίγυπτο του δέκατου ένατου αιώνα εξυπηρετεί μια πολεμική χρήση κυρίως ως μεταφορά: οι ηγέτες της ευρωζώνης δεν πρέπει να αντιμετωπίζουν την Ελλάδα σαν να ήταν ημι-αποικιακό έδαφος. Αλλά εδώ λειτουργεί κάτι περισσότερο, που δεν είναι απλώς μεταφορά –τουλάχιστον ιστορικά μιλώντας. Όπως έχουν δείξει πρόσφατες έρευνες στη διεθνή Συνέχεια →

του Άκη Γαβριηλίδη

Είναι γενική διαπίστωση ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5^ης Ιουλίου υπήρξε μία στρατηγική ήττα για το χώρο του «ακραίου κέντρου», δηλαδή για τον πολιτικό και ιδεολογικό χώρο του αντι-αντιμνημονίου. Όπως προκύπτει από αρκετές αναρτήσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα σε αυτό εδώ το μπλογκ, με τον όρο αυτό νοούμε ένα σύνολο από εκπροσώπους των υποτιθέμενων ακαδημαϊκών ή/ και δημοσιογραφικών «ελίτ» που άρχισε να συγκροτεί την ενότητά του την περίοδο των Αγανακτισμένων μέσα από την κριτική της «βίας» και του «ανορθολογισμού» που υποτίθεται ότι χαρακτήριζαν τις κινητοποιήσεις της ελληνικής κοινωνίας, (και την ίδια την ελληνική κοινωνία συνολικά), και εν συνεχεία μέσα από την αντιπολίτευση προς τον ΣΥΡΙΖΑ ήδη πριν αυτός γίνει κυβέρνηση.

Ισχυρίζομαι ότι η αποτυχία αυτή δεν είναι μόνο πολιτική, αλλά και αναλυτική. Αυτό που αποδείχθηκε ανεπαρκές δεν είναι μόνο μία τακτική, αλλά τα ίδια τα εργαλεία μέσα από τα οποία ο χώρος αυτός σκεφτόταν και οργάνωνε την πραγματικότητα στο μυαλό του.

Αυτό θα μπορούσαμε να το εκφράσουμε και ως εξής: τη στιγμή που κατηγορούσαν τους αντιπάλους τους (τους «αντιευρωπαϊστές», όπως τους ονόμαζαν) για «δογματικές αγκυλώσεις» και «εμμονές», οι ακροκεντρώοι δημοσιολογούντες ασκούσαν οι ίδιοι πολιτική με βάση μόνο την ιδεολογία, και μάλιστα μια υπερ-ιδεολογικοποιημένη και εξιδανικευμένη εκδοχή για το τι είναι η «Ευρώπη».

Στο σημείο αυτό, είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι μεγάλο μέρος των ακροκεντρώων-ευρωπαϊστών, στα νιάτα τους, τις δεκαετίες του 70 και του 80, υπήρξαν μέλη τού ΚΚΕ Εσωτερικού. Ένα Συνέχεια →

 της συλλογικότητας connessioniprecarie

Πόσα «όχι» μπορούν να ειπωθούν σε μια Κυριακή; Τι είδους ευκαιρία προσφέρει το ελληνικό δημοψήφισμα ενάντια το τελεσίγραφο των ευρωπαϊκών θεσμών; Το δημοψήφισμα ήταν μια αναγκαστική επιλογή, διότι τους τελευταίους μήνες, ενάντια στην αξίωση της Ελλάδας να ξεφύγει από την τυραννία του χρέους, παγιώθηκε μια πραγματική και ξεκάθαρη εξέγερση υπέρ της δουλείας. Οι ευρωπαϊκές ελίτ –θεσμικές, οικονομικές και μιντιακές, συντηρητικές και σοσιαλιστικές- συνασπίστηκαν για να αποδείξουν ότι μια τέτοια αξίωση είναι τεχνικά ανέφικτη, αλλά πάνω απ’ όλα πολιτικά απαράδεκτη. Όσοι υφίστανται το χρέος θα πρέπει να κάτσουν στη θέση τους και να αποδεχθούν τους όρους μισθού και εισοδήματος που τους επιβάλλουν οι νεκραναστημένοι «φυσικοί νόμοι» του καπιταλισμού. Οι εβδομάδες πριν από την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος σημαδεύονται από την ολοένα και πιο κατάφωρη και χυδαία προσπάθεια απονομιμοποίησης των ισχυρισμών που τολμούσε η ελληνική κυβέρνηση να θέτει προς διαπραγμάτευση. Ο ευρωπαϊκός και παγκόσμιος χαρακτήρας του ελληνικού δημοψηφίσματος δεν συνίσταται στη σύγκρουση ανάμεσα στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά την προσπάθεια να δοθεί ένα συνολικό μάθημα σε όσους πιστεύουν ότι μπορούν να αντιταχθούν στην τυραννία της χρηματοοικονομίας. Αυτό που παίζεται σήμερα δεν είναι κάποια Συνέχεια →