του Άκη Γαβριηλίδη

Βάδιζε λέει κάποιος, Απρίλιο μήνα, να πάει στην πόλη, και στο δρόμο πείνασε. Είδε μία συκιά και πήγε να κόψει σύκα. Δεν βρήκε όμως, και γι’ αυτό καταράστηκε τη συκιά να ξεραθεί.

Αν άκουγε κανείς την ιστορία αυτή πρώτη φορά χωρίς να γνωρίζει ποιος ήταν ο πρωταγωνιστής της, σίγουρα θα σκεφτόταν ότι είναι κάποιος με νοητική και συναισθηματική συγκρότηση ενός τρίχρονου παιδιού και με μηδενική ικανότητα διαχείρισης της ματαίωσης και της επιθετικότητας.

Όμως, σύμφωνα τουλάχιστον με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (21:19), ο πρωταγωνιστής αυτός ήταν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο Ιησούς Χριστός. Δηλαδή, σύμφωνα πάντα με την ίδια αφήγηση, ο υιός του Θεού, που είναι πάνσοφος και πανάγαθος και ήρθε στη γη για να μας διδάξει να αγαπάμε τους εχθρούς ημών και να υπερβούμε επιτέλους το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Κι όμως, ο (θε)άνθρωπος αυτός, στη συγκεκριμένη αφήγηση, εμφανίζεται να αγνοεί αυτό που και ένα παιδί γνωρίζει, δηλαδή ότι τον Απρίλιο δεν βγαίνουν σύκα, και να μην καταφέρνει να αγαπήσει και να συγχωρήσει ένα … φυτό που δεν στάθηκε ικανό να ικανοποιήσει άμεσα τις ορέξεις του, αλλά αντιθέτως να το τιμωρεί όχι με αφαίρεση ενός οφθαλμού, αλλά με ολοκαύτωμα.

Ίσως σκεφτεί κανείς ότι η επιλογή της συγκεκριμένης λέξης είναι υπερβολική. Όμως, ακριβώς, αυτόν τον όρο υποβάλλει η κυρίαρχη ερμηνεία του χωρίου αυτού στο πλαίσιο της ορθόδοξης παράδοσης. Στο σημείο αυτό, ακολουθώ όσα υποστηρίζονται σε ένα βιβλίο με τον τίτλο Κόκκινο Χαλί για τον Αντίχριστο, Τα Γεγονότα που Ξεδιπλώνουν[1], και ειδικότερα σε ένα απόσπασμά του που βρίσκεται δημοσιευμένο στο διαδίκτυο:

Στα Ευαγγελικά κείμενα ο Χριστός αναφέρει τη σχετική παραβολή της «ξηρανθείσης συκής». (Ματθ. ΚΑ΄18-19). Η συκιά που την καταράσθηκε ο Κύριος και ξεράθηκε αμέσως, συμβολίζει σύμφωνα με τη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας μας το γένος των Εβραίων (Αγ. Κύριλλος Ιεροσολύμων, Ισίδωρος Πηλουσιώτης κ.ά.). Ο Κύριος καταράσθηκε το λαό Του γιατί δεν βρήκε καρπούς (έργα πίστης) αλλά μόνο φύλλα (το γράμμα του νόμου).

Στο σημείο αυτό, καλό είναι να παρατηρήσουμε ότι ο αρχιμανδρίτης εδώ λέει κοτσάνες από θεολογικής απόψεως. Η ξηρανθείσα συκή δεν είναι καθόλου κάποια «παραβολή που αναφέρει ο Χριστός». Οι παραβολές, αν θυμάμαι καλά από τα δώδεκα χρόνια θρησκευτικά που έφαγα στη μάπα στο ελληνικό σχολείο, ήταν φανταστικές ιστορίες με αλληγορικό νόημα που αφηγούνταν ο ίδιος ο Χριστός στους μαθητές και στους πιστούς του (π.χ. «ήταν ένας πατέρας που είχε δυο γιους», «ήταν ένας που αγόρασε έναν αγρό» κ.ο.κ.). Εδώ, όμως, ο Ιησούς δεν αφηγείται καμία ιστορία· ο Ματθαίος –ή πάντως το κείμενο το οποίο αποδίδεται σε αυτόν- μας αφηγείται μια σειρά από υπαρκτές και όχι μυθοπλαστικές πράξεις που φέρεται να έκανε ο Ιησούς.

Πέρα από την φιλολογική ακρίβεια, η ερμηνεία αυτή του ευαγγελικού κειμένου είναι ένα τυπικό παράδειγμα απόπειρας να δικαιολογηθεί ένα κακό με ένα χειρότερο. Χωρίς τον παραλληλισμό με το «γένος των Εβραίων», στις λίγες αυτές γραμμές θα είχαμε απλώς μία αφήγηση παιδαριώδη, εκδικητική και ανόητη, χωρίς κανένα θετικό δίδαγμα, βγαλμένη λες από τη Ζωή του Μπράιαν και όχι του Ιησού. Οι απόπειρες να προσδοθεί κάποιο βαθύτερο νόημα σε αυτή την απολύτως παράλογη και μικροπρεπή πράξη αρχίζουν ήδη από το κείμενο του Ματθαίου, κατά το οποίο, όταν οι μαθητές, εμβρόντητοι μπροστά στη σκηνή που παρακολούθησαν, ρώτησαν τον δάσκαλο «γιατί ρε μάστορα ξέρανες τη συκιά;», έλαβαν την απάντηση ότι η πράξη αυτή είναι … σύμβολο της ισχύος της προσευχής (!) και προοριζόταν να τους δείξει ότι, αν έχουν πίστη, θα μπορούν και οι ίδιοι να κάνουν ακόμα καλύτερα (;) πράγματα από το να ξεράνουν ένα δέντρο: π.χ. θα μπορούν να διατάξουν ένα βουνό να σηκωθεί και να πάει μόνο του να ριχτεί στη θάλασσα (!) και αυτό να υπακούσει.

Η ερμηνεία αυτή που αποδίδεται στον Ιησού είναι εμφανώς γελοία και τραβηγμένη από τα μαλλιά –για να μην αναφέρουμε ότι είναι τελείως ασεβής προς την οικολογική ισορροπία και προς όλα τα δημιουργήματα του θεού εκτός των ανθρώπων, τα οποία αντιμετωπίζει με αποκλειστικά εργαλειακό τρόπο. Αυτό άλλωστε ισχύει και για την ίδια η πράξη την οποία υποτίθεται ότι ερμηνεύει.

Το ότι η ερμηνεία αυτή δεν είναι ικανοποιητική, λοιπόν, αποδεικνύεται ακριβώς από αυτό που αναφέρει ανωτέρω ο αρχιμανδρίτης, δηλ. ότι η διδασκαλία των πατέρων της εκκλησίας τους την παρέκαμψε και οδηγήθηκε να επινοήσει μία άλλη, τελείως διαφορετική: ότι η συκιά «συμβολίζει το γένος των Εβραίων».

Με άλλα λόγια: σε αυτή την αφήγηση, σύμφωνα με τους εν λόγω «πατέρες», ο Ιησούς αποφάνθηκε ότι το γένος των Εβραίων είναι τελείως άγονο και άχρηστο, τίποτε καλό δεν έχει βγει και δεν αναμένεται να βγει απ’ αυτό, οπότε … του αξίζει να πέσει φωτιά να το κάψει.

The Holocaust is a state of mind. Φαίνεται ότι το Άουσβιτς, αιώνες πριν γίνει υλικό ιστορικό γεγονός, υπήρχε ήδη στα μυαλά ορισμένων.

[1] Συγγραφέας: Αρχιμανδρίτης Δαβίδ Τσέλικας, εκδότης Ιερά Μονή Αγίων Αυγουστίνου και Σεραφείμ του Σαρώφ.