της Ίριδας Λυκουριώτη

Φωτογραφίες από την αγαπημένη μου οδό Αθηνάς την προηγούμενη Παρασκευή. Πέρασα από τον Τρέζο, τον Φράγκο, τον Λάσκαρη και το κατάστημα της φωτογραφίας για γάτζους, σύρματα, ελάσματα κλπ κλπ. Πριν λίγο καιρό πιο μέσα στο Τρίγωνο πέρασα από τους Κολόμβους, υπερσπεσιαλίστες των μπρούντζινων υλικών, κραμάτων, τεμαχίων που μας συνέστησαν τον Τσαλίκη, λίγο πιο πάνω, για να φτιάξουμε ειδικά τεμάχια,

Για όσες και όσους ζήσαμε στο κέντρο της Αθήνας πριν απομακρυνθεί το παζάρι (δεκαετία ’90) από το

Μοναστηράκι με πολιτική απόφαση του τότε Δημάρχου, πριν αντικατασταθούν τα αλληλοεξαρτημένα εργαστήρια (τόρνοι, μασγαλάδες, καλούπια, χυτήρια κλπ κλπ) και τα ειδικά εμπορικά καταστήματα (μέταλλα, βίδες ασύλληπτης ποικιλίας, εργαλεία, ειδικά εξαρτήματα κλπ) με τα οποία ήταν απόλυτα συνδεδεμένα, για να δωθούν άδειες για μπάρ και εστιατόρια -όλα κατά παράβαση των περιορισμών χρήσεων στην περιοχή του Ψυρρή- για όσες και όσους ασχολούμαστε με τον κατασκευαστικό κλάδο, για όσες και όσους θέλουμε και διεκδικούμε τον πειραματισμό και την προτυποποίηση στο design, για όσες και όσους διεκδικούμε ένα μοντέλο εργασίας ανεξάρτητης, δηλαδή ένα ανθρώπινο ελευθέριο επάγγελμα, το κέντρο της Αθήνας ήταν ένας παράδεισος δυνατοτήτων συνεργασίας, δημιουργίας νέων τεχνουργημάτων, ένας παράδεισος αλυσιδωτών τεχνικών γνώσεων και γειτνίασης συμπληρωματικών εργαστηρίων.

Ένας απίστευτος τόπος που δεν υπήρχε ούτε για αστείο σε Ευρωπαική πόλη όπου για να βρεις εξειδικευμένα εργαστήρια τόσο υψηλής ποιότητας θα έπρεπε να είσαι η Όβε Άρουπ και να αναθέτεις την κατασκευή μέσω σύνθετων μοντέλων καταμερισμού εργασίας και παγκοσμιοποιημένων αλυσίδων παραγωγής σε εργαστήριο στην Ινδία.

Για να τολμήσω μια σύγκριση κατ’ αναλογία, εσύ ο/η μικρός/η ντόπιος/α επαγγελματίας είχες το ίδιο πλεονέκτημα με την Όβε Άρουπ να πειραματιστείς με την προτυποποίηση.

Οι γειτονιές αυτές του κέντρου της Αθήνας στέγαζαν τεχνικά επαγγέλματα από την αρχαιότητα. Ο αγαπημένος μου Ρόσι δε θυμάμαι να συμπεριλαμβάνει αυτές τις περιοχές στους αστικούς συντελεστές. Είναι. Γιατί οι δημιουργοί, αυτές/οι που φτιάχνουν πράγματα για το Δήμο, είναι αυτές/οι που φτιάχνουν τους αστικούς συντελεστές, δηλαδή τα οικιστικά σύνολα, τα μνημεία, το σχέδιο της πόλης.

Μέχρι την ώρα και τη στιγμή που άρχισε η ντόπια, συμπλεγματική, ξεπερασμένη και επαρχιώτικη εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού που ισοπεδώνει, εκτοπίζει ανθρώπους, γνώσεις, δυνατότητες, επιβίωση από τους τόπους τους, ακόμη μια φορά.

Ο νυν δήμαρχος είπε ότι θέλει να κάνει την κεντρική Αγορά της Αθήνας Κόβεντ Γκάρντεν.

Είδα τις αγορές της Μαδρίτης να καταστρέφονται η μία μετά την άλλη. Στην αρχή μας έφυγε ο χασάπης, μετά ο ψαράς μας πούλησε το μαγαζί, μετά οι μανάβηδες το ίδιο. Τελευταίο έμεινε το γηραιό ζεύγος που έφτιαχνε μεζεδάκια για τις/τους εργαζόμενους. Οι τιμές των φαστφουντάδικων της αρπαχτής, που αντικατέστησαν τα ωραία απαραίτητα και φθηνά καταστήματα, παλαβές.

Τουρίστες, ορδές μας διώξανε και εμάς.

Η δεύτερη φωτογραφία δείχνει τις ορδές τουριστών στον ίδιο δρόμο, την οδόν Αθηνάς, την ίδια μέρα. Όποιαν, όποιον έβλεπες ήταν τουρίστας/στρια.

Έχω αρχίσει να τους κοιτάω θυμωμένη και αναρωτιέμαι αν θα καταλάβουν ότι έχουμε κάποια σχέσηΜας διώξανε αυτές οι άθλιες πολιτικές σπέκουλας ως επαγγελματίες από τη βάση της παραγωγής μας, τα συνεργαζόμενα εργαστήρια της γειτονιάς. Μας βγάλανε από την κατασκευή. Μας κάνανε μεσίτες του ξεπουλήματος της γης και γραφειάδες νομιμοποίησης αυθαιρεσιών. Οι αυξημένες εισφορές κλείνουν τα δικά μας γραφεία, τα κάποτε ανεξάρτητα, εδώ και δέκα χρόνια.

Δε μιλάει κανείς γιατί δεν είναι φωτογενής η μετατροπή σου από ελεύθερο επαγγελματία σε εξαρτημένο υπεργολάβο (γίνεται και χειρότερο).

Και αυτά, τα ωραία γραφεία στο κέντρο της Αθήνας, μηχανικών που μελετούσαν και κατασκεύαζαν χωρίς μεσάζοντες επί μεσαζόντων για υπηρεσίες πρότζεκτ μάνατζμεντ, μελέτες σκοπιμότητας, επενδυτικές φουσκίτσες, που ήξεραν να φτιάχνουν πράγματα, έχουν κλείσει σε μεγάλο βαθμό.

30 χρόνια μετά το συστηματικό ξερίζωμα όλων αυτών από τις γειτονιές μας, χρόνια που τα λέμε και τα ξαναλέμε, ξυπνήσαμε χωρίς βίδες, χωρίς βίλλες σε μια μεσανατολίτικη ‘Ντίσνεϊλαντ’.

Έλα βρε.

Οι πόλεις, οι γειτονιές είναι δίκτυα συνεργασίας και τεχνογνωσίας. Όταν ξεριζώνονται διαλύονται και χρειάζονται δεκαετίες ή αιώνες για τις επουλώσεις τους.

Ή εξαφανίζονται οριστικά.

Εμείς θέλουμε γειτονιές για να μπορούμε να φτιάχνουμε γειτονιές.

Δεν υπάρχει η αρχιτεκτονική χωρίς αυτό.