του Άκη Γαβριηλίδη
Το γεγονός ότι η εκπομπή του «Μουσικού Κουτιού», στην οποία ήδη αναφέρθηκα μία φορά με αφορμή τα τσαλαβουτήματά της περί Μαουτχάουζεν, συνεχίζει επί μέρες να εξυμνείται ομοθυμαδόν, να προβάλλεται ως παράδειγμα προς μίμηση να αναγορεύεται μέχρι και «η καλύτερη μουσική εκπομπή στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης», μου γέννησε την περιέργεια και με παρακίνησε να συνεχίσω την παρακολούθησή της από την γνωστή ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Έφτασα λοιπόν κάποια στιγμή και στο τραγούδι του Αλκίνοου Ιωαννίδη με τίτλο «Πατρίδα», το οποίο, όπως ανέφερε ο δημιουργός του, του ζήτησαν τα μέλη της ορχήστρας να παίξουν. Το τραγούδι αυτό ομολογώ ότι δεν το γνώριζα. Ακούγοντάς το λοιπόν για πρώτη φορά, με οδυνηρή έκπληξη διαπίστωσα ότι μεταξύ άλλων περιέχει και τους εξής στίχους:
Είδα τον πóλεμο φάτσα, τη φυλή και τη ράτσα
προδομένη απó μέσα …
Βρίσκω πραγματικά απίστευτο ότι μπορεί ένα τέτοιο τραγούδι να κυκλοφορεί εδώ και χρόνια και όχι μόνο να μην γεννά σε κανέναν κάποια ένσταση ή δυσκολία, αλλά αντίθετα να προβάλλεται από πολλούς, και μάλιστα από αριστερούς και αριστερές από 45 και πάνω, ως «βάλσαμο στην ψυχή μας» και ως κάτι που πρέπει «να το αναδείξουμε, να το πούμε και σε άλλους και άλλες, να το σκεφτούμε ως αφετηρία για το πώς θέλουμε να είναι η τηλεόραση».
Πώς λοιπόν θέλουμε να είναι η τηλεόραση, και τι να πούμε στους άλλους και στις άλλες; Να πούμε ότι στο Μαουτχάουζεν δεν εγκλείστηκε κάποια «φυλή» αλλά όλοι οι λαοί του κόσμου, δηλαδή κανείς συγκεκριμένα, ενώ το δικό μας ανάδελφο έθνος, όλα κι όλα, δεν είναι καθόλου διατεθειμένο να παραιτηθεί της ιδιαιτερότητάς του χάριν κάποιου αφηρημένου οικουμενισμού, εφόσον είναι και φυλή και ράτσα –και φυσικά μια ράτσα πάντα προδομένη από μέσα και πρωταθλήτρια στην θυματική ιδιότητα. Χρησιμοποιώντας μάλιστα και τους δύο σχετικούς όρους που υπάρχουν σχετικά, τον εγχώριο και τον λατινογενή, μήπως τυχόν κάποιος δεν καταλάβει μόνο με τον πρώτο.
Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα ή/ και γλώσσα, ένα τραγούδι, ή ένας οποιοσδήποτε λόγος, που θα μιλούσαν έτσι, θα ήταν καταδικασμένο να φυτοζωεί στα περιθώρια ή να κυκλοφορεί σε λαθρόβια έντυπα ή άλλα δίκτυα μετάδοσης. Η ελληνική γλώσσα, που «είναι ο κόσμος μας», είναι μάλλον η τελευταία στην οποία είναι ακόμα θεμιτό, και αξιέπαινο, να εμφανίζεις το έθνος σου ως ράτσα.
Nomadic universality 
Μπορεί να λέει «Είδα τον πόλεμο φάτσα, τη φυλή και τη ράτσα / προδομένη από μέσα απ’τους πιο πατριώτες», αλλά κάπου αλλού λέει «Δε θέλω ο εαυτός μου να
ναι τόπος δικός μου, ξέρω πως όλα αν μου μοιάζαν, θαταν αγέννητη η γη».Στην πρώτη περίπτωση είναι παρατηρητής, στη δεύτερη εκφράζει προσωπική άποψη.
Στην πρώτη περίπτωση ως παρατηρητής αναδεικνύει την παράνοια, ότι αυτό το ίδιο που υποτίθεται ότι έχει κάποια αξία, ακυρώνεται από τους ίδιους τους πρεσβευτές του, στη δεύτερη επιβεβαιώνει ότι ο ίδιος δεν θέλει τη μοναδικότητα αυτής της ιδέας.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ο συλλογισμός αυτός επί της αρχής είναι θεμιτός. Ότι δηλαδή οι λέξεις «φυλή» και «ράτσα» χρησιμοποιούνται τρόπον τινά εντός εισαγωγικών.
Από ουσιαστική άποψη, νομίζω ότι υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους δεν είναι εντελώς πειστικός: Πρώτον, αυτοί των οποίων την άποψη υποτίθεται ότι εκφράζει στην πρώτη περίπτωση, δεν χρησιμοποιούν και τόσο συχνά αυτές τις λέξεις, ιδίως και τις δύο μαζί, ταυτόχρονα. Δεύτερον, στα λόγια του τραγουδιού, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο το τραγούδησε στο λάιβ στην τηλεόραση ο Αλκίνοος, δεν υπάρχει κάποια ένδειξη αποστασιοποίησης, κάτι που να δείχνει ειρωνεία.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Αγαπητέ κ. Γαβριηλίδη,
Συμφώνησα με την πρώτη σας παρατήρηση σχετικά με τη Μαρία Φαραντούρη και με τον υπόγειο τρόπο με τον οποίο εκφράζοντας ως οικουμενικά ορισμένα συγκεκριμένα γεγονότα, τα υποβαθμίζουμε.
Συμφωνώ, επίσης, με την άποψη ότι οι τωρινές αντιλήψεις περί «παράδοσης», «ελληνισμού» κλπ όσο αθώες κι αν μοιάζουν, τόσο είναι φορείς ενός μεγαλύτερου κακού, γιατί διαποτίζουν την αντίληψη του μέσου ανθρώπου με μια δυσδιάκριτη (για τον ίδιο) μισαλλοδοξία.
Στην περίπτωση του Αλκίνοου, ωστόσο, θεωρώ ότι ήσασταν αρκετά αυστηρός. Το τραγούδι έχει μια ηθελημένη πολυφωνικότητα και μια αυξημένη αυτοσυνειδησία που τείνει προς την αυτο-αναίρεση που με κάνει να μην ακούω τον στίχο όπως τον ακούσατε εσείς. Και γενικά ο συγκεκριμένος δημιουργός απ’ όσο γνωρίζω δεν έχει δώσει ποτέ τέτοια δείγματα, αλλά τα τραγούδια του εμπεριέχουν μια πολύ έντονη ανθρωπιστική ευαισθησία.
Γενικά έχετε δίκιο, αλλά στην περίπτωση του Αλκίνοου ίσως βρήκατε αυτό που γράψατε, επειδή το ψάχνατε.
Επίσης, καταλαβαίνω τις αντιρρήσεις σας για το Μουσικό Κουτί γενικότερα. Όντας στην πλατφόρμα της ΕΡΤ είναι εξ ορισμού «ύποπτο», ενώ η ανάγκη να συμπεριλάβει και εμπορικότερους τραγουδιστές προκαλεί διάφορες εκπτώσεις σε ποιότητα, εγκυρότητα κλπ. Ωστόσο, έχοντας παρακολουθήσει την εκπομπή από την αρχή, έχω να πω πως η προσπάθεια γίνεται με εξαιρετική αξιοπρέπεια, με τον Νίκο Πορτοκάλογλου να κάνει συχνές μνείες στην τεράστια συνεισφορά των Αριστερών συνθετών στην ελληνική μουσική (ίσως όχι ως Αριστερών, αλλά εδώ μπαίνει ο αστερίσκος της ΕΡΤ και εδώ ισχύει και η επιφυλακτικότητά σας).
Οπότε θα ήμουν πιο επιεικής, ειδικά στην απόδοση στοχεύσεων κλπ. Στη χειρότερη έχουμε περίπτωση Hanlon’s Razor.
ΥΓ. Για τη Μαρία Φαραντούρη συμφωνούμε πάντως. Αυτό να το επαναλάβω.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
κ. Βουνοτρυπίδη
μια που μπήκατε στον κόπο να υποβάλετε τόσο αναλυτικό σχόλιο, σκέφτηκα να εκφράσω από τη μεριά μου τις σχετικές σκέψεις μου.
Νομίζω ότι μου αποδίδετε πράγματα με βάση όσα λέγονται συνήθως σε άλλες ανάλογες συζητήσεις, τα οποία όμως εγώ δεν έχω πει.
Δεν έχω «αντιρρήσεις για το Μουσικό Κουτί γενικότερα». Το έχω δει λίγες φορές. Δεν έχω κάποια ένσταση επί της αρχής· καλά κάνει και υπάρχει. Τώρα, για τα τραγούδια που παίζει, όπως με όλους, άλλα μου αρέσουν και άλλα λιγότερο. Δεν θέτω όμως κανένα θέμα σχετικά με τις τυχόν πολιτικές πεποιθήσεις των τραγουδιστών, τις οποίες ως επί το πλείστον δεν γνωρίζω και δεν ενδιαφέρομαι να γνωρίσω -ή πάντως να χρησιμοποιήσω ως κριτήριο για την αξία των τραγουδιών τους.
Στο σημείωμα αυτό αναφέρθηκα σε έναν πολύ συγκεκριμένο στίχο ενός τραγουδιού. Δηλαδή, και εδώ, όχι στο αν ο τραγουδιστής είναι αριστερός ή δεξιός, αλλά στο τι νοήματα διακινεί αυτό που λέει.
Δεν απέδωσα καμία στόχευση.
Δεν «έψαχνα» τίποτε. Το τραγούδι αυτό δεν το είχα ακούσει ποτέ. Το έφαγα κατά πρόσωπο και μου προξένησε αυτή την αντίδραση. Την ίδια που μου προκαλεί κάθε περίπτωση χρήσης των συγκεκριμένων όρων, όπως είναι εύκολο να διαπιστώσετε.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Αγαπητέ κ. Γαβριηλίδη,
Ίσως ήμουν πιο αυστηρός κι εγώ με το σχόλιό σας, αντίστοιχα με αυτό που έγραψα για εσάς και την εκπομπή. Επί της ουσίας συμφωνούμε στα περισσότερα.
Αυτό που ήθελα να πω κατά βάση είναι το εξής: Πιστεύω ότι ο λόγος που ερμηνεύσατε τον στίχο έτσι δεν είναι τόσο ο τραγουδιστής ή το περιεχόμενο του τραγουδιού, όσο η γενικότερη πλαισίωσή του στο συγκεκριμένο κανάλι με τη Μ. Φαραντούρη να στέκεται δίπλα.
Το γράφω λίγο πιο συνοπτικά εδώ και νομίζω ότι κι εσείς δεν θα διαφωνήσετε.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Πώς «έτσι»;
Δεν ερμήνευσα το στίχο κατά κανένα τρόπο. Τον πήρα στην κυριολεξία του, με βάση αυτά που λέει.
Οι λέξεις «φυλή» και «ράτσα» απαγορεύονται δια ροπάλου για όποιον δεν θέλει να τσαλαβουτά σε θολά νερά.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Στην περίπτωση ενός τραγουδιού δεν θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε και την ερμηνεία κατά κυριολεξία ως ερμηνεία;
Αυτή είναι η δική μου άποψη.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Αγαπητέ Κε Γαβριηλίδη.
Μήπως οι λέξεις «…προδομένη από μέσα…» έχουν πολύ μεγαλύτερο βάρος από τις λέξεις «φυλή» και «ράτσα»; Τουλάχιστον στο βαθμό που θέτουν, χωρίς να απαντούν, το ερώτημα: «ποιοί την πρόδοσαν από μέσα;»!!
Εκεί θαρρώ ότι έπρεπε να εστιαστεί η κριτική σας.
Με εκτίμηση
Στέλιος Νικολαΐδης.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Όχι, δεν έχουν.
Και βρίσκω αποκαρδιωτική την ελαφρότητα με την οποία υποστηρίζεται ότι η χρήση χιτλερικού λεξιλογίου μπορεί να έχει μικρότερο βάρος, και μάλιστα πολύ μικρότερο, σε σχέση με οτιδήποτε άλλο.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!