του Άκη Γαβριηλίδη
Καθ’ όλο το διάστημα της πρωθυπουργίας του, και λίγο πριν – λίγο μετά απ’ αυτή, τα μηνύματα του Αλέξη Τσίπρα σε εθνικές ή/ και θρησκευτικές εορτές και επετείους φρόντιζαν να μην παρεκκλίνουν μεν από την εθιμοτυπία και τις συμβάσεις της ημέρας, αλλά να αφήνουν και κάποια πόρτα ανοιχτή σε μια δεύτερη ανάγνωση, να παίρνουν κάποια απόσταση από την παραδοσιακή εθνικιστική-κληρικαλιστική ρητορεία των αντίστοιχων περιστάσεων.
Το φετινό του μήνυμα για τον Δεκαπενταύγουστο αποτελεί μία ρήξη με την πρακτική αυτή. Δεν περιέχει καμία τέτοια νύξη. Εκτός κι αν κανείς ισχυριστεί ότι η αναφορά στην ιδιότητα της θεομήτορος ως «ανύμφευτης νύφης» αποτελεί υπαινιγμό στις μονογονεϊκές οικογένειες και έμμεση υπονόμευση της ετεροκανονιστικότητας. Αλλά τότε θα γελούσε όχι μόνο το παρδαλό κατσίκι, αλλά και το μονόχρωμο.
Το μήνυμα, ήδη από την πρώτη του πρόταση, προσυπογράφει με τον χειρότερο τρόπο τον ολοκληρωτισμό της ορθόδοξης εκκλησίας. Στον ισχυρισμό «ο λαός μας τιμά σήμερα την Παναγία», όπως είναι προφανές, ως λαός νοείται το ποίμνιο της εν λόγω εκκλησίας, όχι το υποκείμενο των πολιτικών, κοινωνικών και λοιπών συνταγματικών δικαιωμάτων. Ήδη η χρήση της κτητικής αντωνυμίας μετά το ουσιαστικό ο λαός είναι έκφραση θρησκευτικής έμπνευσης: μόνο ιεράρχες μιλούν για τον λαό ως κτήμα τους. Αλλά και η απόδοση της συγκεκριμένης δραστηριότητας αποκλείει από αυτό τον «λαό τους» όλους εμάς οι οποίοι, για οποιονδήποτε λόγο, δεν κάναμε χθες τίποτε το ιδιαίτερο για να τιμήσουμε την Παναγία. Ή, διαφορετικά, μας καπελώνει, αποδίδοντάς μας αυθαίρετα μία δραστηριότητα (και μία πίστη) η οποία δεν είναι δική μας.
Ίσως όμως δεν είναι ούτε καν αυτό το χειρότερο.
Παρακάτω, το μήνυμα κάνει έναν αχταρμά από διάφορα δεινά που απειλούν αυτόν τον «λαό μας (τους)» και απέναντι στα οποία «χρειαζόμαστε όλες και όλοι» [η έμφαση δική μου] κουράγιο, ελπίδα και φως· ανάμεσα σε αυτά, συγκαταλέγει και «τις τουρκικές προκλήσεις σε βάρος της πατρίδας μας». Προφανώς ως αντίδοτο σε αυτές τις προκλήσεις, στην πρώτη παράγραφο, μεταξύ άλλων ιδιοτήτων της Θεομήτορος αναφέρεται με νόημα και μία που συνδέεται με την πολεμική της αρετή: το ότι υπήρξε και «Υπέρμαχος Στρατηγός», άρα προφανώς κατάλληλη να ηγηθεί του στρατεύματος το οποίο θα πατάξει αυτές τις απειλές. Με άλλα λόγια, μία πίστη, μία ηγέτις, λαός-στρατός ενωμένοι υπό τη σκέπη της εναντίον των απίστων –και των ντόπιων πρακτόρων τους- που είχαν το θράσος να μην την τιμούν.
Σε μία συντακτικά και νοηματικά στραμπουληγμένη αποστροφή, το μήνυμα διαβεβαιώνει ότι αυτό το κουράγιο, την ελπίδα και το φως που «χρειαζόμαστε όλες και όλοι» μπορούν να το προσφέρουν «η πίστη καθενός, αλλά και ο σεβασμός στην πίστη καθενός, στις παραδόσεις και στη λαϊκή ψυχή». Ωστόσο, η φράση «ο σεβασμός στην πίστη καθενός», (η οποία εισάγεται με ένα «αλλά και»), ηχεί ξεκάρφωτη, σαν να ήρθε από άλλο κείμενο. Ποιος σεβασμός σε ποια πίστη; Το υπόλοιπο κείμενο δεν περιέχει καμία αναφορά σε κάποια πίστη άλλων (εκτός εάν και εδώ ως «καθείς» δεν νοείται κανείς άλλος, αλλά μόνο ο ελληνοορθόδοξος χριστιανός). Εάν όμως η αναφορά σε αυτό το σεβασμό στην πίστη (ή την απουσία πίστης) άλλων είναι σοβαρή, είναι ανακόλουθη προς την προσδοκία να μας δώσει κουράγιο ενάντια στις «τουρκικές απειλές».
Νομίζω ότι πρόκειται για ένα από κάθε άποψη ατυχέστατο μήνυμα, βγαλμένο από την παράδοση της Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών. Νομίζω ακόμα ότι το μήνυμα αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να λείψει. Κανείς δεν θα είχε προσέξει την απουσία του, ή, κι αν την είχε προσέξει, δεν νομίζω ότι θα είχε ενοχληθεί απ’ αυτήν ούτε θα είχε σχηματίσει αρνητική εντύπωση για τον αποστολέα ή για το κόμμα του. Εάν πάλι για οποιονδήποτε λόγο κρίνεται απαραίτητο να σταλεί ένα τέτοιο μήνυμα, θα μπορούσε κάλλιστα να είχε διατυπωθεί κατά έναν τρόπο που να μην εκβιάζει ανύπαρκτες ομοφωνίες και να μην προσβάλλει, ούτε να καπελώνει κανέναν. Όπως άλλωστε έχει γίνει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν.
Nomadic universality 
Κατά τον αρθρογράφο «Καθ’ όλο το διάστημα της πρωθυπουργίας του, και λίγο πριν – λίγο μετά απ’ αυτή, τα μηνύματα του Αλέξη Τσίπρα σε εθνικές ή/ και θρησκευτικές εορτές και επετείους φρόντιζαν να μην παρεκκλίνουν μεν από την εθιμοτυπία και τις συμβάσεις της ημέρας, αλλά να αφήνουν και κάποια πόρτα ανοιχτή σε μια δεύτερη ανάγνωση, να παίρνουν κάποια απόσταση από την παραδοσιακή εθνικιστική-κληρικαλιστική ρητορεία των αντίστοιχων περιστάσεων.»
Προσωπικά αυτή η ιδιότητα (ικανότητα) που αποδίδει στον Τσίπρα και στους πέριξ αυτού (να αφήνουν την πόρτα ανοιχτή για δεύτερη ανάγνωση), μου φαίνεται σαν ένα παράδοξο μεγαλύτερο και από το παράδοξο του Ζήνωνα. Ένα παράδειγμα θα βοηθούσε. Τέλος πάντων.
Προσωπικά δεν βλέπω καμία παρέκκλιση του Τσίπρα από τα καθιερωμένα. Τα πράγματα είναι απλά. Ο Κάτοχος του «ηθικού πλεονεκτήματος» σκέφτηκε κάπως έτσι: – Τα πράγματα είναι σοβαρά. Σήμερα, οι Ορθόδοξοι που είναι ίσως λίγο παραπάνω από το 90% έχουν μια μεγάλη γιορτή που την αποκαλούν «η κοίμηση της Θεοτόκου». Την ίδια στιγμή οι σχέσεις τους με την Τουρκία βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί. Δεν είμαι σε θέση να ξέρω ποια από τις δύο χώρες έχει δίκαιο και ούτε με ενδιαφέρει. Αυτό που μετράει είναι πως οι πιστοί – πατριώτες αισθάνονται ότι κινδυνεύουν (στα αλήθεια ή όχι δεν έχει σημασία, άλλωστε είπαμε δεν με νοιάζει), και οι περιστάσεις απαιτούν εθνικιστικές κορώνες.
Εγώ από την άλλη ήμουν πρωθυπουργός, τώρα δεν είμαι και υπολείπομαι από τον Κυριάκο πολλές μονάδες. Είναι δεδομένο πως όχι μόνο θέλω να ξανά γίνω πρωθυπουργός – τι καλά που ήταν! – αλλά επί πλέον πρέπει να αποφύγω κάθε υποψία αμφισβήτησης της αρχηγίας μου. Άρα; Άρα, δεν είναι ώρα για πειραματισμούς. Βούρ, στις «πανάρχαιες» μεθόδους που χρησιμοποιεί η Ρωμιοσύνη εδώ και 200 χρ. κάθε φορά που τα κάνει θάλασσα. Η συνταγή απλή; Πατρίς θρησκεία οικογένεια, με ολίγον μονοπώλιο της αθωότητας και της διεθνούς νομιμότητας.
ΥΓ
την φράση «ο λαός μας», ενδεχομένως να την δανείστηκε από την εκκλησία, αλλά του κάθεται μια χαρά. Τού προσδίδει την ιδιότητα του ιδιοκτήτη, άρα του πολιτικού ηγέτη.
Όσο για τους «άλλους», που αποκλείει από το μήνυμα του, καλά να πάθουν!
Ας πρόσεχαν. Ας ήταν πολλοί. «Με τα χαράς θα πήγαινε ‘ αυτούς».
H πρόταση σε εισαγωγικά δεν αποδίδει καμία ικανότητα και καμία ιδιότητα σε κανέναν άνθρωπο. Αναφέρεται σε ιδιότητες κειμένων.
Οι ιδιότητες και οι ενδόμυχες σκέψεις του Α ή τον Β δεν ενδιαφέρουν ιδιαίτερα. Δεν θα μπορέσουμε να τις γνωρίσουμε ποτέ με σιγουριά, και αν μπορούσαμε αυτό δεν μας βοηθούσε ιδιαίτερα σε κάτι. Αυτό που ξέρουμε είναι οι πράξεις (και οι δηλώσεις είναι και αυτές πράξεις) και τα αποτελέσματά τους.
Όσο για τους «άλλους», που αποκλείει από το μήνυμά του, προσέχουν πάρα πολύ εδώ και καμιά πενηνταριά χρόνια. Η προσοχή αυτή όμως δεν τους γλίτωσε από το μίνι-πογκρόμ του 1990, τη διαρκή παρακολούθηση, τη στέρηση των δικαιωμάτων και τις συκοφαντίες του ελληνικού παρακράτους. Τα οποία όλα με πρωτοφανή κυνισμό επικυρώνει ο ανωτέρω σχολιαστής, πλειοδοτώντας με ένα «καλά να πάθουν!».
Αγαπητέ Α.Γ.
το σχόλιο μου ήταν σαρκαστικό. Αναφέρθηκα στις ικανότητες των πέριξ του Τσίπρα να γράφουν κείμενα – τα κείμενα τα γράφουν οι άνθρωποι – με βάθος. Λόγου χάρη, ας διαβάσουμε το κείμενο του Καρανίκα, σε απάντηση όσων μέσα από την νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ θέλησαν να πάρουν θέση στο μήνυμα του αρχηγού του κόμματος, για να έχουμε μια εικόνα για τις ικανότητες τους.
Ουδόλως αναφέρθηκα στις ενδόμυχες προσωπικές σκέψεις του Τσίπρα, δεν με ενδιαφέρουν. Μίλησα για τις ενδόμυχες σκέψεις του, σε ότι αφορά τις συνθήκες που επικρατούν στην χώρα και τις προσωπικές του πολιτικές φιλοδοξίες, οι οποίες δεν μπορεί να είναι κρυφό μυστικό, μια και οι πράξεις του είναι αδιάψευστος μάρτυρας.
Τέλος, δεν επικυρώνω καμία «στέρηση δικαιωμάτων» που έχουν υποστεί «οι άλλοι», γιατί ανήκω σ’ αυτούς.
Οι πρόθεση μου – πάλι – ήταν σαρκαστική και αποσκοπούσε στην κατάδειξη μιας ιδιότητας που χαρακτηρίζει σχεδόν όλους τους Έλληνες πολιτικούς: ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός.
Αυτό φαίνεται από την φράση μου: «με τα χαράς θα πήγαινε μ’ αυτούς», που είναι μια παραλλαγή μου σε στίχο του Κ. Καβάφη από το ποίημα «ΑΣ ΦΡΟΝΤΙΖΑΝ»
«Αλλά, κατεστραμμένος άνθρωπος, τι φταίω εγώ.
Ζητώ ο ταλαίπωρος να μπαλωθώ.
Ας φρόντιζαν οι κραταιοί θεοί
να δημιουργήσουν έναν τέταρτο καλό.
Μετά χαράς θα πήγαινα μ’ αυτόν»
Αυτές οι εξηγήσεις -στην ουσία επανάληψη του σχολίου για μια δεύτερη φορά- δεν προσθέτουν, ούτε αλλάζουν τίποτε.
Αντιλήφθηκα πολύ καλά τι έλεγε το σχόλιο, και σε αυτό απάντησα. Δεν έχω να αλλάξω τίποτε στην απάντησή μου.
Δεν βρίσκω κάτι ενδιαφέρον, πρωτότυπο ή σκανδαλώδες στη διαπίστωση ότι οι πολιτικοί -Έλληνες ή άλλων εθνικοτήτων- έχουν τη φιλοδοξία να άρχουν. Αυτό είναι ταυτολογία, το ξέρουμε εκ των προτέρων και (θα έπρεπε να) το λαμβάνουμε ως δεδομένο. Κάθε συζήτηση για την πολιτική ξεκινά από κει και πέρα.
Είναι άλλο να θέλω να άρχω, έχοντας μια πολιτική δεοντολογία – αν και αυτός ο όρος δεν είναι αρκετά σαφής σε σχέση μ’ αυτό που θέλω να πω – ως απαράβατη και είναι άλλο να θέλω να άρχω με κάθε μέσον.
Δηλαδή, με βάση την αρχή: ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.
Θα επαναλάβω για τελευταία φορά: ο Τσίπρας θέλει να άρχει με κάθε μέσον και αυτό από μερικούς έχει γίνει αντιληπτό, αλλά από πολλούς δεν έγινε. Είναι το χαρακτηριστικό των νεοελλήνων πολιτικών και οφείλουμε να το στηλιτεύουμε, αν θέλουμε κάποτε να αλλάξει η πολιτική κουλτούρα των νεοελλήνων ψηφοφόρων, που εν πολλοίς βρίσκεται ακόμη στα μέσα του 19ου αιώνα.
Εν κατακλείδι, το πρόβλημα δεν είναι πως το μήνυμα του Τσίπρα προσβάλλει κάποιους, τους οποίους δεν περιλαμβάνει στο μήνυμα του (σκοτίστηκα!).
Το πρόβλημα είναι ότι το μήνυμα του απευθύνεται με θετικό τρόπο σε δυνάμεις και αξίες, οι οποίες ακριβώς, αποτελούν την μοναδική αιτία που μάς καταδίκασε σε «αιώνια¨κακοδαιμονία.
Και απο τον Ανδρεα Παπανδρεου περιμεναν πολλα σε σχεση με τα εκκλησιαστικα, αλλα κιαυτος διστασε Παλι καλα που θεσπησε τον πολιτικό γαμο. Ένα θετικό βήμα μπροστα που εκανε ο Τσιπρας ειναι οτι δεν ορκιστηκε με θρησκευτικο ορκο (εικονα που παραπεμπει σε θεοκρατικα καθεστωτα) αλλα με πολιτικο
Το πρόβλημα που αναδεικνύει το παρόν σημείωμα, είναι ότι το μήνυμα του Τσίπρα, όπως και όλων των άλλων εκπροσώπων του ελληνικού κράτους, αναφέρεται στον ελληνικό λαό ως λαό αποκλειστικά ορθόδοξων χριστιανών, και με αυτό τον τρόπο καθιστά αθέατους και ασήμαντους όλους τους υπόλοιπους.
Είναι δικαίωμα καθενός να μην σκοτίζεται γι’ αυτό. Αλλά τότε δεν βλέπω, πρώτον, για ποιο λόγο να σχολιάσει εδώ (κι εγώ αδιαφορώ για πολλά σημειώματα σε μπλογκ, αλλά δεν πάω να τους πω ότι αδιαφορώ, απλώς αδιαφορώ), και, δεύτερον, τι του δίνει το δικαίωμα να επικρίνει τον Τσίπρα, εφόσον και αυτός συμφωνεί ή πάντως αδιαφορεί για αυτή την αγνόηση τόσων εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και των δικαιωμάτων τους.
Λοιπόν, στο τελευταίο σχόλιο είχα πει πως θα σχολιάσω για τελευταία φορά το παρόν άρθρο, αλλά δεν αντέχω στον..πειρασμό.
Δεν εκπροσωπώ κανέναν άλλο, πλην εμού.
Είμαι ένας από αυτούς που αγνόησε ο Τσίπρας, όπως και ο υπόλοιπος πολιτικός κόσμος αυτού του κωμικοτραγικού κρατιδίου.
Δεν με ενδιαφέρει αν με αγνοούν οι πολιτικοί ταγοί του. Δεν έχω την απαίτηση να έρθουν σε ρήξη με τον εαυτό τους, επειδή δεν έχω αυταπάτες για το ότι η Ρωμιοσύνη δεν είναι σε θέση να αναζητήσει την πολιτική και ιστορική αλήθεια – πράγμα που θα την οδηγούσε όπως είπα, σε σύγκρουση με τον εαυτό της. Ο πολιτικός κόσμος, από καταβολής αυτού του κράτους, ζει μέσα στο ψέμα, την παρακμή, στην οποία συμβάλλει τα μέγιστα ο κόσμος της Ορθοδοξίας, στην διαφθορά. Αυτό – εν συντομία – σημαίνει πως δέχομαι ότι η Ρωμιοσύνη δεν είναι σε θέση να κάνει την αυτοϋπέρβαση της, πράγμα που θα σήμαινε πως αποδέχομαι πως είναι σε θέση να παραδώσει την «θέση» της σε κάτι νέο, σε κάτι καινούργιο που δεν έχει προηγούμενο σ’ αυτό τον τόπο. Με ακόμη λιγότερα λόγια, δεν δέχομαι πως είναι σε θέση να κάνει αυτή την κοσμοϊστορική – για τα δικά της δεδομένα – πράξη που ανέφερα.
Και επειδή δεν έχω τέτοιες αυταπάτες, δεν στέκομαι στο μήνυμα του πρώην πρωθυπουργό, γιατί το θεωρώ «φυσιολογικό» να στρέφει τον ενδιαφέρον του μόνο προς τους μελλοντικούς πελάτες του (ψηφοφόρους), αν λάβει υπόψιν κάποιος την πολιτική διαδρομή του.
Το θέμα – κατά την γνώμη μου – είναι φέρνουμε στην επιφάνεια με κάθε ευκαιρία τις αιτίες που μάς οδήγησαν σ’ αυτή την θλιβερή κατάσταση – που βιώνουμε και τώρα με την «κρίση» με την Τουρκία.
Και να – ας μού επιτραπεί η άπρεπη φράση – τις χώνουμε κατά πρόσωπο στον νεοέλληνα, μέχρι να συμφωνήσει, αν ποτέ..
Και μια από τις κύριες αιτίες τις θλιβερής κατάστασης είναι η Ορθοδοξία, την οποία επικαλέστηκε σαν πλεονέκτημα ο Τσίπρας, πραγματοποιώντας έτσι μια άνανδρη πολιτική πράξη. Γιατί τι άλλο είναι η απόκρυψη της ιστορικής αλήθειας;
Βεβαίως, αν εσύ εκτιμάς σαν σημαντικότερο το ότι αυτό το μήνυμα καθιστά αθέατους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και τα δικαιώματα τους, είναι ζήτημα προσωπικής αντίληψης.
Δεν είναι ο «πειρασμός». Είναι η ακαταμάχητη αντί-Τσίπρια ψύχωσή σου Γιάννη. Σε βαθμό που ξεπλένεις το ουσιαστικό φάουλ το Τσίπρα στην συγκεκριμένη υπόθεση. Φυσικά τροφοδοτείς και την εναλλακτική δεξιά η οποία ζει για να βλέπει «αριστερούς» να τρώγονται σε θολά νερά και σε ψυχώσεις.
Το σχόλιό σου είναι η τέλεια επιτελεστική αντίφαση. Ενδεικτικά:
κωμικοτραγικό κρατίδιο→ σου αξίζει μία «τρομοσατιρική κρατάρα» εσένα
ακραίος χυλός→»οι πολιτικοί φταίνε. Είναι ΟΛΟΙ σάπιοι. Εγώ δεν είμαι πολιτικός, είμαι καθαρός. Οι ψηφοφόροι του Τσίπρα είναι πελάτες μπλα μπλα»
«ΑΝΑΝΔΡΗ πράξη»→ ασχολίαστο
Δεν ξέρω αν είσαι νεοέλληνας, παλαιοέλληνας ή Έλληνας τελευταίας γενιάς, πάντως, βρίθεις από προκαλάληψη και ματσίλα. Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουνε θρησκευόμενοι άνθρωποι με λιγότερη προκατάληψη και ματσίλα από σένα. Έχεις και εσύ πεδία βελτίωσης, όχι μόνο οι θρησκευόμενοι.
Έγραψα ένα σχόλιο πριν μέρες, για το οποίο δεν διαμαρτύρομαι αν διαγράφηκε για οποιοδήποτε λόγο, αλλά αναδείκνυε ακριβώς αυτό που λέει ο Γιάννης. Ότι μία μερίδα των άθεων, εμού συμπεριελαμβανομένου, δεν θίχτηκε ουσιαστικά από την αγνόηση και το σφάλμα του Τσίπρα, απλά ήτανε η τέλεια αφορμή για εκτόνωση αριστερής δυσμορφικής διαταραχής και ματσίλας. Ας έχουμε υπόψιν ότι μέσα σε αυτούς που αγνόησε ο Τσίπρας, ανήκει και ο εαυτός του.
Παράθεμα: Κάποιος να εξηγήσει στον κουτοπόνηρο Αλέξη Τσίπρα | Ροΐδη και Λασκαράτου Εμμονές